Pracownicy mogą otrzymywać od przedsiębiorcy-pracodawcy – jako ekwiwalent za wykonaną pracę – nagrody i premie o charakterze pieniężnym lub rzeczowym. Stanowią one fakultatywny, zmienny składnik wynagradzania w ramach danego systemu płacowego, który uzależniony jest od wydajności, czyli faktycznych wyników pracy. Nagrody i premie, jako świadczenia komplementarne (uzupełniające) w stosunku do wynagrodzenia zasadniczego, wypłacane są periodycznie, z różna częstotliwością, np. w odstępach miesięcznych, kwartalnych, półrocznych lub rocznych. Mają ona charakter uznaniowy, uwarunkowany subiektywnym osądem pracodawcy, a ich wysokość determinowana jest wynikiem finansowym osiąganym przez przedsiębiorstwo, w warunkach braku weryfikowalnych i możliwych do kontroli, konkretnych kryteriów. W przypadku nagród i premii uznaniowych, pracownikowi nie przysługuje roszczenie o ich wypłatę. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zostały one pracownikowi przyznane, ale nie wypłacone.