Kosztem uzyskania przychodu jest wydatek, który został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła tych przychodów (a więc ma związek z prowadzoną działalnością) i nie został wymieniony w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT. Wydatki dotyczące nabycia samochodu osobowego, który będzie wykorzystywany w firmie, niewątpliwie spełniają definicję kosztu podatkowego. Sposób ujęcia kosztów związanych z leasingiem samochodu osobowego zależy od wybranego rodzaju leasingu.
Rata do odliczenia
Samochód osobowy sfinansowany leasingiem operacyjnym nie stanowi środka trwałego leasingobiorcy. Oznacza to, że przedsiębiorca nie ma prawa do ujęcia pojazdu w ewidencji środków trwałych, a tym samym pojazd nie podlega amortyzacji. W przypadku leasingu operacyjnego to leasingodawca jest właścicielem samochodu, dlatego to firma leasingowa dokonuje odpisów amortyzacyjnych.
Przedsiębiorca opłaca natomiast comiesięczne raty leasingowe oraz tzw. czynsz inicjalny (opłata wstępna), które podlegają ujęciu bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów na podstawie otrzymywanych faktur.
Uwaga! Zgodnie z art. 23 ust. 3b ustawy o PIT, mimo że przedsiębiorca nie wprowadza samochodu sfinansowanego leasingiem operacyjnym do środków trwałych swojej firmy, nie ma obowiązku prowadzenia kilometrówki do rozliczenia kosztów w PIT.
Opłata wstępna uiszczana jest przed rozpoczęciem wykorzystywania pojazdu w działalności. Obejmuje ona zazwyczaj wyższą kwotę niż pozostałe raty leasingowe. Pomimo tego przedsiębiorca ma możliwość ujęcia jej bezpośrednio w kosztach podatkowych w pełnej wysokości w momencie wystawienia potwierdzającej ją faktury. W interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy 22 lutego 2016 roku (ITPB1/ 4511-1230/15/PSZ) czytamy, że opłata wstępna „(...) ma charakter opłaty samoistnej, bezzwrotnej, nieprzypisanej do poszczególnych rat leasingowych, a poniesienie jej jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy leasingu. Opłata ta jest wydatkiem jednorazowym związanym z zawarciem umowy leasingu, a w konsekwencji i wydaniem samego przedmiotu leasingu. Z tych względów opłaty wstępnej nie można uznać za wydatek przekraczający rok podatkowy, wobec czego powinna ona zostać zaliczona do kosztów jednorazowo, bez konieczności rozliczania jej w czasie".
Uwaga! Bez względu na metodę rozliczania kosztów (metoda kasowa lub memoriałowa) przedsiębiorca ma prawo ujęcia wydatku poniesionego na opłatę wstępną w kosztach uzyskania przychodów jednorazowo w pełnej wysokości.
Poprzez odpisy
W odróżnieniu od leasingu operacyjnego, decydując się na leasing finansowy samochodu osobowego, przedsiębiorca wprowadza pojazd do ewidencji środków trwałych firmy. Jest to główna różnica pomiędzy dostępnymi formami leasingu, mająca wpływ na sposób rozliczenia kosztów z nim związanych. W związku z tym to leasingobiorca dokonuje jego amortyzacji.
Cechą charakterystyczną leasingu finansowego jest podzielenie raty leasingowej na:
- część kapitałową – nie podlega ujęciu w kosztach podatkowych, ponieważ suma części kapitałowej wszystkich rat stanowi wartość początkową środka trwałego, który podlega amortyzacji;
- część odsetkową – przedsiębiorca ma możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych części odsetkowej raty, pod warunkiem że została opłacona.
Uwaga! Wartość początkową samochodu osobowego ustala się na podstawie wartości netto pojazdu (czyli sumy części kapitałowej rat leasingowych) powiększonej o VAT niepodlegający odliczeniu z faktury zakupu oraz koszty związane z zakupem pojazdu, które zostały poniesione przed dniem wprowadzenia samochodu do ewidencji środków trwałych, m.in. koszty transportu, montażu, ubezpieczenia w drodze czy rejestracji. W przypadku importu samochodu osobowego wartość początkowa obejmuje również cło i podatek akcyzowy.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT przedsiębiorca nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od wartości początkowej przekraczającej:
- 30 000 euro – dla elektrycznych samochodów osobowych,
- 20 000 euro – dla pozostałych samochodów osobowych.
Przeliczenia na złotówki dokonuje się po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień oddania pojazdu do użytkowania. Oznacza to, że kiedy decydujemy się na finansowy leasing samochodu osobowego, może wystąpić sytuacja, gdy w kosztach podatkowych zostanie ujęta niepełna wartość początkowa pojazdu.
