Zabytek to także układ urbanistyczny, park czy zespół budowlany

- Prowadzę działalność gospodarczą w kamienicy, której jestem właścicielem, ale decyzją nadzór budowlany zalegalizował samowolnie wykonane prace przy budynku. Dostałem jednak decyzję wojewódzkiego konserwatora zabytków, który nakazał mi doprowadzenie zabytku (układu urbanistycznego i zespołu budowlanego, wpisanego do rejestru zabytków) do jak najlepszego stanu poprzez wykonanie określonych prac w terminie 6 miesięcy. Czy wojewódzki konserwator mógł wydać taką decyzję, skoro kamienica nie jest indywidualnie wpisana do rejestru zabytków? – pyta czytelnik.

Tak

. Na przeprowadzenie remontu należało mieć pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków. Wymóg uzyskania takiego zezwolenia odnosi się także do prowadzenia robót budowlanych przy obiekcie, który nie posiada co prawda samoistnej wartości zabytkowej, ale znajduje się na obszarze figurującym w rejestrze zabytków jako całość. Przez zabytek wpisany do rejestru należy bowiem rozumieć także figurujący w rejestrze układ urbanistyczny, park czy zespół budowlany.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 czerwca 2013 r. (sygn. akt II OSK 427/12)

wskazał, że wpisanie do rejestru zabytków zespołu budowlanego oraz układu urbanistycznego, w których skład wchodził budynek, oznacza, że również on jest objęty ochroną wynikającą z wpisu do rejestru zabytków w zakresie ochrony zespołu budowlanego oraz układu urbanistycznego.

NSA w powyższym orzeczeniu wyjaśnił, że w przypadku wpisania do rejestru zabytków zespołu budowlanego jego elementami są tworzące go budynki. W takim przypadku przedmiotem ochrony jest ten zespół, który tworzą wchodzące w jego skład obiekty budowlane. Natomiast w razie wpisania do rejestru zabytków dodatkowo takiego budynku (nieruchomości), który wchodzi w skład zespołu, przedmiotem ochrony dodatkowej jest sam budynek ze względu na jego cechy zabytkowe.

NSA stwierdził także, że postępowanie przed organami ochrony zabytków ma charakter autonomiczny, a jego zakres wyznaczony jest przez ustawę z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej u.o.z.i.o.z.).

Organy ochrony zabytków mają obowiązek dbania o zachowanie cech zabytkowych układu, w związku z tym do ich kompetencji należy wydawanie pozwoleń na prowadzenie prac przy zabytku oraz wydawanie rozstrzygnięć, o których mowa w art. 45 u.o.z.i.o.z. w przypadku braku takich pozwoleń. Przeprowadzone postępowanie legalizacyjne stanowi zatem odrębną sprawę pozostającą bez wpływu na postępowanie w przedmiocie przywrócenia zabytku do stanu poprzedniego.

Należy zwrócić także uwagę, że art. 2 ust. 1 u.o.z.i.o.z. stanowi, że ustawa ta nie narusza przepisów innych ustaw, w tym prawa budowlanego. Również z art. 2 ust. 2 pkt 3 prawa budowlanego wynika, że jej przepisy nie naruszają przepisów odrębnych, w tym przepisów u.o.z.i.o.z. Oznacza to, że do obiektów budowlanych (robót budowlanych) objętych ochroną stosuje się zarówno jej przepisy u.o.z.i.o.z., jak i prawa budowlanego.

Podstawa prawna:

Art. 2 ust. 1 i 2 pkt 3, art. 3 pkt 2, 12, 13, art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. b, art. 36 ust. 1, art. 45 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (DzU. nr 162, poz. 1568 ze zm.).