Producenci i importerzy lodówek, pralek czy telewizorów, muszą co pół roku informować Główny Inspektorat Ochrony Środowiska o tym, ile urządzeń elektrycznych i elektronicznych wprowadzili na rynek. Za pierwsze półrocze 2013 roku muszą się rozliczyć do 31 lipca.

W tym samym czasie powinni poinformować nie tylko o tym, jaką masę urządzeń w ciągu pierwszych sześciu miesięcy roku wprowadzili do obrotu w Polsce, ale także o tym, ile zużytych sprzętów w postaci odpadów zebrali w tym czasie. Odpowiednie sprawozdania przedstawiają w GIOŚ także inni uczestnicy rynku. I tak np. sklepy czy hurtownie informują o tym, ile starych urządzeń przyjęły od swoich klientów i przekazały do zakładów przetwarzania. Firmy przetwarzające stare pralki czy telewizory składają sprawozdania, w których wykazują, ile odpadów przetworzyły.

Co prawda od 23 stycznia obowiązuje nowa ustawa o odpadach, która mówi, że to na jej podstawie przedsiębiorcy muszą rozliczać się ze zużytych urządzeń RTV i AGD, ale przepisy przejściowe określają, że za 2013, jak i 2014 rok sprawozdania należy składać na podstawie dotychczasowych regulacji. A to oznacza, że dopiero za 2015 rok firmy będą rozliczać się nie co pół roku, a co rok. Adresatem sprawozdań będzie wówczas nie GIOŚ ale właściwi marszałkowie województw.

Dane o wprowadzaniu

Zgodnie z ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym producenci czy importerzy lodówek, pralek, telewizorów, mikserów kuchennych czy odkurzaczy są wprowadzającymi. Przedsiębiorcy ci w sprawozdaniu dotyczącym masy wprowadzonych urządzeń na rynek muszą podać dane teleadresowe firmy i numer NIP. Podają też odpowiedni numer i nazwę grupy sprzętu oraz jego rodzaj.

Przykładowo w grupie pierwszej znajdują się wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego. Należą do nich chłodziarki, pralki czy zmywarki. A w grupie drugiej są małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, jak odkurzacze, żelazka, tostery. Każda grupa to inne urządzenia.

4 kg – tyle odpadów elektrycznych średnio powinni w przeliczeniu na jednego mieszkańca zebrać wszyscy przedsiębiorcy w ciągu roku

W sprawozdaniu należy też podać liczbę w sztukach danego sprzętu, jaki został wprowadzony na rynek oraz jego masę w kilogramach. W przypadku, gdy do danego urządzenia były dołączane baterie lub akumulatory, to również należy o tym poinformować.

Taki obowiązek mają np. ci przedsiębiorcy, którzy zajmują się np. importem telefonów komórkowych, elektronarzędzi, golarek czy depilatorów, a także zabawek, gdy są zasilane bateriami bądź akumulatorkami. Trzeba też podać dane o rodzaju dołączonych baterii, ich liczbie oraz masie.

Producenci oraz importerzy sprzętu oświetleniowego w swoim sprawozdaniu przesyłanym do GIOŚ podają natomiast informacje o rodzaju i liczbie lamp wprowadzonych na rynek. Muszą też podać masę opraw oświetleniowych, w których łączna masa metali, minerałów, szkła oraz drewna przekracza 90 proc. masy całego wyrobu. Oprócz tego przekazują informacje o masie całego sprzętu oraz informacje o ewentualnych bateriach zastosowanych do potrzeb działania lamp.

Liczenie odpadów

Producenci i importerzy urządzeń gospodarstwa domowego muszą także informować o tym, ile zebrali zużytych urządzeń w pierwszym półroczu tego roku. W sprawozdaniu o zebranych sprzętach podają informacje o tym, ile i jaki sprzęt został przetworzony, ile poddano odzyskowi i ile recyklingowi oraz unieszkodliwieniu. Informacje o tym powinni otrzymać od zakładów przetwarzania, z którymi obowiązkowo muszą mieć podpisane umowy. Przypomnijmy, że taki obowiązek nakłada na wprowadzających ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Na oddzielnym formularzu muszą też podać dane o osiągniętych poziomach odzysku i recyklingu z zebranych urządzeń.

