- 12 lipca 2015 r. ukończę wiek emerytalny i chcę zgłosić wniosek o emeryturę. Jeżeli złożę wniosek do ZUS o przyznanie emerytury 13 lipca 2015 r. i nabędę do niej prawo, od jakiej daty nastąpi wypłata świadczenia?– pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 100 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748, dalej ustawa emerytalna) prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Świadczenia emerytalno-rentowe wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do nich, ale nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Przykład

Pan Kazimierz ukończył powszechny wiek emerytalny 15 września 2014 r. Wniosek o emeryturę złożył dopiero 16 maja 2015 r. Czy ZUS przyzna emeryturę i rozpocznie jej wypłatę od daty nabycia prawa do tego świadczenia czy od daty złożenia wniosku o nią? Ponieważ wniosek o ustalenie prawa do emerytury zainteresowany zgłosił pół roku po dniu nabycia prawa do świadczenia, nie należy się ono za okres sprzed miesiąca zgłoszenia wniosku, a dopiero od dnia jego złożenia.

Po chorobie

Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia.

Przykład

15 maja pracownik zakończył pobieranie zasiłku chorobowego, a ponieważ nie odzyskał zdolności do pracy, postanowił ubiegać się o rentę inwalidzką. 25 maja 2015 r. zwrócił się z prośbą do firmy o przygoto- wanie wniosku do ZUS o rentę inwalidzką. Wniosek został przygotowany i złożony do ZUS 30 maja 2015 r. Od kiedy ZUS zacznie wypłacać rentę? Jeśli pracownik nabędzie prawo do renty, jej wypłata nastąpi z dniem zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, a więc od 16 maja 2015 r.

W razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po tym, w którym zmarł ubezpieczony, emeryt lub rencista, rentę rodzinną wypłaca się od dnia jego śmierci, ale nie wcześniej niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny.

Aby ZUS podjął wypłatę emerytury według nowych zasad dla członka OFE po ukończeniu 67 lat, musi on złożyć wniosek o ustalenie prawa do dożywotniej emerytury kapitałowej albo oświadczenie o wyborze oferty dożywotniej emerytury kapitałowej z udostępnianego przez ZUS zestawienia ofert dożywotnich emerytur kapitałowych.

Świadczenia emerytalno-rentowe wypłaca się za miesiące kalendarzowe w dniu ustalonym w decyzji ZUS jako termin płatności.

Sposoby wypłaty...

Świadczenia emerytalno-rentowe wypłaca się uprawnionym za pośrednictwem firm prowadzących działalność doręczania świadczeń albo na wniosek osoby uprawnionej do świadczenia, na jej rachunek w banku albo w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Osobom zamieszkałym za granicą, w państwach, z którymi łączą Polskę umowy międzynarodowe w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, świadczenia przekazuje się za pośrednictwem banków, kwartalnie najpóźniej do ostatniego dnia kwartału, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Za dzień wypłaty uważa się dzień przekazania należności do banku.

Emerytowi lub renciście, który zamieszkał za granicą, świadczenie wypłaca się na jego wniosek osobie przez niego upoważnionej, zamieszkałej w Polsce lub na rachunek bankowy emeryta lub rencisty w kraju, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności, aresztu wojskowego albo aresztu za wykroczenie oraz tymczasowo aresztowanej świadczenie wypłaca się za pośrednictwem firm doręczających pieniądze:

- pod adres zakładu karnego lub aresztu,

- na wniosek tej osoby – na jej rachunek w banku albo wskazanej osobie.

Przy rencie rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba, część renty przysługującą osobie małoletniej oraz pełnoletniej, nad którą ustanowiono opiekę prawną, wypłaca się tym, którzy sprawują opiekę nad tymi osobami. Część renty rodzinnej przysługującej osobie pełnoletniej innej niż wymienione, wypłaca się na wniosek tej osoby innemu pełnoletniemu uprawnionemu do części tej renty albo osobie, która opiekowała się wnioskodawcą przed osiągnięciem pełnoletności.

Jeśli sierota zupełna przebywa w zakładzie specjalnym, w domu dziecka lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej, rentę rodzinną z dodatkiem dla sieroty zupełnej wypłaca się na rachunek oszczędnościowy w banku wskazanym przez kierownika placówki lub opiekuna ustanowionego przez sąd.

Gdy w zakładzie specjalnym, w domu dziecka lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej przebywa więcej niż jedna sierota zupełna uprawniona do jednej renty rodzinnej, każdej z nich wypłaca się przysługującą jej część świadczenia oraz dodatek dla sieroty zupełnej.

...i jej data

Ustawodawca zobowiązał ZUS, aby w terminie płatności ustalonym w decyzji emerytalno-rentowej świadczenie przelać na rachunek bankowy emeryta (rencisty). Oznacza to, że za datę przekazania należności do banku należy uznać faktyczny wypływ pieniędzy z konta banku obsługującego ZUS do banku świadczeniobiorcy.

Zgodnie z art. 85 ust. 2 ustawy z 13 grudnia 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121) ZUS nie ponosi odpowiedzialności za przepływ pieniędzy między bankami lub poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi Poczty Polskiej, gdyż nie są to okoliczności, za które ZUS odpowiada.

Bez przelewu

Wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli:

- powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do świadczeń lub ustanie tego prawa,

- osoba pobierająca świadczenia, mimo pouczenia lub żądania organu rentowego, nie przedstawi dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczeń,

- osoba uprawniona do świadczeń nie poddała się badaniu lekarskiemu lub psychologicznemu bez uzasadnionych przyczyn, mimo wezwania organu rentowego,

- okaże się, że prawo do świadczeń nie istniało,

- świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych od ZUS. -

Nie dłużej niż trzy lata

W razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Tylko gdy odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu ZUS, świadczenia wypłaca się za trzy lata poprzedzające miesiąc zgłoszenia wniosku.

Użyte w art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej określenie „błąd organu rentowego" obejmuje sytuacje, w których ZUS miał podstawy do przyznania podwyższonego świadczenia, ale z przyczyn leżących po jego stronie tego nie uczynił. Za takie przyczyny można uznać wszelkie zaniedbania tego organu, w tym także popełnioną na skutek niedbalstwa pracownika omyłkę przy kompletowaniu dokumentacji i wydawaniu decyzji. Przepis ten nie wyłącza ograniczenia okresu wypłaty świadczeń, gdy błąd ZUS jest wynikiem zawinienia jego pracownika.

Te zasady stosuje się też odpowiednio w razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed organami odwoławczymi albo wskutek kasacji. Z tym, że za miesiąc zgłoszenia wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania lub o kasację. -