Przedsiębiorstwa ubiegające się o dofinansowanie z funduszy unijnych muszą pamiętać o konieczności spełnienia tzw. efektu zachęty, określonego w art. 8 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 (dalej: rozporządzenie). Jest to właściwie warunek formalny. W przypadku firm z sektora MŚP spełnienie efektu zachęty następuje w sposób automatyczny po deklaracji rozpoczęcia projektu po złożeniu wniosku o dofinansowanie.

Inaczej jest w przypadku dużych przedsiębiorstw, które muszą pamiętać o dotrzymaniu obowiązku przeprowadzenia specjalnej procedury, która będzie potwierdzać spełnienie warunków niezbędnych do udzielenia pomocy.

Duże firmy są również uprawnione do ubiegania się o dofinansowanie w ramach programów krajowych oraz regionalnych programów operacyjnych o tzw. regionalną pomoc inwestycyjną.

Mimo, że w ramach obecnego okresu programowania 2007–2013 pozostało już niewiele konkursów – warto przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu.

Zgodnie z przywołanym artykułem rozporządzenia Komisji pomoc przyznana dużym przedsiębiorcom wywołuje efekt zachęty, jeśli beneficjent przed rozpoczęciem prac nad projektem złożył wniosek o przyznanie pomocy oraz sporządził i przedłożył dodatkową dokumentację, która zakłada spełnienie jednej lub więcej poniższych przesłanek:

- znaczące zwiększenie rozmiaru projektu dzięki środkowi pomocy;

- znaczące zwiększenie zasięgu projektu dzięki środkowi pomocy;

- znaczące zwiększenie całkowitej kwoty wydanej przez beneficjenta na projekt dzięki środkowi pomocy;

- znaczące przyspieszenie zakończenia projektu;

- fakt, że w przypadku braku pomocy projekt nie zostałby zrealizowany w danym regionie.

Dokument przygotowany przez beneficjenta powinien wskazywać, że w ramach projektu będzie zachodzić co najmniej jedna z przytoczonych przesłanek. Dodatkowo przedsiębiorca jest zobowiązany do przygotowania analizy finansowej wraz z częścią opisową w dwóch wariantach:

- z otrzymaniem dotacji;

- bez uzyskania dofinansowania.

Konieczne jest, aby przedstawiona analiza pod kątem zawartych w niej informacji wykazywała spójność z danymi, które zostały zawarte przez wnioskodawcę w biznesplanie. Ponadto komisja oceniająca i eksperci będą weryfikować, czy nie istnieją ekonomicznie uzasadnione alternatywy osiągnięcia celów projektu bez dotacji ze środków publicznych.

Przedstawiona powyżej dokumentacja powinna mieć charakter zarówno dokumentu wewnętrznego, jak i stanowić podstawę do informacji umieszczonych w dokumentacji aplikacyjnej. Odnosząc się do przepisów europejskich, należy pamiętać o tym, że spełnianie efektu zachęty nie może polegać wyłącznie na deklaracji:

– „zwykłe deklaratywne oświadczenia złożone przez beneficjenta, z których treści wynika, że pomoc zwiększa rozmiar lub zakres projektu, nie będą uznawane za wystarczające do wykazania istnienia efektu zachęty w przypadku dużych przedsiębiorstw."

Jak widać, należy pamiętać o dochowaniu obowiązków wynikających ze statusu bardziej rozwiniętego przedsiębiorstwa. Dobra dokumentacja wewnętrzna oraz wiarygodne informacje we wniosku o dofinansowanie pozwolą na spełnienie wszelkich wymogów dotyczących zagadnienia efektu zachęty podczas procesu pozyskiwania dofinansowania z funduszy UE. Przecież pozyskanie dofinansowania to nie wyłącznie jego przyznanie, ale także prawidłowa realizacja projektu polegająca również na uzyskaniu pozytywnych wyników licznych kontroli i audytów.

—Jan Kordasiewicz, wspólnik zarządzający w Kancelarii Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Kordasiewicz