- Z jakimi w praktyce gospodarczej kosztami powinna liczyć się firma, która zdecyduje się na usługi faktoringu?

Odpowiada Benita Wysocka, konsultantka w dziale audytu w Baker Tilly Poland:

Koszty faktoringu zależą od wielu czynników, takich jak: okres pomiędzy przyjęciem wierzytelności przez faktora a otrzymaniem pieniędzy od odbiorcy faktoranta, średniej wartości brutto przejmowanych przez faktora wierzytelności, wielkości sprzedaży, terminów płatności, rodzaju faktoringu, ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużników, czynności dodatkowych wykonywanych przez faktora.

Koszty obejmują też odsetki, prowizję. Za każdym razem są ustalane indywidualnie.

Należy liczyć się z tym, że koszt pozyskania finansowania z faktoringu jest najczęściej wyższy niż koszt pozyskania finansowania z innych źródeł.

Kiedy najbardziej opłaca się sięgać po faktoring? W jakich sytuacjach się najlepiej sprawdza?

Faktoring jest dobrym rozwiązaniem w przypadku, gdy firma nie ma wystarczającej zdolności kredytowej i nie może wypracować optymalnej płynności finansowej. Sprawdza się także, gdy przedsiębiorca ma problemy z zarządzaniem należnościami, ponieważ kontrahenci spóźniają się z płatnościami i trzeba ich często monitować, ewentualnie gdy brak mu wiedzy, jak skutecznie domagać się spłaty należności.

Istotne jest to, że przy umowie faktoringu ustalane jest ryzyko nieściągalności należności (indywidualnie w stosunku do odbiorcy) oraz ustalana jest jego wiarygodność. Przy faktoringu mieszanym ustalany jest limit, także indywidualnie dla poszczególnych odbiorców. W związku z tym rozwiązanie to jest skuteczne tylko w odniesieniu do odbiorców, którzy regularnie dokonują zakupów u przedsiębiorcy decydującego się na faktoring.

Dla kogo przeznaczona jest ta instytucja? Jakim firmom się ją poleca?

Z faktoringu mogą korzystać w zasadzie wszystkie firmy. Jednak, ze względu na to że firmy duże zwykle mają możliwość negocjowania korzystnych warunków kredytów bankowych, częściej po faktoring opłaca się sięgać średnim i małym firmom, które nie mają tak dobrej pozycji przetargowej w bankach.

Jest to szczególnie przydatne narzędzie dla firm, które prowadzą działalność charakteryzującą się sezonowością sprzedaży lub mają nierównomiernie rozłożone w czasie, w stosunku do przychodów, zapotrzebowanie na środki pieniężne. Faktoring jest również przydatny dla przedsiębiorców działających w branżach, w których okresy oczekiwania na zapłatę wymuszane są przez silnych kontrahentów, lub też nieposiadających znacznego majątku, który mógłby stanowić zabezpieczenie spłaty kredytu bankowego.

Zaletą faktoringu jest to, że jest przeznaczony zarówno dla podmiotów, które mają ugruntowaną pozycję na rynku, jak też dla nowych, podejmujących ryzyko inwestycji, bez względu na historię działalności. Jest zarówno dla firm w dobrej kondycji finansowej, jak i wykazujących stratę.

Czy rzeczywiście jest tak, że faktoring może być alternatywą  kredytu bankowego? Jakie ma on plusy w porównaniu z nim?

Faktoring jest alternatywą dla innych form finansowania, m.in. właśnie kredytu bankowego, ponieważ nie jest obarczony takim obostrzeniami, jakie występują przy kredycie. Wymagania stawiane przez faktorów są mniej restrykcyjne niż przy kredycie obrotowym.

W przypadku faktoringu nie występuje np. konieczność posiadania dobrej historii kredytowej, a korzystanie z usług faktoringowych nie wymaga ustanawiania zabezpieczeń na majątku, gdyż same wierzytelności, będące jego przedmiotem, stanowią zabezpieczenie dla faktora. Istotne jest także to, że faktoring nie zwiększa zadłużenia firmy.

Jednak większa dostępność jest obarczona wyższym kosztem.ze

Na ile faktoring jest bezpieczny dla przedsiębiorców, którzy się na niego decydują?

Bezpieczeństwo faktoranta zależy od wynegocjowanych warunków umowy; prawo odstąpienia przez faktora od umowy jest jednym z ważnych elementów faktoringu. Faktoranci powinni dążyć w negocjacjach do określenia przypadków odstąpienia faktora od umowy (i związanej z tym konieczności spłaty niespłaconej części wierzytelności, od których zostały już przekazane zaliczki).

