Wiedza dla profesjonalistów w nowym PRO.RP.PL
Zyskaj dostęp do najnowszych raportów, analiz, orzeczeń, prognoz i komentarzy niezbędnych w Twojej codziennej pracy, przygotowanych przez ekspertów Rzeczpospolitej.
Jawność ksiąg wieczystych w orzecznictwie NSA
Problematyka jawności ksiąg wieczystych pojawiała się też wielokrotnie w judykaturze Naczelnego Sądu Administracyjnego i sposób postrzegania tej jawności nie jawi się jako jednolity, niezależnie od momentów pojawiania się tych zagadnień w orzecznictwie oraz od zmian w jego postrzeganiu.
Naczelny Sąd Administracyjny, nawiązując do treści art. 2 u.k.w.h. ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. DzU z 2023 r., poz. 1984 z późn. zm., dalej u.k.w.h.), wskazywał, że księgi wieczyste są jawne, jednak we wniosku o wydanie odpisu księgi wieczystej należy podać jej numer jako sposób identyfikacji (nawiązując do § 23 pkt 1 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 27 listopada 2013 r. w sprawie Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych, obecnie tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 292 z późn. zm.). Wywiódł z tego, iż dysponowanie adresem, numerem działki, danymi opisującymi właściciela czy władającego nieruchomością nie wystarczy, aby uzyskać dostęp do danych zawartych w księdze wieczystej. Zauważył wówczas – w 2014 r. – że jednocześnie w projekcie informatycznym Ministerstwa Sprawiedliwości – Nowa Księga Wieczysta (NKW) możliwy jest bezpośredni wgląd do ksiąg wieczystych. System NKW stopniowo obejmuje kolejne wydziały ksiąg wieczystych w sądach rejonowych, zaś aby przeglądać je za pośrednictwem portalu http://ekw.ms.gov.pl, też należy posiadać numer księgi wieczystej i nie można korzystać z innych danych (wyrok NSA z 18 lutego 2014 r., I OSK 1839/12, zob. też wyrok NSA z 21 października 2015 r., I OSK 254/14, orzecznictwo sądów administracyjnych dostępne pod adresem https://orzeczenia.nsa.gov.pl/cbo/query). W innym z orzeczeń wskazał, że jedną z podstawowych zasad, na których opiera się system ksiąg wieczystych, jest zasada ich jawności (art. 2 u.k.w.h.), a jawność ta obejmuje oczywiście także możliwość uzyskania wiedzy o osobie właściciela nieruchomości (wyrok NSA z 21 czerwca 2017 r., I OSK 131/17, z odwołaniem się do wyroku NSA z 19 listopada 2014 r., I OSK 802/13).
