Narzędzia pomiarowe – jak np. miary, wagi, liczniki, w tym także liczniki benzynowe, taksometry, tachografy i alkomaty czy też narzędzia probiercze przeznaczone do badania i cechowania wyrobów z metali szlachetnych służą do dokonywania pomiarów oraz badania i cechowania wyrobów z metali szlachetnych. Odgrywają one więc istotną rolę w obrocie gospodarczym.

Fałszowanie ich w sposób istotny może zakłócić prawidłowy obrót gospodarczy, powodując przede wszystkim szkody po stronie nabywców, ale też samych firm. Z tego też względu ustawodawca w celu ochrony prawidłowego obrotu gospodarczego zdecydował, że wszystkim osobom, w tym także przedstawicielom firm, którzy dopuszczają się takich czynów jak fałszowanie narzędzi pomiarowych i probierczych, grożą surowe kary.

Zgodnie z art. 315 § 1 kodeksu karnego, kto, w celu użycia w obrocie gospodarczym, podrabia lub przerabia zalegalizowane narzędzie pomiarowe lub probiercze, podlega karze. Za takie bezprawne zachowanie grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

Różne zabronione działania

Zachowanie sprawcy tego przestępstwa polega na podrobieniu lub przerobieniu zalegalizowanego narzędzia pomiarowego lub probierczego.

Podrobienie polega na sporządzeniu niejako urządzenia na nowo, czyli stworzenia pozorów, że dane urządzenie jest autentyczne, a więc że pochodzi ono od określonego organu czy urzędu w sytuacji, kiedy tak nie jest. Przykładem takiego zachowania może być samodzielne stworzenie wagi z podziałką kilogramową i gramową, gdy w rzeczywistości przedstawia ona zawyżone wartości, a więc wskazuje, że kilogramowy przedmiot waży 1,5 kilograma.

Podrobieniem będzie też stworzenie przedmiotu łudząco przypominającego tachograf, który w rzeczywistości nim nie jest, nie odmierza bowiem prawidłowo czasu pracy kierowcy. Zachowanie się sprawcy takiego przestępstwa polegać może na produkowaniu narzędzia od nowa bądź też na wytworzeniu go z innych dostępnych przedmiotów.

Celem działania sprawcy będzie nadanie temu przedmiotowi takich samych cech, wyglądu, wagi czy właściwości, jakie posiada zalegalizowane narzędzie pomiarowe lub probiercze. Do przyjęcia, że doszło do podrobienia urządzenia nie jest konieczne, by sprawca osiągnął tak łudzące podobieństwo, by mogło to wprowadzić w błąd nawet doświadczoną osobę. Wystarcza takie podobieństwo, aby człowiek niedoświadczony nie mógł od razu przekonać się o nieprawdziwości takiego narzędzia oraz jego wskazań.

Przerobienie będzie natomiast polegało na dokonaniu zmian w istniejącym urządzeniu i uczynieniu go w ten sposób nieprawdziwym. W konsekwencji takiego działania właściwości narzędzia będą inne niż wzorcowe. W tym przypadku celem działania sprawcy jest stworzenie pozorów, że mamy do czynienia z zalegalizowanym narzędziem pomiarowym bądź probierczym.

Karalne jest tylko fałszowanie zalegalizowanych urządzeń. Niezalegalizowane narzędzie pomiarowe czy probiercze nie może być zatem przedmiotem przestępstwa z art. 315 kodeksu karnego. W toku postępowania trzeba zatem bezwzględnie ustalić, z jakim urządzeniem mamy do czynienia.

O legalizacji będziemy mogli powiedzieć dopiero wówczas, gdy dane urządzenie zostanie sprawdzone i ocechowane przez właściwy urząd, jak np. prezesa Głównego Urzędu Miar czy dyrektorów okręgowych urzędów probierczych. Warunkiem legalności takich urządzeń jest istnienie zaświadczenia, że dane narzędzie spełnia wymagania określone we właściwych przepisach.

Co ważne bezprawne jest jedynie takie fałszowanie urządzeń pomiarowych i probierczych, które ma na celu użycie ich w obrocie gospodarczym. Wymiana towarów lub usług przy użyciu takiego urządzenia musi zatem nastąpić pomiędzy podmiotami, spośród których przynajmniej jeden prowadzi działalność gospodarczą.

Nie jest zatem przestępstwem fałszowanie narzędzia pomiarowego lub probierczego, jeżeli sprawca nie ma zamiaru użycia takich przedmiotów w obrocie gospodarczym, a czyni to jedynie na własny prywatny użytek, np. będzie dokonywał pomiarów skoszonego na własny użytek zboża, będzie ważył mięso zabitego na własne potrzeby konsumpcyjne drobiu czy też będzie dokonywał pomiarów własnej nieruchomości.

Bezpośrednie działania sprawcy

Przestępstwo to ma charakter skutkowy. W praktyce oznacza to, że pociągnięcie jego sprawcy do odpowiedzialności karnej będzie możliwe jedynie wówczas, gdy do sfałszowania narzędzia pomiarowego lub probierczego dojdzie (osobną kwestią jest usiłowanie dokonania takiego przestępstwa, które zgodnie z art. 13 i 14 kodeksu karnego również jest karalne).

Sprawcą tego przestępstwa może być każdy. Ma ono bowiem charakter powszechny. Ze względu jednak na celowość działania sprawcy – w celu użycia sfałszowanego urządzenia w obrocie gospodarczym, przestępstwo to najczęściej popełniane jest przez osoby w jakikolwiek sposób powiązane z działalnością gospodarczą.

W każdym przypadku trzeba udowodnić sprawcy, że swoje oszukańcze działania podejmował umyślnie z zamiarem bezpośrednim. Musi on bowiem działać w celu użycia podrobionych lub przerobionych urządzeń w obrocie gospodarczym. -

Co to za urządzenia

Urządzenia probiercze – urządzenia służące do badania i cechowania wyrobów z metali szlachetnych przez organy administracji probierczej przeznaczonych do obrotu na terenie Polski.

Metalami szlachetnymi są: platyna, pallad, złoto, srebro oraz metale z grupy platynowców: iryd, osm, rod i ruten – w stanie czystym albo w stopach z innymi metalami.

Do takich urządzeń zaliczają się m.in. cechownice.

(art. 2 ustawy z 1 kwietnia 2011 r. Prawo probiercze)

Przyrząd pomiarowy – urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi. Jako przyrządy pomiarowe traktowane są wzorce miary i materiały odniesienia.

Do przyrządów pomiarowych zaliczane są m.in. miary, wagi, liczniki: gazowe, elektryczne, benzynowe, wodomierze, ciepłomierze, taksometry, tachografy, alkomaty, alkotesty. Przyrząd pomiarowy musi odpowiadać państwowemu wzorcowi jednostki miary, którym jest wzorzec danej jednostki uznany urzędowo w Polsce. (art. 4 ustawy z 11 maja 2001 r. Prawo o miarach).

Jaka odpowiedzialność za wykroczenia

Kto wbrew przepisom ustawy:

Postępowania w tego typu sprawach prowadzone są na podstawie kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.