[srodtytul]Jaki kurs przyjąć[/srodtytul]

– W tym roku nabyliśmy udziały w jednostce zagranicznej. Dane wykazywane przez spółkę zależną są istotne. Będziemy zmuszeni sporządzić skonsolidowane sprawozdanie finansowe. Jak przeliczyć dane ze sprawozdania spółki zagranicznej i jak ująć je w sprawozdaniu skonsolidowanym?

Prowadzimy księgi zgodnie z MSR.

Zasady przeliczania wyników finansowych oraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostek działających za granicą, włączonych do sprawozdań finansowych jednostki w drodze konsolidacji reguluje Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 21 „Skutki zmian kursów wymiany walut obcych”.

MSR 21 rozróżnia:

- walutę funkcjonalną – jest to waluta podstawowego środowiska gospodarczego, w którym dana spółka prowadzi działalność,

- walutę sprawozdawczą – w której sprawozdanie finansowe jest prezentowane.

Waluta funkcjonalna jest ustalana oddzielnie dla poszczególnych spółek grupy kapitałowej.

Wyniki i sytuację finansową spółki zagranicznej przelicza się następująco:

- aktywa i zobowiązania na każdy dzień bilansowy (w tym dane porównawcze) – według kursu zamknięcia z dnia bilansowego,

- kapitały własne (bez wyniku bieżącego) – stosując kurs historyczny z dnia nabycia,

- przychody i koszty – po kursie z dnia zajścia zdarzeń (transakcji generujących przychody i koszty),

- wszystkie ewentualne różnice kursowe powstałe w momencie przeliczenia powinny być wykazane w osobnej pozycji kapitałów własnych.

W praktyce do przeliczania pozycji przychodów i kosztów (rachunek zysków i strat) często stosuje się kurs wymiany zbliżony do kursów wymiany obowiązujących w dniu zawarcia transakcji, jest to np. średni kurs wymiany w danym okresie (średni kurs z danego miesiąca lub średni kurs na koniec każdego miesiąca za okres trzech kwartałów).

[srodtytul]Likwidacja jednostki[/srodtytul]

[b]– W stosunku do jednej ze spółek działających w ramach naszej grupy kapitałowej sąd ogłosił w marcu tego roku upadłość likwidacyjną. Czy jako jednostka dominująca powinniśmy ująć dane tej spółki w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym na najbliższy dzień bilansowy?[/b]

Art. 57 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C4D974F1FF1A718DEDF174AA6983D419?n=1&id=324433&wid=347265]ustawy o rachunkowości[/link] nakazuje spółce dominującej wyłączyć z zakresu skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej te jednostki zależne, w stosunku do których wystąpiły ograniczenia w sprawowaniu kontroli, polegające na wyłączeniu swobody dysponowania ich aktywami netto, w tym wypracowanym przez nie zyskiem netto, lub na wyłączeniu sprawowania kontroli nad organami kierującymi tymi jednostkami.

Jedną z przyczyn ograniczenia kontroli nad aktywami netto spółki zależnej jest wszczęcie postępowania upadłościowego, które ogranicza lub wyłącza zdolność jednostki do swobodnego dysponowania jej majątkiem i źródłami finansowania, również ogranicza zarząd w autonomicznym podejmowaniu wielu decyzji.

Jeżeli zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 57 ust. 2, a jednostka zależna była wcześniej objęta konsolidacją, to jej dane wykazuje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym metodą praw własności lub metodą proporcjonalną (zgodnie z art. 59 ust. 6 ustawy).

[srodtytul]Utrata kontroli[/srodtytul]

[b]– W czerwcu 2010 r. jedna ze spółek zależnych, w której posiadamy 90 proc. udziałów, została objęta postępowaniem upadłościowym. W związku z tym utraciliśmy nad nią kontrolę. Dane finansowe były konsolidowane przez pięć lat od czasu nabycia w niej udziałów. W jaki sposób powinniśmy zaprezentować utratę kontroli nad spółką w sprawozdaniu finansowym za 2010 r.?[/b]

Z pytania wynika, że grupa kapitałowa utraciła kontrolę nad majątkiem spółki i jej działalnością operacyjną. Zarząd spółki dominującej od czerwca 2010 r. nie może wpływać na decyzje podejmowane przez spółkę.

Tak więc spółka zależna kierowana przez syndyka powinna zostać wyłączona z procedury konsolidacyjnej. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe powinno być sporządzone w taki sposób, jakby spółka ta nigdy nie była konsolidowana. Trzeba koniecznie zwrócić na to uwagę przy sporządzaniu danych porównywalnych prezentowanych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.

Oznacza to przygotowanie na potrzeby skonsolidowanego bilansu informacji o skonsolidowanych aktywach i pasywach na dzień rozpoczynający rok obrotowy bez uwzględnienia aktywów i pasywów jednostki zależnej. Skonsolidowany rachunek zysków i strat powinien prezentować wyniki za lata 2009 i 2010 z pominięciem jednostki zależnej.

Zmiany te wpłyną bezpośrednio na treść skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych i skonsolidowanego sprawozdania ze zmian w kapitałach własnych. Niezbędne w tej sytuacji jest umieszczenie we wprowadzeniu do skonsolidowanego sprawozdania i informacji dodatkowej wyjaśnienia przyczyn wyłączenia z konsolidacji spółki zależnej.

Wszystkie aktywa grupy kapitałowej wyrażające zaangażowanie w spółce zależnej powinny być objęte pełnym odpisem aktualizującym (posiadane udziały w spółce zależnej, należności handlowe i pozostałe).

[i]Na Pytania Odpowiadali :

Elżbieta Pudło biegły rewident, wiceprezes zarządu ReVision Rzeszów – Józef Król sp. z o.o.

Krzysztof Burnos biegły rewident, prezes zarządu łódzkiej firmy audytorskiej Elma-PolAudit.pl sp. z o.o.[/i]