Użytkownicy samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) nieprzekraczającej 3,5 tony mogą odliczyć tylko 60 proc. kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, udokumentowanych fakturą. Z tym że suma kwot w całym okresie użytkowania pojazdu nie może przekroczyć 6 tys. zł (art. 86 ust. 7 ustawy o VAT).

Karol B. wziął w leasing operacyjny samochód osobowy. Czy może z pierwszych faktur dokumentujących płatności leasingowe odliczać pełny VAT aż do momentu, gdy wielkość odliczenia osiągnie 6 tys. zł (co stanowi nie więcej niż 60 proc. całości VAT naliczonego)? Nie. ograniczenie możliwości odliczenia VAT naliczonego do 60 proc. dotyczy każdej faktury VAT dokumentującej płatności leasingowe. Z każdej faktury należy systematycznie odliczać 60 proc. wynikającej z niej kwoty VAT, aż do osiągnięcia pułapu 6 tys. zł.

Użytkując pojazd o dmc równej bądź większej niż 3,5 tony, można odliczyć cały VAT od rat leasingowych. Pełne odliczenie jest możliwe także przy leasingu pojazdów o mniejszej masie, spełniających określone wymogi techniczne, wymienionych w art. 86 ust. 4 ustawy o VAT (patrz "Auto osobowe z ograniczeniami"). Co prawda brzmienie przepisów może tu budzić pewne wątpliwości, ale ich interpretacja przez organy podatkowe jest korzystna dla podatników. Wychodzą one z założenia, że skoro przy zakupie takich pojazdów przysługuje prawo do 100 proc. odliczenia, nie ma powodu, by nie przysługiwało ono przy leasingu.

Opisane tu reguły odliczania VAT od rat leasingu obowiązują od 22 sierpnia 2005 r. i dotyczą samochodów używanych na podstawie umów leasingu zawartych od 1 czerwca 2005 r. Wcześniej zawarte umowy mogą być rozliczane na starych zasadach, po spełnieniu warunku zarejestrowania ich w urzędzie skarbowym (patrz "Urzędy skarbowe o leasingu").

Co do zasady, jeśli leasingobiorca może odliczać pełny VAT od rat leasingu, może też odliczać VAT od paliwa do leasingowanego pojazdu. Wyjątkiem są przedsiębiorcy użytkujący pojazdy niespełniające warunków określonych w ustawie o VAT na podstawie umów leasingu zarejestrowanych w urzędzie skarbowym. Odliczają oni całość VAT od rat leasingu, ale nie mają prawa do odliczenia VAT od paliwa.

Wykupując samochód po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego, możemy odliczyć VAT z faktury dokumentującej tę ostatnią płatność na rzecz leasingodawcy. Organy podatkowe zgadzają się z tym, że cena wykupu samochodu nie jest płatnością wynikającą z umowy leasingu, gdyż wykup samochodu nie jest istotą takiej umowy, która polega przecież na oddaniu rzeczy do czasowego używania. Jest to zwykła umowa sprzedaży, a odliczenie VAT naliczonego z tego tytułu podlega ograniczeniom wynikającym z przepisów obowiązujących w dniu jej zawarcia (zob. np. pisma: Urzędu Skarbowego w Czechowicach-Dziedzicach z 7 marca 2005 r., USVAT/ 443/1/2005, Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z 25 sierpnia 2005 r., III-2/443-49 1/ 30702/05/ PJ). Jeśli więc w trakcie trwania leasingu samochodu osobowego odliczyliśmy 60 proc. VAT z rat leasingowych, nie więcej niż 6 tys. zł, przy wykupie po raz drugi możemy odliczyć do 6 tys. zł VAT z faktury zakupu.

- Umowy zawarte przed 1 czerwca 2005 r.

Jeśli leasingobiorcy - zgodnie z wcześniej obowiązującymi przepisami - przysługiwało prawo tylko do częściowego odliczenia (limit wynosił 50 proc., nie więcej niż 5 tys. zł), to przez cały czas trwania umowy wiążą go dotychczasowe ograniczenia (nie dotyczy go wzrost limitu do 60 proc. i 6 tys. zł).

Leasingobiorca, któremu przysługiwało pełne odliczenie, nadal ma do niego prawo, nawet jeśli w świetle nowych przepisów by je utracił. Ale pod warunkiem, że zarejestrował umowę leasingu w urzędzie skarbowym właściwym w sprawach VAT do 15 czerwca 2005 r.

-Umowy zawarte od 1 czerwca do 21 sierpnia 2005 r.

Na początku miały do nich zastosowanie stare zasady odliczenia (50 proc. VAT wynikającego z faktury, nie więcej niż 5 tys. zł), a od daty wejścia w życie nowej regulacji dotyczącej samochodów - czyli od 22 sierpnia 2005 r. - już nowe (60 proc. VAT wynikającego z faktury, nie więcej niż 6 tys. zł).

-Umowy zawarte przed 20 kwietnia 2004 r.

Prawo do pełnego odliczenia zachowali także leasingobiorcy, którzy zawarli umowę leasingu przed wejściem w życie nowej ustawy o VAT, czyli przed 20 kwietnia 2004 r., i zarejestrowali ją w urzędzie skarbowym do 14 maja 2004 r. (tak wynika z art. 154 ust. 2 nowej ustawy o VAT).

UWAGA:

To, że leasingobiorcy, który zarejestrował umowę w urzędzie skarbowym, przysługuje pełne odliczenie VAT od rat leasingowych, nie oznacza, że automatycznie może też odliczać VAT od paliwa. Samochód musi spełniać nowe wymagania.