Zgodnie z art. 14 ustawy o VAT po rozwiązaniu spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, podlegają opodatkowaniu VAT. Zasada ta ma także zastosowanie w sytuacji zaprzestania przez osobę fizyczną (spełniającą kryteria podatnika, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT) wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
[srodtytul]Konieczne zgłoszenie[/srodtytul]
Stosuje się wtedy art. 96 ust. 6 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, jeśli przedsiębiorca zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, musi zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego. Zgłoszenie to jest podstawą do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Powiadomienia o zaprzestaniu działalności w wyniku śmierci podatnika dokonuje jego następca prawny. W sytuacji gdy zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu nie zostało zgłoszone, urząd skarbowy wykreśla podatnika z rejestru z urzędu.
[srodtytul]Wystarczy dziesięć miesięcy przerwy[/srodtytul]
Warto pamiętać, że czasem VAT związany z likwidacją firmy trzeba odprowadzić, nawet jeśli podatnik formalnie jej nie wyrejestrował. Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o VAT musi zapłacić go przedsiębiorca (osoba fizyczna), który nie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu co najmniej przez dziesięć miesięcy. Nie dotyczy to jednak podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Podatku od remanentu likwidacyjnego nie muszą płacić podatnicy zwolnieni od VAT ze względu na obroty nieprzekraczające 50 tys. zł rocznie. Przedsiębiorcy, którzy sporządzają dla celów VAT remanent likwidacyjny, naliczają ten podatek tylko od towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia VAT należnego o naliczony.
[srodtytul]Potrzebny spis z natury[/srodtytul]
W pierwszej kolejności podatnicy zobowiązani są do sporządzenia spisu z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Muszą załączyć informację o dokonanym spisie z natury i ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego do deklaracji składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
W myśl art. 14 ust. 6 ustawy o VAT w takiej sytuacji obowiązek podatkowy powstaje w dniu rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Podstawą opodatkowania jest wartość towarów podlegających spisowi z natury, ustalona zgodnie z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT. Sposób sformułowania tego przepisu może budzić wątpliwości. Zgodnie z jego brzmieniem [b]podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów. [/b]Organy podatkowe potwierdzają jednak, że chodzi po prostu o wartość rynkową ustaloną w dniu powstania obowiązku podatkowego.
[srodtytul]Rok na sprzedaż zapasów[/srodtytul]
Towary objęte spisem można przez rok sprzedać bez konieczności naliczania VAT. Wynika to z art. 14 ust. 7 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej oraz przez osoby fizyczne, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez 12 miesięcy. Termin ten liczy się od dnia, kiedy powstał obowiązek podatkowy. Zwolnienie przysługuje pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.
[srodtytul]Urząd zwróci daninę[/srodtytul]
Od 1 grudnia ubiegłego roku do ustawy o VAT zostały wreszcie wprowadzone przepisy regulujące zasady zwrotu VAT dla byłych przedsiębiorców lub wspólników. Z art. 14 ust. 9a ustawy o VAT wynika wyraźnie, że osobom tym przysługuje prawo zwrotu różnicy podatku wykazanego w deklaracji podatkowej za okres, w którym odpowiednio te osoby lub spółki były podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni.
W przypadku byłych wspólników zwrotu różnicy podatku dokonuje się na podstawie złożonej deklaracji podatkowej wraz z załączonymi do niej:
- umową spółki, aktualną na dzień rozwiązania spółki,
- wykazem rachunków bankowych byłych wspólników w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub rachunków byłych wspólników w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której są członkami, na które ma być dokonany zwrot różnicy podatku.
[b]Urząd dokonuje zwrotu w proporcjach wynikających z prawa do udziału w zysku określonego w umowie spółki.[/b] Jeżeli z załączonej umowy nie wynikają udziały w zysku, przyjmuje się, że prawa do udziału w nim są równe.
[srodtytul]Kiedy do depozytu[/srodtytul]
W przypadku niezłożenia wskazanych dokumentów kwota zwrotu różnicy podatku składana jest do depozytu organu podatkowego. W sytuacji gdy tylko jeden ze wspólników nie podał numeru rachunku bankowego, do depozytu składana jest kwota zwrotu różnicy podatku w części przypadającej temu wspólnikowi. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, złożenie do depozytu kwoty zwrotu różnicy podatku następuje po zakończeniu weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanej w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.
[srodtytul]Remanent obejmuje środki trwałe[/srodtytul]
Z art. 14 ustawy o VAT wynika, że kończący działalność przedsiębiorca dokonuje spisu towarów i od ich wartości odprowadza podatek. Podatnicy muszą pamiętać, że nie chodzi tylko o towary handlowe, ale także o wyposażenie firmy i środki trwałe.
