Znaczną część związanych z tym kwestii reguluje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=161822]ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (DzU z 2001 r. nr 63, poz. 638 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Na półce i w transporcie[/srodtytul]

Przede wszystkim przedsiębiorca musi sobie zdawać sprawę, że opakowanie to nie tylko torebka czy pudełko, w którym bezpośrednio znajduje się towar. Są to tylko tzw. opakowania jednostkowe. Służą one do przekazywania produktu użytkownikowi w miejscu zakupu. Warto też wiedzieć, że za takie opakowania uznawane są naczynia jednorazowego użytku sprzedawane z żywnością przeznaczoną bezpośrednio do konsumpcji.

Druga grupa to opakowania zbiorcze, czyli różnego rodzaju pudła, zgrzewki, worki zawierające wiele opakowań jednostkowych. Nie ma przy tym znaczenia, czy zostaną one przekazane użytkownikowi, czy też służą tylko do wprowadzenia produktów do sklepów. Ważne jest to, że opakowanie zbiorcze można zdjąć z produktu bez naruszenia jego cech.

Są jeszcze opakowania transportowe służące do przywożenia produktów w jednostkowych lub zbiorczych pudełkach czy torebkach. Ich celem jest zapobieganie uszkodzeniom produktów w transporcie. Najbardziej klasyczny przykład opakowania transportowego to paleta drewniana. Natomiast kontenery służące do transportu drogowego, lotniczego, kolejowego czy morskiego nie są uznawane za opakowania.

[b] Uwaga! Producenci, importerzy i eksporterzy opakowań nie mogą zapomnieć o każdej z tych grup przy rocznych rozliczeniach opłaty produktowej i przy wypełnianiu sprawozdań OPAK-1, OPAK-2 i OPAK-3.[/b]

[srodtytul]Wymagania dla puszek, torebek i pudełek[/srodtytul]

Podstawowym, ustawowym obowiązkiem producenta, importera i eksportera opakowań jest ograniczanie w nich zawartości substancji negatywne oddziałujących na środowisko oraz minimalizacja wytwarzanych odpadów opakowaniowych.

Chodzi o to, żeby ograniczać do niezbędnego minimum objętość i masę opakowań, tak by te nie traciły swojej funkcji. Uwzględnia się przy tym oczekiwania użytkownika oraz takie projektowanie i wykonywanie pudełek, butelek czy skrzynek, aby można było ich użyć wielokrotne i bez problemu wykonać ich recykling. Ponieważ nie ma szczegółowych przepisów regulujących to, praktyka bywa różna, zwłaszcza jeśli chodzi o wielkość opakowań.

Ponadto odpady z opakowań wielokrotnego użytku po okresie, w którym były użytkowane, powinny się nadawać do odzysku w warunkach pozwalających na spełnienie wymogów BHP wobec osób przy nich zatrudnionych.

Jeżeli zaś spełnienie warunku wielokrotnego użytku ani recyklingu nie jest możliwe, to przetwarzając opakowanie, powinno dać się bez problemu zastosować inną formę odzysku (recykling jest jedną z form) – np. biodegradację, kompostowanie czy spalanie.

Przy czym odpady nadające się do spalania powinny mieć taką wartość opałową, by proces odzysku był optymalny. Natomiast te przeznaczone do kompostowania lub biodegradowalne powinny rozkładać się docelowo na dwutlenek węgla, biomasę i wodę.

Producent czy importer nie może też zapomnieć o ograniczaniu w opakowaniach substancji stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi albo dla środowiska. Chodzi przede wszystkim o ograniczenie do 100 mg/kg maksymalnej sumy zawartości szkodliwych pierwiastków – ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego w opakowaniu. Szczegóły w tym zakresie określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169184]rozporządzenie w sprawie sposobu ustalenia sumy zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego w opakowaniach (DzU z 2003 r. nr 66, poz. 619)[/link].

[srodtytul]Oznacz, gdy potrzeba[/srodtytul]

Producenci i importerzy opakowań muszą je znakować, chyba że akurat dany rodzaj tego nie wymaga.

[b]Oznakowanie powinno określić rodzaj materiałów, z jakich je wyprodukowano, odnotowywać możliwość wielokrotnego użytku, przydatność do recyklingu.[/b]

Oznakowanie powinno być umieszczone na etykiecie lub, gdy jest to niemożliwe, na dołączonej do niej informacji. Szczegóły określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=173322]rozporządzenie w sprawie określenia wzorów oznakowania opakowań (DzU z 2004 r. nr 94, poz. 927)[/link]

[srodtytul]Sprzedawca też ma obowiązki[/srodtytul]

Sprzedający produkty w opakowaniach mają obowiązek przekazywania użytkownikom sprzedawanych u siebie produktów informacji o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, a przede wszystkim o dostępnych systemach zwrotu, zbiórki, odzysku i recyklingu i o właściwym postępowaniu z odpadami opakowaniowymi. Muszą też wyjaśniać oznaczenia stosowane na opakowaniach.

