Renta rodzinna - ostatni obowiązek pracodawcy wobec zmarłego pracownika

Obowiązek przygotowania i złożenia wniosku o rentę rodzinną w imieniu uprawnionych spoczywa na pracodawcy. Natomiast dostarczenie wymaganych załączników do wniosku należy do osób zainteresowanych otrzymaniem tego świadczenia.

Warunki nabywania prawa do renty rodzinnej określa ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1440 ze zm., dalej ustawa emerytalna). Jej art. 125 nakłada na pracodawcę wymóg poinformowania rodziny zmarłego pracownika o warunkach wymaganych do uzyskania renty rodzinnej, przygotowania wniosku i złożenia go w ZUS. Obowiązek ten nie dotyczy m.in. osób fizycznych zatrudniających pracowników, niewypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń (art. 65 ustawy emerytalnej). Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (art. 66 ustawy). W takim przypadku przyjmuje się, że zmarły spełniał warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

O rentę rodzinną mogą też wystąpić uprawnieni wymienieni w art. 67 ustawy emerytalnej, gdy spełnią warunki określone w jej art. 68–71. Wszystkim uprawnionym z familii przysługuje jedna łączna renta rodzinna. Dzieli się ją między nich na równe części.

Przykład

5 lipca 2014 r. zmarła kobieta urodzona 23 czerwca 1953 r. Miała ustalone prawo do emerytury obliczonej na nowych zasadach w wysokości 2000 zł. 29 lipca 2014 r. mąż zmarłej złożył wniosek o przyznanie renty rodzinnej. Podstawą jej obliczenia jest emerytura kobiety. Do renty rodzinnej uprawniony jest wdowiec oraz 16-letnia córka i 14-letni syn. ZUS ustalił rentę rodzinną dla trzech osób w wysokości 1900 zł, co stanowi 95 proc. emerytury, którą podzielono na równe części między uprawnionych.

Jeżeli osoba, po której ma być przyznana renta rodzinna, miała ustalone prawo do świadczeń emerytalno-rentowych, tj.: emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego albo nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego – podaje numer tego świadczenia. Natomiast jeżeli zmarły nie miał ustalonego prawa do takich świadczeń, do wniosku dołącza:

- dokument stwierdzający datę urodzenia i datę zgonu osoby, po której ma być przyznana renta rodzinna,

- kwestionariusz o okresach składkowych i nieskładkowych ubezpieczonego (druk ZUS Rp-6),

- oryginalne dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe ubezpieczonego (świadectwa pracy, legitymację ubezpieczeniową, zaświadczenia, dyplom ukończenia studiów lub zaświadczenie uczelni, wyciągi z akt urodzenia dzieci – gdy korzystała z urlopu wychowawczego lub bezpłatnego w celu sprawowania opieki nad dziećmi albo nie pozostawała w ubezpieczeniu z tego powodu, inne dokumenty stwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe),

- zaświadczenie pracodawcy o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia (druk ZUS Rp-7) albo legitymację ubezpieczeniową zawierającą odpowiednie wpisy do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy osoby zmarłej.

Przy wniosku o rentę rodzinną po osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która nie miała ustalonego prawa do emerytury pomostowej, aby ocenić, czy spełniała warunki do takiej emerytury – do wniosku o rentę rodzinną, oprócz podanych dokumentów (poza zaświadczeniem ZUS Rp-7), dołącza się:

- wystawione przez płatnika składek zaświadczenie o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, przebytych po 31 grudnia 2008 r. lub przed 1 stycznia 2009 r.,

- świadectwo pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – wystawione przez pracodawcę – potwierdzające taką pracę przed 1 stycznia 1999 r.

Postępowanie w sprawie renty rodzinnej wszczyna się na podstawie wniosku osoby zainteresowanej lub jej pełnomocnika, zgłoszonego osobiście lub za pośrednictwem urzędu pocztowego w dowolnej placówce ZUS.

Wniosek o rentę można sporządzić na drukach ZUS: Rp-2 i Rp-2a (jeżeli o rentę rodzinną występują dwie lub więcej osób pełnoletnich). W tym drugim przypadku każdy pełnoletni wypełnia formularz ZUS Rp-2a.

Druki wniosków o rentę rodzinną nieodpłatnie udostępniają wszystkie terenowe jednostki ZUS, a także strona internetowa pod adresem www.zus.pl (formularze ZUS).

Właściwy do rozpatrzenia wniosku jest oddział ZUS według miejsca zameldowania osoby ubiegającej się o świadczenie. Decyzję w tej sprawie Zakład wydaje w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności.