Pojęcie stażu pracy używane jest w przepisach prawa pracy w kontekście uzyskania określonych uprawnień pracowniczych, których nabycie i wymiar uzależnione są od okresu zatrudnienia. Wpływ na nabycie poszczególnych uprawnień pracowniczych wywiera jedynie okres związania pracownika umową o pracę, stosunkiem powołania, wyboru, mianowania czy spółdzielczą umową o pracę.
Tym samym [b]ani okresy pozostawania przez pracownika stroną umów cywilnoprawnych, ani też okresy wykonywania przez niego działalności gospodarczej nie zostały przez ustawodawcę wliczone do okresów zatrudnienia, od których zależy nabycie poszczególnych świadczeń pracowniczych[/b].
Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w tym, że działalność gospodarcza jest odmiennym rodzajem aktywności zarobkowej uregulowanym w odrębnym akcie prawnym. Mówi o niej [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FC6DA6FA46E0C9F8C0C1661158009C88?id=236773]ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 z późn. zm.)[/link]. Prowadzenie działalności gospodarczej nie może być uznane za tożsame z pracowniczym stosunkiem podporządkowania. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w stosunku pracy same posiadają status pracodawcy.
[srodtytul]Długość wczasów [/srodtytul]
Jednym z ważniejszych uprawnień pracowniczych jest prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Już sam przepis przewidujący sposób wyliczenia długości urlopu (art. 154[sup]1[/sup] § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F448FC933E2160A04C4CD23A7732DA2B?id=76037]k.p.[/link]) przesądza o tym, że [b]w kontekście uzyskania przez pracownika prawa do tego świadczenia okres prowadzenia działalności gospodarczej nie podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia[/b].
Jak bowiem wynika z jego treści do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. Wyraźnie więc widać, że ustawodawcy chodziło tu wyłącznie o okresy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy. Korzystniejsze rozwiązania w tym zakresie dla pracowników mogą przewidywać wewnątrzzakładowe przepisy prawa pracy. W praktyce jest to jednak rzadko spotykane.
[srodtytul]Nagroda jubileuszowa[/srodtytul]
Charakteru powszechnych świadczeń ze stosunku pracy nie posiadają natomiast nagroda jubileuszowa oraz dodatek za staż pracy. Przysługują one więc pracownikowi tylko wówczas, gdy obowiązujące w danym zakładzie pracy przepisy wewnętrzne (np. regulamin wynagradzania) przewidują wypłatę takich świadczeń.
Przepisy obowiązujące u danego pracodawcy, decydując o możliwości uzyskania przez pracowników prawa do wskazanych świadczeń, określają również zasady ich ustalania i wypłacania. Tym samym [b]pracodawca może przewidzieć, że przy ustalaniu prawa do nagrody jubileuszowej bądź dodatku za staż pracy uwzględniać będzie również inne okresy niestanowiące okresów pracy, np. okres prowadzenia działalności gospodarczej.[/b]
W odpowiedzi na postulaty wprowadzenia ogólnego unormowania zakładającego wliczanie okresu prowadzenia działalności gospodarczej do okresu zatrudnienia zaznacza się, że taka regulacja zwiększyłaby w sposób istotny obciążenia finansowe pracodawców. Z kolei w przypadku fakultatywnych świadczeń pracowniczych, których warunki nabycia określa sam pracodawca, główny argument jej przeciwników stanowi zbyt daleko idąca ingerencja w sferę polityki wynagradzania pracowników.
[i]Autor jest radcą prawnym w kancelarii Mamiński & Wspólnicy sp.k.[/i]