Wyjątki tego typu mogą mieć swoją podstawę w:

- ?tzw. zasadzie de minimis z uwagi na niewielki udział w rynku przedsiębiorców uczestniczących w porozumieniu (tzw. porozumienia bagatelne),

- ?spełnieniu przesłanek tzw. wyłączenia indywidualnego z art. 8 ust. 1,

- ?spełnieniu przesłanek tzw. wyłączenia grupowego wynikającego z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów.

Czytając przepisy dotyczące zakazu zawierania antykonkurencyjnych porozumień oraz te wprowadzające od tego zakazu wyjątki, można dojść do wniosku, że niektóre z nich są traktowane w sposób szczególny. Wszystko dlatego, że w myśl art. 6 ustawy  o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym polegające w szczególności na:

- ?ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów,

- ?ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji,

- ?podziale rynków zbytu lub zakupu,

- ?stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji,

- ?uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy,

- ?ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem,

- ?uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.

Wymienione naruszenia są tylko przykładami, na co wskazuje wyrażenie  „w szczególności". A to oznacza, że także inne rodzaje działań i praktyk mogą mieć antykonkurencyjny charakter. Dalej cytowany przepis wskazuje, że porozumienia takie są w całości lub w odpowiedniej części nieważne. Jednak z zastrzeżeniem art. 7 i 8.

Wyjątki od reguły

Pierwszy z nich stanowi, że zakazu nie stosuje się do porozumień zawieranych między:

- ?konkurentami, których łączny udział w rynku nie przekracza 5 proc.,

- ?przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich nie przekracza 10 proc.

Jednak, i to bardzo istotne,  ten wyjątek może być stosowany wyłącznie w określonych przypadkach.  W szczególności nie ma on zastosowania do zmów cenowych lub przetargowych. Tym samym ustalenie przez konkurentów minimalnej ceny sprzedaży lub dokonanie przez nich podziału rynku będzie nielegalne, niezależnie do tego, czy ich udział w rynku przekracza 5 proc. czy też wynosi tylko 1 proc.

Wymaga udowodnienia

Z kolei, w myśl art. 8, zakazu określonego w art. 6 nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie:

- ?przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego,

- ?zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści,

- ?nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów,

- ?nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.

Wszystkie te przesłanki muszą zaistnieć łącznie, a fakt ich wystąpienia muszą udowodnić przedsiębiorcy, którzy zawarli porozumienie. Teoretycznie więc może to dotyczyć także najcięższych naruszeń, takich jak zawieranie zmów cenowych. W praktyce byłoby to jednak bardzo trudne ze względów dowodowych.

Sieci franczyzowe

Wyjątki, co do oceny porozumień, wprowadza także rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (DzU z 2011 r., nr 81, poz. 441 ze zm.). Już sam tytuł wskazuje, że chodzi tu wyłącznie o porozumienia pionowe, czyli te zawierane pomiędzy przedsiębiorcami działającymi na różnym szczeblu sprzedaży (dystrybucji). To właśnie oni najczęściej zawierają umowy o współpracy, co jest niezbędne do ich działalności. Stąd łagodniejsze traktowanie takich porozumień. Akt ten definiuje porozumienie wertykalne jako porozumienie zawierane między dwoma lub więcej przedsiębiorcami, w których każdy działa – w ramach takiego porozumienia – na różnym szczeblu obrotu, których przedmiotem są warunki zakupu, sprzedaży lub odsprzedaży towarów (§3 pkt 2). Określa także pojęcia: zobowiązania wyłącznego zakupu oraz wyłącznej sprzedaży, systemu dystrybucji selektywnej oraz franchisingowej.