Najważniejszy jest dobry pomysł i umiejętność jego uzasadnienia. Trzeba przekonać urzędników, że właśnie nasza, a nie inna inwestycja zasługuje na uzyskanie unijnego wsparcia. Jak to zrobić? Trzeba dobrze poznać kryteria decydujące o tym wyborze oraz cel działania i jego uzasadnienie. Sprawdzić, co dzięki jego realizacji chcą osiągnąć władze samorządowe. To one będą musiały się rozliczyć z realizacji programu regionalnego przed Komisją Europejską. Dlatego właśnie muszą wybierać takie projekty, które ich zdaniem w największym stopniu przyczynią się do wypełnienia wskaźników założonych w tym programie. Jeżeli projekt firmy do tego się przyczyni, może uzyskać środki z regionalnego programu operacyjnego realizowanego w województwie podlaskim (działanie 1.4 „Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw”).

Podobnie jak w innych województwach, firma zamierzająca ubiegać o dofinansowanie projektu musi zaplanować nową inwestycję. Zatem nie może ona polegać jedynie na odtworzeniu zdolności produkcyjnych i utrzymaniu się na rynku.

Przedsiębiorstwo planuje remont użytkowanych pomieszczeń, zastąpienie dotychczasowych maszyn nowszymi, ale takiego samego typu i o zbliżonych parametrach. Nawet jeżeli pozwoliłoby to zwiększyć moc produkcyjną, nie będzie to nowa inwestycja w rozumieniu funduszowych wymogów. Dlatego nie można liczyć na dofinansowanie takiej inwestycji.

Nowa inwestycja (utworzenie przedsiębiorstwa, jego rozbudowa, dywersyfikacja działalności itp.) musi mieć na celu wprowadzenie nowych produktów lub usług albo przynajmniej znaczącą modyfikację dotychczas stosowanych. Im bardziej innowacyjne zmiany wprowadzimy w przedsiębiorstwie, im nowszą technologię zastosujemy, tym większe uznanie powinien znaleźć nasz projekt.

Wnioski będą oceniane. Tylko te z najwyższą liczbą punktów przyniosą sukces, czyli dofinansowanie. Jak to osiągnąć? Trzeba bardzo dokładnie (podczas wszystkich prac nad wnioskiem) śledzić tzw. kryteria wyboru projektu. Zostały one zatwierdzone przez władze samorządowe i określają za co i ile punktów można przyznać. Na część z nich nie mamy większego wpływu, albo je spełniamy, albo nie. Przykładowo dla poddziałania dotyczącego mikrofirm liczba punktów zależy od okresu funkcjonowania na rynku. Jednym z kryteriów jest bowiem czas działalności przedsiębiorstwa. Oceniający sprawdza go, licząc od dnia wpisu do właściwego rejestru przedsiębiorców. Mikroprzedsiębiorstwa działające:

- do trzech lat – dostaną 5 pkt,

- od trzech do sześciu lat – 2 pkt,

- powyżej sześciu lat – 0 pkt.

Chociaż teoretycznie na takie kryterium nie mamy większego wpływu, zawsze można oczywiście pomyśleć o utworzeniu nowego przedsiębiorstwa na potrzeby inwestycji. Ma to jednak swoje wady – brak historii, certyfikatów, dobrych zabezpieczeń, nie można ocenić sytuacji finansowej itp.

Większość pozostałych kryteriów koncentruje się na projekcie. I właśnie tu trzeba walczyć o każdy punkt. Przykładowo jedno z kryteriów to innowacyjność. W tym przypadku oceniający będzie badał innowacyjność projektu w zależności od skali i wieku stosowanych rozwiązań. Wniosek otrzyma:

- 1 pkt – jeżeli innowacyjność zostanie wykazana na poziomie firmy.

Jeżeli innowacyjność zostanie wykazana na poziomie regionu, w zależności od okresu jej stosowania otrzymamy:

- 4 pkt – jeżeli jest znana do roku,

- 3 pkt – jeżeli jest znana do dwóch lat,

- 2 pkt – jeżeli jest znana do trzech lat.

Jeżeli jednak zdecydujemy się na zakup droższej technologii i wykażemy jej innowacyjność już nie tylko w skali regionu, ale całego kraju, możemy uzyskać:

- 7 pkt – jeżeli jest znana i stosowana poniżej roku,

- 6 pkt – jeżeli jest znana do dwóch lat,

- 5 pkt – jeżeli jest znana do trzech lat.

Jeżeli będzie to innowacyjność na skalę światową, możemy uzyskać nawet 10 pkt (jeżeli jest stosowana do roku) albo 9 lub 8 pkt, jeżeli będzie znana odpowiednio do dwóch – trzech albo czterech – pięciu lat.

