Arkadiusz Turczyn: Nadzabezpieczenie

W orzecznictwie przyjmowano, że nadużycie kontraktowe może podlegać weryfikacji na podstawie klauzuli generalnej zasad współżycia społecznego z art. 58 § 2 k.c. i 353¹ k.c. W stosunkach kontraktowych zasady te wyrażają się istnieniem powszechnie akceptowanych reguł przyzwoitego zachowania się wobec kontrahenta, wśród których szczególne znaczenie mają reguły uczciwości i rzetelności tzw. kupieckiej, dobre obyczaje, zasady uczciwego obrotu, rzetelnego postępowania czy lojalności i zaufania. Każda ze stron umowy powinna powstrzymać się od wszelkich zachowań, które świadczą o braku respektu dla interesów partnera lub wywołują uszczerbek w tych interesach. Zasady współżycia społecznego są wystarczająco elastyczne, aby uwzględnić całość okoliczności sprawy, a w związku z art. 56 k.c. możliwa jest też jedynie zmiana umowy w taki sposób, aby interes obu kontrahentów został uszanowany. Wymaga to oceny całości okoliczności sprawy, zwłaszcza wysokości świadczeń, ryzyka kontraktowego oraz przyczyn braku świadczenia (wyrok SN z 22 czerwca 2010 r., IV CSK 555/09 z odwołaniem się do wyroku SN z 8 stycznia 2003 r., II CKN 1097/00, zob. też wyroki SN z 18 kwietnia 2013 r., II CSK 557/12, z 24 kwietnia 2014 r., III CSK 178/13, orzecznictwo SN dostępne pod adresem www.sn.pl).