Rozliczenia za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków są prowadzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne z odbiorcami usług na podstawie określonych w taryfach cen i stawek opłat oraz ilości dostarczonej wody i odprowadzonych ścieków.
Ile wody i ścieków
Koszty przedsiębiorstwo ustala na podstawie ilości doprowadzonej wody i odprowadzonych ścieków zgodnie z umową o świadczenie usług, zatwierdzonym regulaminem doprowadzania wody i odprowadzania ścieków i z obowiązującą taryfą.
Ilość wody dostarczonej do nieruchomości ustala się na podstawie wskazania wodomierza głównego, a w razie jego braku – według przeciętnej normy zużycia wody. Zgodnie z art. 27 ust. 2 uzzwzoś minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określa, w drodze rozporządzenia, warunki prowadzenia rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, biorąc pod uwagę wyposażenie nieruchomości w przyrządy i urządzenia pomiarowe.
Minister ten w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej określa w drodze rozporządzenia przeciętne normy zużycia wody dla poszczególnych odbiorców usług, które stanowią podstawę ustalania ilości pobranej wody w razie braku wodomierza, biorąc pod uwagę specyfikę poszczególnych odbiorców usług oraz wskaźniki średniego zużycia wody określone w szczególności dla gospodarstw domowych, usług oraz innej działalności w miastach i na wsiach.
Ilość odprowadzonych ścieków z kolei ustala się na podstawie wskazań urządzeń pomiarowych. W razie braku urządzeń pomiarowych ilość odprowadzonych ścieków ustala się na podstawie umowy pomiędzy odbiorcą usług a przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym jako równą ilości wody pobranej lub określonej w umowie.
W rozliczeniach ilości odprowadzonych ścieków ilość bezpowrotnie zużytej wody uwzględnia się wyłącznie w przypadkach, gdy wielkość jej zużycia na ten cel ustalona jest na podstawie dodatkowego wodomierza zainstalowanego na koszt odbiorcy usług.
Instalacja wodomierza
Jeżeli natomiast chodzi o koszty nabycia, zainstalowania i utrzymania wodomierza głównego, to koszty te ponosi przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, a zgodnie z art. 15 ust. 2 uzzwzoś osoba, która ubiega się o przyłączenie nieruchomości do sieci wodno-kanalizacyjnej, ma zrealizować na własny koszt budowę przyłączy do sieci i studni wodomierzowej oraz pomieszczenia przewidzianego na lokalizację wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego.
Bez dodatkowych opłat
Ponoszenie przez odbiorcę jakichkolwiek innych nieregulowanych w prawie opłat związanych z budową przez gminę sieci bez przyłączy należy uznać za bezprawne, jeżeli w odczuciu właściciela nieruchomości do wniesienia opłaty został on w taki czy inny sposób zobowiązany lub nakłoniony działaniem organu gminy lub jej funkcjonariusza.
Gmina lub przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może jedynie informować mieszkańców o całkowitej dobrowolności wpłat z tytułu partycypowania w kosztach budowy sieci.
Przedsiębiorstwa nie mogą też pobierać opłat za budowę sieci od osób, które chcą mieć wodociąg, bo tę funkcję spełnia opłata adiacencka (jest to opłata ponoszona przez właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości, których wartość wzrosła na skutek m.in. budowy urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego).
Przedsiębiorstwa powinny pamiętać, że to w regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa się warunki przyłączenia do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Sama też rada gminy nie ma uprawnienia do wprowadzania obowiązku odpłatności za przyłączenie poszczególnych nieruchomości do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej.