Pracownik niedługo będzie składał wniosek do ZUS o emeryturę. Czy wystawiając zaświadczenie ZUS Rp-7, pracodawca może wybrać najlepsze według jego wiedzy lata z zarobkami, czy ma to zrobić z okresu wskazanego przez pracownika? – pyta czytelnik.

Przy wystawianiu zaświadczenia o zarobkach na formularzu ZUS Rp-7 pracodawcy nie są upoważnieni do wyboru najkorzystniejszych lat z zarobkami bez wiedzy pracownika. We wniosku o wydanie tego dokumentu pracownik wskazuje okres zatrudnienia, z którego ma być ustalone osiągane przez niego wynagrodzenie. Pozwoli to uniknąć błędu, a tym samym jego zawyżenia lub zaniżenia.

Obowiązek wystawienia pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7) wynika z art. 125 ust. 1 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748, dalej ustawa emerytalna). Zgodnie z nim pracodawcy muszą:

- współdziałać z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczenia,

- wydawać pracownikowi lub ZUS zaświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości.

Te zasady stosuje się odpowiednio do innych płatników składek, z wyjątkiem zleceniodawców, osób fizycznych zatrudniających pracowników, niewypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz płatników, którzy opłacają składki tylko za siebie i osoby współpracujące.

Aktualna umowa

Pracodawca musi kompletować wniosek o świadczenie wyłącznie dla osoby ubezpieczonej, za którą w chwili zgłoszenia przez nią wniosku o emeryturę lub rentę opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Pracodawca nie współdziała w składaniu wniosków o emeryturę dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które przechodzą na świadczenie na tzw. nowych zasadach (na mocy art. 24 i 184 ustawy emerytalnej). Ta grupa ubezpieczonych samodzielnie zgłasza wnioski emerytalne bezpośrednio w ZUS (art. 182 ustawy).

Również urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., którzy będą przechodzić na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym lub na emeryturę wcześniejszą dla wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub charakterze, sami zgłaszają wnioski o emeryturę w ZUS. Dlatego dla tych osób pracodawca nie musi kompletować i sporządzać wniosku oraz składać go we właściwym oddziale ZUS.

Jednak szef całkowicie nie uwolni się od obowiązków wobec ZUS. We wszystkich tych sprawach, w których do obliczenia wysokości emerytury konieczna będzie dokumentacja wpływająca na ustalenie wysokości świadczenia, musi wydać odpowiednie dokumenty, np. ZUS Rp-7, świadectwa pracy >patrz ramka.

Przykład

Pracownica urodzona 15 stycznia 1956 r. chce przejść na emeryturę w styczniu 2016 r. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na 1 stycznia 1999 r. udokumentowała ponad 27-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Pracodawca nie musi pośredniczyć w składaniu wniosku o emeryturę, zrobi to sama zainteresowana. Musi natomiast wystawić jej świadectwo pracy lub zaświadczenie z informacją o ustaniu zatrudnienia oraz o wysokości wynagrodzenia (ZUS Rp-7) za okres zatrudnienia sprzed 1999 r.

Skutki pomyłki

Wysokość emerytury, renty, jak i kapitału początkowego pracownika w dużym stopniu zależy od prawidłowego ZUS RP-7. Jeśli w wyniku błędnego wpisania danych w tym druku świadczenie emerytalne lub rentowe zostanie naliczone i będzie wypłacane w zawyżonej wysokości, powstanie nadpłata. Odpowiedzialność za to poniesie pracodawca, który wpisał złe informacje.

Skutki podania nieprawdziwych danych w świadectwie pracy lub zaświadczeniu wydanym pracownikowi określa art. 84 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1585 ze zm.). W myśl tego przepisu, „jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot". Gdy pracownik poniósł szkodę polegającą na zaniżonym świadczeniu, może domagać się jej naprawienia na podstawie kodeksu cywilnego.

Przykład

Pracownik przeszedł na rentę z tytułu niezdolności do pracy 24 września 2013 r. i pobierał ją do 15 września 2015 r., tj. do ukończenia wieku emerytalnego. ZUS przyznał mu wtedy emeryturę z urzędu. Przy zmianie świadczenia okazało się, że przy ustalaniu wysokości renty w 2013 r. zakład pracy zaniżył w zaświadczeniu ZUS Rp-7 zarobki pracownika. Z przesłanego teraz druku ZUS Rp-7 wynika, że pobory były wyższe niż pierwotnie podała firma, w wyniku czego zatrudniony otrzymywał niższą rentę niż powinien.

Jeżeli formularz przekazany ZUS wykazuje zarobki niższe od faktycznie pobieranych, pracownik może żądać od pracodawcy odszkodowania. Będzie to np. różnica między kwotą świadczeń, jaką otrzymałby z ZUS, gdyby Rp-7 wykazywał prawidłowe zarobki, a kwotą, jaką faktycznie dostał.

—Zygmunt Łobejko

Kto poświadczy

ZUS Rp-7 może wystawić upoważniona do tego osoba, tj. pracodawca, osoba go reprezentująca lub inny upoważniony przez niego pracownik.

Kontrolerzy mogą więcej

Bez zgody pracownika szef udostępni jego dokumentację osobową i płacową tylko kontrolerom inspekcji pracy, ZUS, urzędów skarbowych oraz przedstawicielom sądów i prokuratury.