[b]Tak 12 lipca br. (P 4/10) stwierdził Trybunał Konstytucyjny w odpowiedzi na pytanie prawne Sądu Rejonowego w Pabianicach, IV Wydział Pracy[/b], dotyczące wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony. 

W analizowanej sprawie pabianicki sąd wniósł o zbadanie konstytucyjności art. 38 § 1 i art. 50 § 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link].

Zwrócił uwagę, że art. 38 § 1 k.p. nie wymaga od pracodawcy konsultacji ze związkami zawodowymi zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, a art. 50 § 3 k.p. określający roszczenia przysługujące pracownikowi pod ochroną w razie niezgodnego z prawem wypowiedzenia przewiduje tylko odszkodowanie, pomijając roszczenie o przywrócenie do pracy.

Wnosząc o zbadanie przepisów, sąd wyraził wątpliwości, czy regulacje te zapewniają konstytucyjną wolność zrzeszania się w związkach zawodowych i odzwierciedlają zasadę sprawiedliwości społecznej w stosunku do osób będących pod ochroną przewidzianą w art. 32 ust. 1 i ust. 8 ustawy o związkach zawodowych.

[srodtytul]Bez osłony[/srodtytul]

Wątpliwości co do wymienionych przepisów wywołała sprawa Michała Sz. Pracownik ten był zatrudniony na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy jako brygadzista. Kiedy 11 września 2009 r. w spółce zarejestrowano Organizację Zakładową NSZZ „Solidarność”, został jej przewodniczącym.

15 września wysłał pismo informujące prezesa spółki o założeniu zakładowej organizacji związkowej. Trzy dni później zawiadomił również o podjęciu 14 września uchwały o objęciu członków komisji zakładowej szczególną ochroną. Jednak już 15 września pracodawca wypowiedział mu umowę o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia.

Pracownik wniósł pozew o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub w razie rozpoznania sprawy po upływie okresu wypowiedzenia o przywrócenie do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. To nie zakończyło sprawy. Spółka wniosła bowiem o odrzucenie pozwu. 

[srodtytul]TK rozstrzygnął[/srodtytul]

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że ograniczenie zakresu roszczeń – przysługujących pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy na czas określony, któremu wypowiedziano umowę z naruszeniem art. 32 ust. 1 pkt 1 i ust. 8[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FA8319CC226390CDC12041073DA539A6?id=162202] ustawy o związkach zawodowych[/link] – jedynie do odszkodowania (z pominięciem roszczenia o przywrócenie do pracy) stanowi nieuzasadnione ograniczenie wolności zrzeszania się (art. 59 ust. 1 konstytucji) i zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 konstytucji). W pozostałym zakresie postępowanie zostało umorzone ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku. 

Trybunał uznał, że przewidziana w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych szczególna ochrona trwałości stosunku pracy działaczy związkowych odnosi się do wszystkich stosunków pracy, bez względu na podstawę ich nawiązania (umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór, spółdzielcza umowa o pracę). Nie ma również znaczenia, czy stosunek pracy został nawiązany na czas nieokreślony, czy też na czas określony, ani też w jakim wymiarze czasu pracy pracownik jest zatrudniony. 

Ponadto TK przypomniał, że ochrona trwałości stosunku pracy poprzez przywrócenie do pracy umożliwia działaczom prowadzenie działalności związkowej, a w konsekwencji realizację prawa do zrzeszania się w związki zawodowe.

Przywołał też brzmienie art. 3 ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z którym nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej. A zwłaszcza nie może to być warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu oraz awansowania pracownika.

Zatem pracownik chroniony na mocy ustawy o związkach zawodowych może żądać albo przywrócenia do pracy, albo odszkodowania, niezależnie od formy zatrudnienia.

[ramka][b]Uwaga[/b]

Działacz związkowy powinien mieć prawo zgłoszenia – oprócz żądania odszkodowania (jak to przewiduje art. 50 § 3 k.p.) – do wyboru – także możliwość żądania przywrócenia do pracy (takie żądanie przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na czas nieokreślony).

Inaczej traci sens ochrona trwałości pracy działacza związkowego.[/ramka]