[b]Nasza spółka chce otworzyć swoje przedstawicielstwo za granicą. Gdzie powinny być prowadzone jego księgi rachunkowe i rozliczenia podatkowe?[/b] – pyta czytelnik.

Przedstawicielstwo polega na ustanowieniu w innym kraju reprezentanta własnej firmy w celu promocji świadczonych usług lub sprzedawanych towarów, badania rynku, nadzorowania realizacji umów zawieranych w imieniu spółki. Przedstawicielstwo nie działa samodzielnie, ma charakter pomocniczy i przygotowawczy, jest zależne od spółki macierzystej i nie może prowadzić odrębnej działalności.

Ponosi jedynie koszty związane z promocją swojej polskiej spółki za granicą. Wszelkie zobowiązania przedstawicielstwa podejmowane są w imieniu i  na rzecz firmy macierzystej, która całkowicie odpowiada za działalność swojego przedstawicielstwa.

[srodtytul]Polskie prawo nie reguluje[/srodtytul]

Miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych regulują przepisy kraju, na terenie którego zostało utworzone przedstawicielstwo, ponieważ polskie przepisy nie określają zasad funkcjonowania ani zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych lub innej ewidencji przez przedstawicielstwo polskiego przedsiębiorcy znajdujące się poza terytorium Polski.

Przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=345827]ustawy o swobodzie działalności gospodarczej [/link]regulują jedynie zasady funkcjonowania przedstawicielstw utworzonych w Polsce przez zagranicznych przedsiębiorców.

Przedstawicielstwo utworzone za granicą przez polskiego przedsiębiorcę ma zatem obowiązek stosować przepisy w zakresie działania i miejsca prowadzenia ksiąg rachunkowych (w tym także sporządzania sprawozdania finansowego) lub innej ewidencji, określone w ustawodawstwie tego kraju, w którym zostało ustanowione.

[srodtytul]Co wynika z umów[/srodtytul]

Zgodnie z art. 3 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link] podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Zasadę tę modyfikują postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przepisy tych umów zawierają rozwiązania szczególne w stosunku do przepisów ustaw podatkowych i na podstawie art. 91 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=750DA9AA6A9D871BFDD2C15C51E1CFAB?n=1&id=71646&wid=192618]konstytucji[/link] mają pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Zatem kwestię rozliczeń podatkowych regulują umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania podpisane między Polską i krajem, w którym polski przedsiębiorca ustanowił przedstawicielstwo.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wzorują się na konwencji modelowej OECD. Zgodnie z jej art. 7 ust. 1 zyski przedsiębiorstwa podlegają opodatkowaniu tylko w  państwie, w którym ma ono siedzibę, chyba że prowadzi działalność gospodarczą w  drugim państwie poprzez położony tam zakład.

[srodtytul]Przedstawicielstwo nie musi być zakładem[/srodtytul]

Zasadniczą kwestią będzie rozstrzygnięcie, czy przedstawicielstwo jest zakładem w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Według art. 5 konwencji modelowej zakład oznacza stałą placówkę gospodarczą, poprzez którą prowadzona jest całkowicie lub częściowo działalność przedsiębiorstwa.

Nie uważa się za zakład placówki wykorzystywanej w celu zbierania informacji dla przedsiębiorstwa, działalności przygotowawczej lub pomocniczej. Zatem jeżeli przedstawicielstwo nie jest zakładem, to zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania opartymi na modelowej konwencji OECD jego rozliczenia podatkowe powinny być prowadzone w Polsce.

Potwierdza to pismo [b]Izby Skarbowej w Katowicach z 22 listopada 2007 r. (IBPB3/423-77/07/MS).[/b]

W związku z tym (jeżeli umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z danym krajem nie stanowi inaczej) przedstawicielstwo będzie się podatkowo rozliczało w Polsce, a zatem spółka macierzysta włącza do rozliczeń podatkowych wszystkie koszty, które zostały poniesione za granicą przez przedstawicielstwo i ma obowiązek sporządzać deklaracje podatkowe zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi.

Ma też obowiązek prawidłowego udokumentowania wszystkich kosztów. Może przechowywać oryginały dokumentów w siedzibie przedstawicielstwa, jeżeli przepisy kraju, na terenie którego polski przedsiębiorca ma przedstawicielstwo, tak stanowią. Potwierdza to interpretacja [b]Izby Skarbowej w Katowicach z 15 kwietnia 2010 r. (IBPBI/2/423-1598/09/MO).[/b]

[i]Autorka jest menadżerem w Departamencie Outsourcingu Rachunkowości Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.[/i]