Co do zasady kryteria rozpoznawania przychodów zawarte w MSR 18 stosuje się oddzielnie dla każdej transakcji. W pewnych okolicznościach trzeba jednak zastosować te kryteria także do dających się wyodrębnić elementów pojedynczej transakcji – w celu odzwierciedlenia jej istoty ekonomicznej.

[srodtytul]Jeśli są spełnione warunki...[/srodtytul]

Jeżeli jednostka zawiera kontrakty złożone z kilku elementów (np. spółka informatyczna sprzedaje w ramach jednej umowy sprzęt, oprogramowanie do niego, usługi integracji, szkolenia oraz dwuletni serwis), należy rozważyć, czy nie ma konieczności ich wydzielenia w ramach umowy oraz przypisania poszczególnym elementom odpowiadającej im kwoty przychodów. Wydzielenie takie powinno nastąpić, jeżeli spełnione są jednocześnie wszystkie poniższe warunki:

- dostarczany element ma dla klienta wartość samą w sobie;

- jednostka jest w stanie wiarygodnie oszacować wartość godziwą niedostarczonych elementów lub niewykonanych prac;

- w przypadku jeśli umowa zawiera prawo zwrotu już dostarczonych elementów, dostarczenie lub wykonanie pozostałych elementów kontraktu jest prawdopodobne i jednostka ma nad nimi kontrolę.

[srodtytul]... alokujemy przychody [/srodtytul]

Jeśli którekolwiek z powyższych kryteriów nie zostało spełnione, przychód jest odraczany w czasie, dopóki to nie nastąpi (nie dłużej jednak niż do końca okresu sprawozdawczego, w którym nastąpi dostawa ostatniego elementu kontraktu). Jeżeli natomiast wszystkie warunki zostały spełnione, to jednostka powinna alokować we właściwym momencie (niezależnie od harmonogramu wystawianych faktur sprzedaży) przychód z tytułu zawartej umowy do poszczególnych jej elementów. Jedną z metod alokacji może być metoda względnej wartości godziwej.

[ramka][b]Przykład [/b]

Spółka A zawarła 12 października kontrakt ze spółką B na łączną kwotę 100 000 zł obejmujący dostawę maszyny budowlanej (która ma nastąpić 30 listopada) wraz z usługami serwisu przez okres jednego roku od dnia dostawy oraz szkoleniami dla pracowników obsługi, które odbędą się w styczniu następnego roku. Spółka A oszacowała względną wartość godziwą poszczególnych elementów umowy odpowiednio na 70 000 zł, 24 000 zł i 6000 zł. Zatem na dzień bilansowy przypadający 31 grudnia powinna w rachunku zysków i strat rozpoznać przychód w wysokości 72 000 zł (70 000 zł z tytułu dostawy sprzętu oraz 2000 zł ze świadczenia usług serwisowych, proporcjonalnie do upływu czasu), niezależnie od harmonogramu fakturowania.[/ramka]

[srodtytul]Czasami rozliczamy łącznie [/srodtytul]

Opisana zasada rozpoznawania przychodów w niektórych przypadkach działa też w drugą stronę. Kryteria identyfikacji transakcji stosuje się łącznie do dwóch lub większej liczby transakcji, jeżeli są powiązane w taki sposób, że zrozumienie skutków handlowych nie jest możliwe bez odniesienia się do grupy transakcji jako całości. Przykładem może być sprzedaż towarów wraz z jednoczesnym przyrzeczeniem ich odkupienia w późniejszym terminie, co oznacza zniesienie w sposób zasadniczy skutków transakcji. W takich przypadkach, zgodnie z MSR, obie transakcje powinny zostać rozliczone łącznie.

[ramka][b]Programy lojalnościowe i promocje[/b]

Wpływ na przychody mają również rabaty i oferowane klientom różnego rodzaju promocje. Zgodnie z § 10 MSR 18 kwotę przychodów wynikających z transakcji ustala się według wartości godziwej zapłaty, uwzględniając kwoty rabatów handlowych oraz hurtowych przyznanych przez przedsiębiorstwo. Programy lojalnościowe ujmuje się zgodnie z zapisami KIMSF (IFRIC) 13.[/ramka]

[ramka][b]Przykład[/b]

Zgodnie z postanowieniami umowy za przekroczenie poziomu 10 000 000 zł zrealizowanej sprzedaży spółka A jest zobligowana do bezpłatnego dostarczenia klientowi B dodatkowego sprzętu o wartości 1 000 000 zł (tzw. voucher). Ponieważ odbiorca B złożył w ciągu roku zamówienia w kwocie 12 000 000 zł, nabył prawo do określonego w umowie sprzętu, za który nie będzie musiał płacić. Do dnia bilansowego upust nie został jednak przez klienta wykorzystany. W związku z tym spółka A powinna pomniejszyć rozpoznaną wcześniej sprzedaż o wartość godziwą przyznanego niewykorzystanego upustu i tym samym odroczyć część przychodów jako rozliczenia międzyokresowe. Takie podejście jest zgodne z KIMSF (IFRIC) 13 „Programy lojalnościowe dla klientów”. Nieprawidłowe byłoby natomiast zawiązanie w ciężar kosztów rezerwy na przyszłe zobowiązania związane z realizacją zamówień.[/ramka]

[i]Autor jest starszym konsultantem w zespole technologii, telekomunikacji, mediów i rozrywki w dziale audytu PricewaterhouseCoopers [/i]