Od przedsiębiorcy zależy, jaką technologię będzie chciał (i mógł) zastosować.

Innym ważnym kryterium, które należy uwzględnić, przygotowując projekt, są nowe miejsca pracy. Im więcej ich stworzymy, tym więcej punktów otrzyma wniosek. Przy tym kryterium oceniający sprawdza, o ile wzrośnie zatrudnienie w przedsiębiorstwie w wyniku realizacji inwestycji liczone jako różnica między średnim zatrudnieniem za ostatni zamknięty rok obrotowy poprzedzający złożenie wniosku a stanem na koniec pełnego roku po zakończeniu realizacji inwestycji. Warunkiem przyznania punktów jest wybranie tego wskaźnika i utrzymanie zatrudnienia przez wymagany okres (trzy lata). Za każdą osobę zatrudnioną na pełnym etacie można uzyskać 1 pkt (maksymalnie 10). W ten sposób trzeba prześledzić wszystkie kryteria i po kolei starać się tak dopracować projekt, żeby uzyskać jak najwięcej punktów. Oczywiście nie warto tego robić na siłę. Ze wszystkich założonych we wniosku wskaźników trzeba się bowiem rozliczyć. Jeżeli nie zrealizujemy projektu zgodnie z wnioskiem i umową o dofinansowanie, a otrzymamy dotację, w przypadku kontroli i wykrycia nieprawidłowości trzeba będzie ją zwrócić wraz z odsetkami. Dlatego te kryteria są tak ważne. Jeżeli od początku widzimy, że nasz projekt ma małe szanse, nie warto angażować czasu (i pieniędzy) na pracę nad wnioskiem. Trzeba poszukać innych źródeł finansowania (kredyt, leasing).

Wnioski o dofinansowanie należy składać do 29 sierpnia. Można to zrobić osobiście, drogą pocztową (list polecony) bądź przesyłką kurierską. Dokumentacja jest przyjmowana w siedzibie Departamentu Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego przy ul. gen. F. Kleeberga 20, 15-691 Białystok, w Kancelarii Ogólnej, pokój nr 9 (parter), w godzinach pn. 8 –16, wt. – pt. 7.30 – 15.30.

Na wsparcie przedsiębiorstw władze samorządowe w pierwszym konkursie przeznaczyły 26 mln euro. Z tego do mikroprzedsiębiorstw trafi ponad 11 mln, a do małych i średnich – ponad 14,5 mln. Maksymalny poziom dofinansowania w województwie podlaskim wynika z tzw. mapy pomocy regionalnej (określonej w rozporządzeniu ministra rozwoju regionalnego) i może wynieść:

- 70 proc. dla mikro- i małych firm,

- 60 proc. dla średnich,

- 50 proc. dla wszystkich w przypadku działania w sektorze transportu.

Przygotowując projekt, należy również uwzględnić wymogi dotyczące jego minimalnej wartości. Dla najmniejszych firm wynosi ona 30 tys. zł. Natomiast dla małych i średnich została ustalona na poziomie 100 tys. Maksymalna wartość wsparcia, jaką będą mogły otrzymać firmy, to 500 tys. dla mikroprzedsiębiorstw i aż 2,5 mln zł dla firm małych i średnich. Jednak gdyby w przypadku realizacji projektu mikrofirma przewidywała, że w wyniku realizacji projektu stanie się małym lub średnim przedsiębiorcą (przez wzrost zatrudnienia lub zwiększenie obrotów), wtedy też może się ubiegać o dotację w wysokości 2,5 mln zł.

Przygotowanie wniosku to proces praco- i czasochłonny, może pojawić się wiele pytań i wątpliwości. Dlatego przedsiębiorcy powinni w takich wypadkach korzystać z pomocy. O poradę można się zwracać pod adresami: monika.gronostajska@wrotapodlasia.pl lub izabela.smaczna@wrotapodlasia.pl. Pytania można też zadawać telefonicznie pod numerami telefonów: (085) 654 82 34, (085) 654 82 31 lub (085) 654 82 32, (085) 654 82 49. Wszystkie informacje o konkursie, w tym wzory wymaganych dokumentów i załączników, znajdują się na stronie urzędu marszałkowskiego www.rpowp.wrotapodlasia.pl.