Przykład
Pan Jan prowadzący firmę XYZ zdecydował się na leasing finansowy samochodu osobowego. Wartość początkowa pojazdu to 90 000 zł. Został on wprowadzony do ewidencji środków trwałych i oddany do użytkowania 1 czerwca 2018 roku. W jaki sposób zostanie rozliczony wydatek związany z zakupem pojazdu?
W przypadku leasingu finansowego kosztem podatkowym są odpisy amortyzacyjne wyłącznie od wartości początkowej auta osobowego nieprzekraczającej 20 000 euro. W przypadku pana Jana wartość odpisów, która może zostać ujęta w kosztach uzyskania przychodu, to kwota 86 390 zł (20 000 euro x 4,3195 zł – średni kurs NBP z 30 maja 2018 r.). Wartość przekraczająca równowartość 20 000 euro, czyli 3610 zł, nie może stanowić kosztu podatkowego.
Odliczenie VAT
Przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia 50 proc. lub 100 proc. VAT od wydatków związanych z nabyciem i użytkowaniem pojazdu – bez względu na rodzaj leasingu, pod warunkiem że wykorzystywany jest w działalności opodatkowanej.
Przedsiębiorca ma prawo odliczenia 50 proc. VAT wynikającego z faktury, jeżeli będzie wykorzystywał pojazd zarówno w celach prywatnych, jak i służbowych. W tym przypadku nie ma on obowiązku wykonywania innych czynności zgłoszeniowych czy prowadzenia dodatkowych ewidencji.
Jeżeli jednak podatnik zdecyduje się na odliczenie 100 proc. VAT od wydatków związanych z samochodem osobowym, musi spełnić dodatkowe warunki:
? wykorzystywać pojazd wyłącznie w celach związanych z działalnością,
? zgłosić pojazd do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26,
? prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu dla celów VAT,
? sporządzić regulamin wykorzystywania samochodu w firmie.
Bez względu na wybraną formę leasingu samochodu osobowego przedsiębiorca „na bieżąco" ma prawo odliczać podatek VAT od wydatków związanych z eksploatacją pojazdu, np. myjnia lub zakup paliwa.
Rozrachunki z leasingodawcą
Podatnik, który zdecydował się na leasing samochodu osobowego w formie leasingu operacyjnego, otrzymuje w pierwszej kolejności fakturę dokumentującą opłatę wstępną, a następnie co miesiąc fakturę dotyczącą kolejnej raty leasingowej. Odlicza 50 proc. lub 100 proc. VAT od każdej z tych faktur. Gdy przedsiębiorca wykorzystuje pojazd w sposób mieszany (prywatnie i służbowo), 50 proc. VAT, które nie podlega odliczeniu, zostaje ujęte bezpośrednio w kosztach podatkowych.
Gdy zakup samochodu osobowego zostanie sfinansowany leasingiem finansowym, VAT podlega zapłacie już na początku trwania umowy, ponieważ co do zasady przedsiębiorca otrzymuje fakturę, na której wyszczególniona jest cała wartość przedmiotu leasingu. Raty leasingowe płacone są na podstawie harmonogramu spłaty kolejnych rat (tak jak w przypadku zakupu sfinansowanego kredytem).
Przykład
10 czerwca 2018 roku pan Jan otrzymał fakturę za finansowy leasing samochodu osobowego. Faktura opiewa na kwotę 73 800 zł brutto (w tym 13 800 zł VAT). Pan Jan zdecydował się na odliczanie 50 proc. VAT od wydatków związanych z pojazdem oraz amortyzację liniową. W jaki sposób powinien rozliczyć otrzymaną fakturę?
W przypadku leasingu finansowego pojazd będzie stanowił środek trwały firmy pana Jana. Ponadto pan Jan powinien zapłacić leasingodawcy pełną kwotę VAT z otrzymanej faktury, a więc 13 800 zł. Wartość początkowa samochodu osobowego to 66 900 zł, w tym:
- kwota netto – 60 000 zł,
- 50 proc. VAT, który nie podlega odliczeniu – 6900 zł.
Samochód osobowy o wartości początkowej 66 900 zł należy wprowadzić do ewidencji środków trwałych i poddać amortyzacji. Jeżeli pan Jan wprowadzi pojazd do środków trwałych w czerwcu, pierwszy odpis amortyzacyjny zostanie ujęty w lipcu. VAT, który podlega odliczeniu, należy wykazać w rejestrze zakupów VAT w dniu otrzymania faktury zakupu lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.
Autorka jest ekspertem wFirma.pl
