Pracownik, który rozstał się z pracodawcą, niezależnie od tego, czy sam wypowiedział umowę czy odszedł za porozumieniem stron bądź w innym trybie zakończył stosunek pracy, musi otrzymać świadectwo pracy. Nie trzeba wzywać pracodawcy do wydania tego dokumentu.

Wyjątek stanowi sytuacja, w której dotychczasowy pracodawca nawiązuje kolejną umowę o pracę bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej. W takiej sytuacji wydaje świadectwo na wyraźne żądanie pracownika.

Przepisy dotyczące świadectwa pracy zawarte są w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (DzU nr 60, poz. 282 ze zm.). Zgodnie z tym rozporządzeniem pracodawca wydaje świadectwo pracy bezpośrednio pracownikowi albo osobie upoważnionej przez niego na piśmie -w dniu, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy. Zdarza się, że pracodawca nie może wręczyć pracownikowi świadectwa w tym terminie. W takiej sytuacji ma obowiązek w ciągu siedmiu dni od dnia ustania stosunku pracy przesłać je lub doręczyć w inny sposób byłemu pracownikowi. Świadectwo dostarczane jest na adres pracownika lub na wskazany pracodawcy adres do korespondencji.

W świadectwie pracodawca wpisuje wiele danych związanych z przebiegiem zatrudnienia. Nietrudno więc o pomyłkę. Dlatego określony został sposób prostowania błędów, które wkradły się w treść dokumentu. Pracownik w ciągu siedmiu dni od otrzymania świadectwa może wystąpić do pracodawcy o jego sprostowanie. Pracodawca ma kolejne siedem dni na zawiadomienie pracownika na piśmie o negatywnym rozpatrzeniu wniosku.

Jeżeli pracodawca zgodził się na zmianę świadectwa, wydaje nowe w tym terminie. Jeśli jednak nie zgodzi się sprostować dokumentu, może go do tego zmusić sąd pracy. Pozew w tej sprawie pracownik musi złożyć w sądzie w ciągu siedmiu dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa.

Możliwe są sytuacje, w których z powodu niewydania przez pracodawcę świadectwa pracownik poniesie szkodę. Najczęściej brak tego dokumentu lub jego niewłaściwa treść uniemożliwiają podjęcie nowej pracy. W takim wypadku pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez byłego pracodawcę. Przepisy kodeksu pracy ograniczają wysokość odszkodowania, jakiego można się domagać w takiej sytuacji. Zgodnie z art. 99 § 2 kodeksu pracy pracownikowi, który wskutek niewydania świadectwa pracy poniósł szkodę, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, nie dłuższy jednak niż sześć tygodni.

Oczywiście sąd przyznaje odszkodowanie na podstawie wynagrodzenia u pracodawcy, który odmówił zatrudnienia pracownika z powodu nieprzedstawienia świadectwa pracy, a nie wynagrodzenia,jakie ten otrzymywałby u pozwanego.

W sytuacji gdy pracownik pozwał pracodawcę do sądu w związku ze szkodami, jakich doznał z powodu niewłaściwej treści świadectwa pracy, nie ma wymogu, aby pracownik wcześniej przeprowadził procedurę sprostowania treści tego dokumentu.

Masz pytanie do autora, e-mail: t.zalewski@rzeczpospolita.pl

¦ Pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy niezależnie od tego, czy pracownik się z nim rozliczył. Nie może zatrzymać świadectwa do czasu, aż pracownik np. odda w kadrach tzw. obiegówkę.

¦ Niewydanie w terminie świadectwa pracy jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika. Inspektor pracy może nałożyć za to mandat do 2 tys. zł.

¦ Świadectwo pracy nie jest dokumentem, w którym pracodawca może wpisywać swoje subiektywne oceny dotyczące pracy i poziomu kwalifikacji zawodowej.

¦ Każde świadectwo musi zawierać te same informacje dotyczące przebiegu pracy u danego pracodawcy. Jego wzór stanowi załącznik do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (DzU nr 60, poz. 282 z późn. zm.).