Nie tylko wprowadzający raportują o zebranych urządzeniach. Obowiązek ten mają także przedsiębiorcy, których ustawa określa jako zbierających. Są to sklepy i hurtownie, które mają w swojej ofercie urządzenia RTV i AGD czy punkty naprawy takich sprzętów.

Zbierający nie muszą jednak podawać w swoich raportach aż tylu informacji, co wprowadzający. Wystarczy, że w odpowiednim sprawozdaniu podadzą dane firmy i adresy punktów, w których prowadzona jest zbiórka zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Muszą jeszcze wskazać, jaki sprzęt został przez nich zebrany. Podają więc odpowiednie numery i nazwy grup sprzętów oraz ich rodzaj. Informują też o masie zebranego sprzętu z podziałem na dane pochodzące z gospodarstw domowych, jak i od innych użytkowników urządzeń RTV i AGD. Zbierający informują też o masie urządzeń przekazanych do zakładów przetwarzania.

Ustawa nie nakłada na sprzedawców czy punkty serwisowe obowiązku posiadania wag i ważenia odpadów elektrycznych. Informacje o masie mogą być w specyfikacjach technicznych urządzeń czy w instrukcjach. Dane o niej może podać także zakład przetwarzania, do którego przekazywane są stare pralki czy telewizory.

Sklep nie zawsze przyjmie stary telewizor

Sklepy i serwisy urządzeń RTV i AGD są zbierającym zużyte sprzęty tego rodzaju. Nie muszą ich wszystkich przyjmować od klientów, ale mają taki obowiązek, gdy konsument kupując nowe urządzenie, chce w sklepie zostawić stare, czyli przy zakupie telewizora sklep ma obowiązek przyjąć od klienta stary odbiornik.

Może jednak odmówić jego przyjęcia, gdyby np. sprzęt ten zagrażał zdrowiu pracowników. Przykładowo rozbity kineskop może narażać pracownika na pokaleczenie przy przenoszeniu starego telewizora.

Serwisy takich urządzeń powinny je przyjmować od klientów, gdy np. koszty naprawy są wyższe niż koszty nowego sprzętu tego samego typu. Odmówić jednak mogą, tak jak sprzedawcy, z uwagi na troskę o zdrowie pracowników, gdy pojawi się zagrożenie. ->Dwa rejestry

Producenci i importerzy urządzeń RTV i AGD są obecnie wpisani do rejestru głównego inspektora ochrony środowiska. Tak jest, mimo że od 23 stycznia obowiązuje ustawa o odpadach, zgodnie z którą tacy przedsiębiorcy powinni być w rejestrach właściwych marszałków województw. Jednak póki co marszałkowie nie mają jeszcze takich rejestrów.

Najpóźniej muszą je uruchomić do 23 stycznia 2016 roku. Bez względu na to, kiedy w danym województwie powstanie taka baza danych, to przedsiębiorcy, którzy dziś są w rejestrze GIOŚ zostaną w ciągu pół roku przepisani do tego, który będzie prowadził marszałek.

Z tym, że taki automatyzm obejmie tych, którzy mają np. pozwolenie zintegrowane na korzystanie ze środowiska czy zezwolenie na zbieranie lub na przetwarzanie odpadów. Z kolei np. sklepy, które są zbierającymi, ale nie posiadają takich zezwoleń będą miały na wpis pół roku od dnia utworzenia rejestru.

Kto musi

Sprawozdania składają:

- wprowadzający sprzęt np. producenci, importerzy,

- zbierający zużyty sprzęt: sklepy, hurtownie, firmy odbierające odpady, punkty serwisowe,

- zakłady przetwarzania,

- firmy zajmujące się recyklingiem,

- firmy zajmujące się odzyskiem,

- organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Jakie obowiązki mają przedsiębiorcy zajmujący się zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym

- Obowiązek wpisania się do rejestru prowadzonego w GIOŚ

- Raportowanie o ilości i masie zebranych odpadów

- Raportowanie o ilości i masie wprowadzonych nowych urządzeń

- Zebranie odpadów w odpowiedniej ilości

- Dołączanie do wprowadzanego sprzętu informacji o zakazie wyrzucania ich wraz z innymi odpadami

- Przekazanie sprzedawcom detalicznym i hurtowym informacji o wysokości kosztów gospodarowania odpadami

- Prowadzenie bądź finansowanie publicznych kampanii edukacyjnych