To przede wszystkim w tym programie przewidziano dofinansowanie kompleksowych projektów inwestycyjnych obejmujących m.in. zakup gruntu, maszyn i urządzeń, prac budowlanych czy wartości niematerialnych i prawnych. W zależności od wysokości ponoszonych wydatków inwestycyjnych (tzw. kosztów kwalifikowanych) przedsiębiorcy, w tym duzi, będą mogli się ubiegać o wsparcie w ramach trzech różnych instrumentów wsparcia:

- dla wydatków inwestycyjnych od 2 mln euro do 40 mln euro – przewidziano wsparcie w ramach działania 4.4 programu operacyjnego „Innowacyjna gospodarka” (PO IG);

- dla inwestycji powyżej 40 mln euro i tworzących przynajmniej 200 nowych miejsc pracy wsparcie będzie dostępne w ramach działania 4.5.1 PO IG;

- dla inwestycji tworzących przynajmniej 200 nowych miejsc pracy w sektorze usług dostępne będzie działanie 4.5.2 PO IG.

Kluczowym elementem wymienionych działań jest skoncentrowanie się na wspieraniu inwestycji o wysokim potencjale innowacyjnym. Przy działaniu 4.5 PO IG ważnym elementem będzie również ocena wpływu poszczególnych inwestycji na gospodarkę poprzez wymóg stworzenia przynajmniej 200 nowych miejsc pracy, w tym w szczególności miejsc dla pracowników wysoko wykwalifikowanych.

Wśród przedsiębiorców zainteresowanie funduszami europejskimi systematycznie rośnie. Po ponadrocznej przerwie wynikającej z wykorzystania środków z budżetu na lata 2004 – 2006 przedsiębiorcy oczekują nowych możliwości wsparcia. Wiele inwestycji jest uzależnianych od potencjalnego dofinansowania ze środków UE. Jednakże pomimo stosunkowo wysokich budżetów, w sumie prawie 2,5 mld euro dla działań wspierających inwestycje, na dotacje wciąż będą mogły liczyć tylko najlepiej przygotowane projekty. W walce o fundusze wielokrotnie decydują detale i nie należy o nich zapominać, ponieważ w toku oceny do dofinansowania naszej inwestycji może zabraknąć tylko jednego punktu, właśnie tego detalu.

Działanie 4.4 ma przede wszystkim na celu wsparcie przedsiębiorstw w zakresie realizacji nowych inwestycji oraz towarzyszących projektów doradczych i szkoleniowych

Nową inwestycję powinny charakteryzować rozwiązania technologiczne lub organizacyjne stosowane w świecie w danej branży nie dłużej niż trzy lata. Aby jednak móc realnie liczyć na wsparcie, przedsiębiorca powinien uwzględnić w swojej inwestycji takie rozwiązania, których stosowanie w świecie jest nie dłuższe niż jeden rok. Tylko wówczas będzie mógł liczyć na dodatkowe punkty przyznawane w toku oceny merytorycznej projektu.

Główny nacisk w działaniu 4.4. PO IG będzie kładziony na rozwój i wdrożenie innowacyjnych technologii produkcji, które powstały w wyniku prowadzonych przez przedsiębiorcę prac badawczo-rozwojowych lub też zostały przez niego zakupione od współpracującej z nim jednostki naukowej. Jednym z założeń instrumentu jest wspieranie przedsiębiorców na wszystkich etapach od stworzenia innowacyjnego rozwiązania poprzez jego wdrożenie aż po działania mające na celu uzyskanie ochrony patentowej. Warto podkreślić, iż dotychczasowe instrumenty wspierające nowe inwestycje dawały szanse na uzyskanie wsparcia inwestycjom o różnym stopniu nowoczesności, działanie 4.4 PO IG ma na celu wspieranie tylko tych przedsiębiorstw, które podnoszą swoją innowacyjność i mogą sprostać konkurencji na rynku europejskim.

