Ochrona przed zwolnieniem i zmianą warunków pracy i płacy na mniej korzystne i to aż przez pięć lat, prawo wstępu w każdym czasie do pomieszczeń i urządzeń zakładu pracy, wgląd do dokumentów, a nawet możliwość uzyskania dodatkowego wynagrodzenia – to tylko część uprawnień społecznych inspektorów pracy. W zamian niewiele się od nich wymaga.
Staż zamiast kwalifikacji
Wybór na społecznego inspektora pracy to sposób na ochronę przed zwolnieniem większej liczby związkowców i ludzi z nimi związanych.
– Inspektorów pracy wybierają wprawdzie pracownicy, lecz to organizacje związkowe przeprowadzają wybory na podstawie ustalonych przez siebie regulaminów – mówi Tomasz Kuydowicz ze Związku Pracodawców Polska Miedź.
– Obecnie staż pracy jest jedynym niezależnym kryterium doboru kandydata. Nie ma procedur ani możliwości skontrolowania wiedzy i kwalifikacji inspektorów czy kandydatów – uważa Kuydowicz.
Na zleceniu bez przywilejów
Pracodawcy chcą zmian.
– Nie kwestionujemy tego, że inspektorzy są potrzebni, ale zasady ich funkcjonowania w firmach wymagają zmian – mówi Wioletta Żukowska, ekspert Pracodawców RP. I dodaje, że trzeba ustalić wielkość firm, w których mogą zostać powołani inspektorzy, a także doprecyzować ich liczbę w zależności od wielkości zakładu czy oddziału. Teraz prawo jest niejasne.
– Co więcej, przepisy pozwalają uzyskać funkcję inspektora wyłącznie pracownikom. Takiej możliwości są teraz pozbawieni zatrudnieni na postawie umowy-zlecenia, a takich osób w firmach jest coraz więcej – zauważa Żukowska.
Zgodnie z opinią Państwowej Inspekcji Pracy przywilejów, w tym ochrony przed zwolnieniem, są pozbawieni także mundurowi pełniący funkcję społecznego inspektora pracy. Do nawiązania stosunku służby z funkcjonariuszem dochodzi bowiem na podstawie mianowania.
masz pytanie, wyślij e-mail do autorki k.wojcik@rp.pl
Opinia
Katarzyna Sarek, radca prawny w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy
Funkcję społecznego inspektora pracy sprawują osoby wyznaczane nie ze względu na swoje kompetencje, ale ze względu na stanowisko w hierarchii organizacji związkowej. Orzecznictwo już zareagowało na te nadużycia. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego (sygn. II PK 339/05) tylko rzeczywiste wykonywanie przez pracownika obowiązków zakładowego inspektora pracy powoduje, że korzysta on ze szczególnej ochrony przewidzianej w ustawie.