Potwierdza to m.in. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 18 czerwca 2008 r. (IBPP1/443-520/08/AZb)[/b]. Z pytaniem zwrócił się podatnik, który 31 maja 2007 roku zakończył jednoosobową działalność gospodarczą, z tytułu której opłacał VAT. W dniu likwidacji posiadał środek trwały: samochód ciężarowy, od którego w dniu nabycia, czyli w lipcu 2004 r., odliczył VAT (cały podatek z faktury zakupu). Podatnik nie ujął go w remanencie likwidacyjnym i nie naliczył podatku od jego wartości. Jego zdaniem brzmienie art. 14 ustawy o VAT wskazuje, że nie obejmuje on środków trwałych. Izba skarbowa nie zgodziła się z taką interpretacją. Wskazała, że art. 6 pkt 2 zawiera definicję towarów stosowaną dla potrzeb ustawy o VAT. Zgodnie z nią są to rzeczy ruchome, wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.
W ten sam sposób nakazuje[b] interpretować przepisy Izba Skarbowa w Bydgoszczy w piśmie z 19 marca 2009 r. (ITPP1/443-13a/09/DM)[/b]. Wskazano w nim, że remanent powinien także obejmować wyposażenie firmy.
[srodtytul]Inwestycja w obcym budynku[/srodtytul]
[b]W odpowiedzi z 5 grudnia 2007 r. (IBPP1/443-164/07/PK) Izba Skarbowa w Katowicach [/b]uznała, że VAT trzeba odprowadzić od przekazanych z związku z likwidacją nakładów w wynajmowanym lokalu. Z wnioskiem o interpretacje zwrócił się podatnik, który prowadził działalność gospodarczą w zakresie handlu. Był zarejestrowanym podatnikiem VAT. Na potrzeby działalności gospodarczej wynajął lokal położony w centrum handlowym. Później poniósł znaczne wydatki na dostosowanie go do swoich potrzeb. Wynajmujący i najemca ustalili, że w sytuacji wygaśnięcia umowy lub jej rozwiązania z winy najemcy wszelkie nakłady poniesione przez najemcę, związane z zagospodarowaniem, upiększeniem i poprawieniem stanu lokalu, pozostaną wyłączną własnością wynajmującego bez prawa najemcy do jakiegokolwiek odszkodowania z tego tytułu. Rzeczy przechodzące na własność wynajmującego stanowić miały części składowe lokalu i nie mogły być od niego odłączone. Podczas używania lokalu przez najemcę (wnioskodawcę) na podstawie umowy najmu dokonał on inwestycji w postaci nakładów i prac w lokalu. W tym celu nabył środki trwałe, elementy wyposażenia, a także dokonywał prac remontowych, aranżacyjnych i montażowych. Generalnie, dokonując inwestycji, nabywał towary i usługi z przeznaczeniem na wyposażenie lokalu. Wydatki poniesione na te towary i usługi były zaliczone w koszty uzyskania przychodu.
Po pewnym czasie wnioskodawca zakończył prowadzenie działalności gospodarczej. W sporządzonym na podstawie wymogów art. 14 ustawy o VAT spisie nie uwzględnił opisanych inwestycji poczynionych w wynajmowanym lokalu obejmujących nabyte środki trwałe, wyposażenie oraz usługi związane z adaptacją czy remontem lokalu. Nie naliczył też VAT przy ich przekazaniu.
Izba skarbowa uznała, że takie postępowanie było nieprawidłowe. Wskazała, że opodatkowaniu VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru. Opodatkowując towar przekazany nieodpłatnie, podatnik powinien czynność tę udokumentować fakturą wewnętrzną, zgodnie z art. 106 ust. 7 ustawy o VAT.
Oznacza to, że wnioskodawca w momencie oddania wynajmowanego lokalu powinien opodatkować VAT środki trwałe znajdujące się w lokalu, które zgodnie z zawartą umową najmu lokalu przeszły na własność właściciela lokalu. Nie będzie więc zobowiązany do ich wykazania w spisie z natury, o którym mowa w art. 14 ust. 5 ustawy o VAT, ponieważ w chwili zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu środki trwałe nie stanowiły jego własności.
Z orzecznictwa wynika jednak, że nieodpłatne przekazanie towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie podlega VAT. Jeśli wnioskodawca skierowałby sprawę do sądu i przekonał go, że było to przekazanie spełniające ten warunek, nie musiałby płacić podatku.
[ramka][b]Spadkobierca nie składa deklaracji[/b]
Istotnym problemem zajmowała się [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 15 listopada 2008 r. (ITPP2/443-817/08/AP)[/b]. Z pytaniem zwrócił się jeden ze spadkobierców zmarłego podatnika, którego działalność gospodarcza została zlikwidowana. Izba skarbowa potwierdziła, że następcy prawni nie mają obowiązku składania za zmarłego podatnika VAT deklaracji podatkowej. Z odpowiedzi tej wynika ponadto, że spadkobiercy nie sporządzają również remanentu likwidacyjnego. [/ramka]
masz pytanie, wyślij e-mail do autora
[mail=k.pilat@rp.pl]k.pilat@rp.pl[/mail]