Są też inne stosunkowo mało znane, a wymagane przepisami obowiązki dla sprzedawców. Sklepy o powierzchni handlowej powyżej 25 mkw. powinny mieć w swojej ofercie handlowej podobne produkty w opakowaniach wielokrotnego użytku. Natomiast sprzedawcy dysponujący dużą powierzchnią handlową (powyżej 2000 mkw.), mają obowiązek prowadzić na własny koszt selektywną zbiórkę odpadów opakowaniowych po produktach w opakowaniach, które znajdowały się w ich ofercie.

Ponadto [b]sklepy detaliczne zobowiązane zostały do przyjmowania zwracanych opakowań wielokrotnego użytku, jeśli znajdują się one w ich ofercie handlowej.[/b] Mają je od nich nieodpłatnie odbierać producenci tych wyrobów lub handlujący nimi hurtownicy.

[srodtytul]Niebezpieczne z kaucją[/srodtytul]

Sprzedawca środków niebezpiecznych pobiera obowiązkowo kaucję za opakowania jednostkowe. Jej wysokość ustala producent lub importer. Zwolnienie z kaucji dotyczy jedynie opakowań tych produktów, które wprowadzone są do obrotu na potrzeby prowadzenia badań naukowych, dydaktyki albo diagnostyki laboratoryjnej.

Użytkownik takich substancji ma obowiązek zwrócić sprzedawcy kaucjonowane opakowanie i odpady opakowaniowe po tych substancjach. Oczywiście sprzedawca nie może odmówić przyjęcia ich – zwraca je producentowi.

[b]Uwaga! Ustalona przez producenta bądź importera wysokość kaucji ma wynosić nie mniej niż 10 proc. i nie więcej niż 30 proc.[/b] ceny środka niebezpiecznego zawartego w tym opakowaniu.

[srodtytul]Żywność z odpowiednim znakiem[/srodtytul]

Jak na rynku opakowań ma sobie poradzić sprzedawca czy właściciel baru szybkiej obsługi, który nie ma możliwości sprawdzenia jakości folii czy pudełek, które kupuje?

Powinien przynajmniej sprawdzić, czy opakowania zostały opatrzone znakiem potwierdzającym, że nadają się do kontaktu z żywnością (graficzny znak obrazujący kieliszek i widelec).Musi też zwrócić uwagę na oznakowanie informujące o warunkach jego użytkowania.

Nie wszystkie dopuszczone do obrotu z żywnością pojemniki nadają się np. do stosowania do gorących potraw. Powinien też wiedzieć, że mówiąc o materiale do kontaktu z żywnością, mamy na myśli pierwszą warstwę, w którą jest pakowany towar, np. torebkę foliową. Opakowanie zewnętrzne (np. tekturowe) nie musi spełniać bardzo rygorystycznych wymagań.

[ramka][b]Co powinno być na wywieszce[/b]

Nie ma jednolitego wzoru wywieszki, która podaje informacje ekologiczne o opakowaniach. Pisząc o dostępnych systemach zwrotu, zbiórki, odzysku i recyklingu w gminie, na terenie której znajduje się sklep, należy poinformować, gdzie się takie pojemniki znajdują.

Jeżeli gmina nie zbiera selektywnie odpadów, to warto na wywieszce podać adresy najbliższych punktów skupu surowców wtórnych. Dobrze jest też napisać, jakie rodzaje opakowań można zwrócić w sklepie, w którym znajduje się wywieszka (jeśli w ogóle takie zwroty są możliwe).

Jeżeli chodzi o sposoby postępowania z odpadami opakowaniowymi, na wywieszce można podać informacje, że np.:

- szkło należy zwracać czyste,

- trzeba osobno zbierać szkło białe i kolorowe,

- odpady papierowe wymagają segregowania makulatury na papier i tekturę (jeśli wymaga tego lokalna papiernia).

Na pewno na wywieszkach powinny się też znaleźć dokładne informacje o postępowaniu z opakowaniami po substancjach niebezpiecznych, jeżeli sklep prowadzi ich sprzedaż. Sprzedawcy takie dane uzyskują od producentów lub importerów. [/ramka]