Najczęstszą formą wygaśnięcia zobowiązań podatkowych jest ich zapłata (art. 59 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej; dalej: o.p.). Szczególny przypadek wygaśnięcia zobowiązania podatkowego stanowi – zgodnie z art. 66 § 1 pkt 1 o.p. – przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz Skarbu Państwa w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa. Przedmiotowe przeniesienie następuje na wniosek podatnika, na podstawie pisemnej umowy zawartej – za zgodą właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wyrażoną w drodze postanowienia – między tym podatnikiem, a starostą wykonującym zadanie z zakresu administracji rządowej. Ponadto, na staroście ciąży obowiązek powiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o zawarciu tej umowy oraz przesłania jej kopii.
Czytaj też:
Regulowanie należności nie tylko gotówką
Budynek można oddać fiskusowi w zamian za zaległość podatkowe
W przypadku zawarcia ww. umowy, organ podatkowy pierwszej instancji wydaje decyzję stwierdzającą wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Za termin wygaśnięcia zobowiązania uważa się dzień przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych.
Pamiętać również należy, że jeżeli wartość przeniesionych rzeczy lub praw majątkowych nie pokrywa zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wartość tę zalicza się proporcjonalnie na poczet ww. zaległości oraz odsetek w stosunku, w jakim – w dniu przeniesienia – pozostaje kwota zaległości do kwoty odsetek (art. 55 § 2 w zw. z art. 66 § 5 o.p.).
Operacje gospodarcze związane z wygaszaniem zobowiązań podatkowych poprzez przeniesienie na rzecz Skarbu Państwa własności rzeczy lub praw majątkowych wymagają ujęcia w księgach rachunkowych podmiotu przenoszącego te własność:
1. Wyksięgowanie z ewidencji bilansowej przenoszonych na rzecz Skarbu Państwa rzeczy lub praw majątkowych
Wn „Odpisy umorzeniowe środków trwałych" lub/ „Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych" (wartość dotychczasowego umorzenia)
Wn „Pozostałe koszty operacyjne" (lub „Pozostałe rozrachunki"; wartość bilansowa/księgowa – nieumorzona)
Ma „Środki trwałe" lub „Wartości niematerialne i prawne" (wartość początkowa)
2. Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego (w dacie przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych)
Wn „Rozrachunki publicznoprawne"
Ma „Pozostałe przychody operacyjne" (lub „Pozostałe rozrachunki")
3. Różnica między wartością bilansową (księgową) przenoszonych na rzecz Skarbu Państwa rzeczy lub praw majątkowych, a wartością zobowiązania podatkowego
a) Wn „Pozostałe rozrachunki"
Ma „Pozostałe przychody operacyjne"
lub
b) Wn „Pozostałe koszty operacyjne"
Ma „Pozostałe rozrachunki"