Właściciel zakładu stolarskiego (średnia firma) zamierza rozszerzyć zakres działalności oraz wprowadzić nowe produkty do oferty. W tym celu musi rozbudować zakład. Aby to zrobić, zamierza dokupić 1500-metrową działkę, wybudować nową halę produkcyjno-magazynową oraz nabyć nowsze maszyny i urządzenia, które pozwolą na rozszerzenie katalogu usług (między innymi przez bejcowanie, lakierowanie, uszlachetnianie materiałów drewnopochodnych przez okleinowanie materiałami naturalnymi i sztucznymi). W związku z tym planuje kupić m. in.:

pilarkę panelową, okleiniarkę wąskich i szerokich płaszczyzn, wiertarkę wielowrzecionową, kabinę lakierniczą.

W wyniku inwestycji osiągnie przewagę konkurencyjną w regionie (oprócz innowacyjności na poziomie firmy będzie można wykazać innowacyjność na poziomie regionu, o czym zaświadcza zdobyta opinia o innowacyjności). Wprowadzenie nowych maszyn i urządzeń będzie wymagało zatrudnienia czterech nowych pracowników, w tym dwóch do obsługi urządzeń sterowanych komputerowo.

Dzięki inwestycji firma nie tylko utrzyma dotychczasowych klientów, ale będzie mogła w pełni realizować zamówienia firmy meblarskiej, która poszukiwała właśnie nowego podwykonawcy. Tak kształtują się wydatki (w nawiasie brutto):

- koszt zakupu działki: 500 tys. zł (660 tys. zł),

- budowa hali: 700 tys. zł (854 tys. zł),

- projekty budowlane: 20 tys. zł (24,4 tys. zł),

- środki trwałe: 1200 tys. zł (1464 tys. zł),

- koszt przygotowania wniosku 10 tys. zł (12,2 tys. zł),

- łączne wydatki netto na inwestycję wyniosą: 2430 tys. zł netto i 2964 tys. brutto.

Ponieważ firma zgodnie z przepisami ustawy o podatku VAT ma prawne możliwości jego odzyskania, nie stanowi on wydatków kwalifikowanych. Podobnie trzeba pamiętać, że zgodnie z regulacjami kwalifikowane wydatki na zakup nieruchomości mogą maksymalnie stanowić 10 proc. łącznych wydatków kwalifikowanych. W naszym przykładzie wydatkiem niekwalifikowanym jest ponadto koszt sporządzenia wniosku (np. poniesiony na rzecz firmy doradczej). W ten sposób wydatki kwalifikowane (oprócz kosztów nieruchomości) to 1920 tys. Aby obliczyć, jaki koszt nabycia nieruchomości możemy włączyć do projektu, należy przyjąć, że kwota wszystkich wydatków kwalifikowanych to x, wydatki kwalifikowane bez gruntu wyniosą y (1920 tys.) i muszą stanowić 90 proc. łącznych wydatków. Tym samym x = y/0,9.

Zatem x = 2133 tys. To oznacza, że koszt kwalifikowany gruntu nie może przekroczyć 10 proc. tej kwoty, czyli możemy wliczyć do kosztów kwalifikowanych 213 tys.

- łączne wydatki: 2964 tys.,

- łączne wydatki kwalifikowane: 2133 tys.,

- poziom dotacji 60 proc. kosztów kwalifikowanych,

- maksymalna refundacja 1280 tys.

Najbardziej zależy mi na podniesieniu konkurencyjności naszych przedsiębiorstw, zarówno w porównaniu z firmami z kraju, jak też z zagranicy. Preferowane będą zatem projekty, dzięki którym starający się o dotacje unijne osiągną wzrost eksportu. Drugim ważnym kryterium przy ocenie będzie wzrost zatrudnienia, przy czym nie chodzi nam tylko o tworzenie jakichkolwiek miejsc pracy, ale bardzo dobrych miejsc pracy, z wysokimi wynagrodzeniami. Chcemy w ten sposób zachęcać firmy do innowacyjności, przestawiania się na najbardziej nowoczesne technologie.

Jeśli mogę coś doradzić szefom firm: zanim przystąpią do opracowywania wniosków o dotację, powinni uważnie poznać kryteria konkursowe, bo być może ich zamiary nie mieszczą się w tych preferencjach, o które nam chodzi. Wtedy szkoda czasu i wysiłku.

W trwającym już konkursie (działanie 1.4 „Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw”) mogą startować wszystkie firmy z wyłączeniem dużych podmiotów. Miejscem realizacji projektu musi być oczywiście województwo podlaskie. Należy jednak mieć na uwadze, że dotyczy on dwóch poddziałań. Dlatego pewne wymogi (w tym kryteria oceny) są inne dla mikroprzedsiębiorstw, a inne dla małych i średnich firm. Te poddziałania to:

- 1.4.1 „Mikroprzedsiębiorstwa”,

- 1.4.2 „Małe i średnie przedsiębiorstwa”.