Oczywiście wszystko zweryfikuje praktyka, gdyż znacząca liczba kryteriów może podlegać subiektywnej weryfikacji oceniających. Proponowane kryteria ocen nie ustrzegły się wielu wad (kryteria bardziej promują inwestycje produkcyjne) i mimo iż postanowiono zlikwidować lub wyłączyć spod oceny punktowej część kryteriów (jak ocena finansowa projektu), które w poprzednich instrumentach zależały często wyłącznie od subiektywnego osądu zespołu oceniającego wniosek, to nadal zaproponowane rozwiązania pozostawiają wiele możliwości interpretacyjnych.

Do najbardziej ogólnie i nieczytelnie sformułowanych kryteriów należą np. kryteria weryfikujące wdrożenie w ramach inwestycji nowych rozwiązań organizacyjnych prowadzących do poprawy produktywności i efektywności przedsiębiorstwa czy sprawdzające realizację zasad zrównoważonego rozwoju poprzez zmianę wzorców produkcji i konsumpcji.

Aby wstępnie ocenić szanse swojego projektu na uzyskanie wsparcia, przedsiębiorca powinien przede wszystkim zweryfikować, ile spośród kryteriów oceny punktowej będzie w stanie spełnić. Pomimo iż kryteria wciąż nie zostały oficjalnie ogłoszone, z dokumentów roboczych wynika, że najwyżej będą punktowane te elementy projektów, które będą zbieżne z wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań, czyli przede wszystkim kryterium 1, 2, 3 oraz 6 (> patrz tabela).

Na realizację tego działania przeznaczono 1,42 mld euro, a instytucją oceniającą wnioski będzie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Przedsiębiorcy w zależności od wielkości i lokalizacji inwestycji będą mogli liczyć na wsparcie od 30 do 70 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji. Zgodnie z zapowiedziami PARP działanie 4.4 powinno zostać uruchomione w kwietniu 2008 roku.

Dla największych projektów kapitałowych jednocześnie tworzących przynajmniej 200 nowych miejsc pracy przeznaczono odrębny instrument wsparcia

Jest to działanie 4.5 PO IG. W jego ramach przewidziane jest dofinansowanie inwestycji w sektorach, zarówno w sektorze produkcyjnym, jak i usługowym oraz sektorze B+R. Składa się on z dwóch niezależnych poddziałań:

- 4.5.1 – wsparcie inwestycji w sektorze produkcyjnym.

- 4.5.2 – wsparcie inwestycji w sektorze usług nowoczesnych.

Warto podkreślić, że jest to jedyne działanie, które umożliwia przedsiębiorcom skuteczne ubieganie się o wsparcie z sektora usług, bowiem do oceny ich wniosków stworzono osobne kryteria i nie będą one musiały konkurować bezpośrednio z inwestycjami ze sfery produkcyjnej.

W ramach poddziałania 4.5.2 wspierany będzie rozwój:

- centrów usług wspólnych (np. finanse, księgowość, zarządzanie zasobami ludzkimi, administracja, zaplecza bankowe i ubezpieczeniowe, badania rynkowe),

- centrów informatycznych (np. rozwój oprogramowania, testowanie aplikacji, projektowanie i wdrażanie sieci, optymalizacja produktu, zarządzanie bazami danych),

- centrów badawczo-rozwojowych (np. centra usług inżynierskich, centra jakości).

Oprócz innowacyjności wdrażanych rozwiązań w obu poddziałaniach przede wszystkim oceniane będą elementy wymienione w tabelach: „Wybrane kryteria oceny merytorycznej dla działania 4.5.1" i „Wybrane kryteria oceny merytorycznej dla działania 4.5.2".

Na realizację tego działania przeznaczono 1,054 mld euro. W ramach poddziałania 4.5.1 przewiduje się ograniczanie wysokości wsparcia do 15 proc. kosztów kwalifikowanych, a dla poddziałania 4.5.2 pułap dofinansowania będzie mógł sięgnąć nawet 70 proc. kosztów. Ze względu na fakt, iż powyższe działanie ma być jednym z instrumentów przyciągających duże inwestycje do Polski, to będzie ono zarządzane bezpośrednio przez Ministerstwo Gospodarki, które skupia w swoim ręku również inne instrumenty wsparcia ważne z punktu widzenia atrakcyjności inwestycyjnej Polski, takie jak specjalne strefy ekonomiczne.

Autor jest menedżerem w Accreo Taxand