Chodzi o zabezpieczenie przed rezygnacją ze współpracy przez faktora w sposób, który zagrażałby faktorantowi utratą lub pogorszeniem płynności. Wówczas faktoring będzie bezpieczny dla przedsiębiorcy, który się na niego zdecyduje.

Czy faktoring sprawdza się tylko w czasach równomiernego rozwoju gospodarczego, czy też ma sens i ekonomiczne uzasadnienie w okresie zaburzeń na rynkach globalnych?

Jest on równie skuteczny w czasach kryzysu, jak i w okresie prosperity. Jest usługą uniwersalną, dobrze sprawdza się w czasie kryzysu, ponieważ jest nie tylko szybkim, bezpiecznym sposobem finansowania, ale i zabezpieczeniem wierzytelności.

Monitując należności, faktorzy stanowią „system wczesnego ostrzegania”, interweniując, zanim dłużnik zbankrutuje lub popadnie w długoterminowe tarapaty, obciążając nimi swoich wierzycieli.

Faktoring sprzyja też bezpiecznemu zarządzaniu własną firmą. Chroni przed dwoma głównymi przyczynami bankructw, czyli brakiem gotówki oraz opóźnieniami w płatnościach od kontrahentów, powodującymi tzw. zatory płatnicze.

Instytucja, o której rozmawiamy, nie jest jeszcze popularna wśród polskich przedsiębiorców. Dlaczego? Może funkcjonują jakieś mity lub bariery, które utrudniają jej upowszechnienie?

Jedną z przyczyn, że faktoring jest wciąż stosunkowo mało popularny wśród polskich przedsiębiorców, jest to, że nie są oni świadomi dostępności tej usługi lub jej do końca nie rozumieją.

Inną barierą obniżającą zainteresowanie faktoringiem jest konieczność powiadomienia kontrahentów o przelewie należności na rzecz faktora. Przedsiębiorcy obawiają się, że może być to odebrane jako przejaw słabości czy braku zaufania, a w efekcie może prowadzić do pogorszenia relacji z nimi.

Przedsiębiorcy obawiają się też, że instytucje faktoringowe działają dosyć agresywnie, co może wpływać negatywnie na relacje z odbiorcami i w konsekwencji przyczyniać się do obniżenia obrotów. Te obawy to rezultat braku znajomości faktoringu.

Czy nie jest tak, że w praktyce faktorowi nie zależy na dobrych relacjach z dłużnikami? On chce dostać tylko swoje pieniądze i nie liczy się z metodami ich pozyskania. To z kolei niepokoi faktoranta, który czasami woli mieć niesolidnych kontrahentów, niż wcale ich nie mieć.

Teza ta nie jest prawdziwa.

Faktorowi zależy na dobrych relacjach z dłużnikami, bo zapewniają mu działanie na rynku i sukces przez sprawne uzyskiwanie płatności. W ten sposób pozyskuje nowych klientów.

W rezultacie przedsiębiorca korzystający z faktoringu nie tylko odzyskuje swoje wierzytelności, ale także utrzymuje dobre relacje z kontrahentami. Nawet z tymi, którzy nie dotrzymują terminów i wobec których faktor podejmuje się niełatwych obowiązków, czyli dyscyplinowania opóźnień i negocjowania warunków spłaty.

Wśród przedsiębiorców panuje opinia, że faktoring jest dość kosztowny. Ile w tym jest prawdy?

Rzeczywiście na zainteresowanie faktoringiem ma wpływ opinia, że jest on drogi i w związku z tym nie warto się nim interesować. Jednak aby mieć ugruntowane zdanie w tym zakresie, potrzebne jest uświadomienie, jaka jest cena faktoringu i jakie korzyści oferuje on za tę cenę, łącznie z pakietem usług dodatkowych.

Ponadto przydatna jest analiza kosztów i korzyści zastosowania faktoringu w konkretnej firmie, w celu skalkulowania jego opłacalności w porównaniu z innym źródłem finansowania.

Przedsiębiorcy obawiają się też, że muszą przekazywać faktorowi wszystkich swoich kontrahentów.

To kolejny mit. Nie ma takiego obowiązku. To przedsiębiorca decyduje, czy i w jakim czasie należności będą finansowane w ramach faktoringu.

—rozmawiał Jerzy Kowalski