Tak uznał ZUS oddział w Lublinie w decyzji nr 441 z 7 kwietnia 2014 r. (WPI/200000/43/441/2014).
W tej sprawie wnioskodawca (przedsiębiorca prowadzący w Polsce jednoosobową działalność gospodarczą), na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, złożył do właściwego oddziału ZUS wniosek o wydanie pisemnej interpretacji. Wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, a ponadto od stycznia 2014 r. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w słowackiej firmie działającej na terenie Słowacji, gdzie wykonuje swoją pracę. Dodatkowo oświadczył, że wykonywane przez niego na terytorium Słowacji zadania nie noszą znamion pracy marginalnej.
Przedsiębiorca miał wątpliwości, czy ma obowiązek odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, gdy ustawodawstwem właściwym w zakresie ubezpieczeń jest dla niego ustawodawstwo słowackie. W opinii wnioskodawcy od momentu zatrudnienia na Słowacji i przyjęcia go do tamtejszego systemu ubezpieczeń wszystkie składki powinny być odprowadzane tylko na Słowacji, a w Polsce ma obowiązek wyrejestrować się z ubezpieczeń. Jako podstawę prawną wskazał art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. Organ rentowy podzielił stanowisko przedsiębiorcy.
Komentarz eksperta:
Marcin Wojewódka, radca prawny w kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.
W tej sprawie kluczowe jest ustalenie obowiązującego wnioskodawcę ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego – czy właściwe jest ustawodawstwo polskie czy słowackie. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym na terytorium Polski regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Natomiast kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do państw członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (DzUrz UEL nr 166, poz. 1 z 30 kwietnia 2004 r. ze zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 (DzUrz UE L nr 284, poz. 1 z 30 października 2009 r. ze zm.). Osoby, do których mają zastosowanie powołane rozporządzenia, podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego. Oznacza to, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym państwie członkowskim. W stanie faktycznym tej sprawy wnioskodawca wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, a dodatkowo został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w słowackiej firmie, gdzie wykonuje swoje etatowe obowiązki. Przy tym praca na terenie Słowacji nie ma marginalnego charakteru. W takim przypadku co do zasady pierwszeństwo ma stosunek pracy.
We wniosku przedsiębiorca wskazał też, że właściwym dla niego ustawodawstwem jest ustawodawstwo słowackie. W konsekwencji z chwilą ustalenia dla niego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego innego niż polskie, nie będzie podlegał w Polsce przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ustawa ta w art. 2 ust. 1 pkt ł i 3 lit. d reguluje zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Podleganie osób prowadzących pozarolniczą działalność ubezpieczeniom społecznym wiąże się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Z informacji zawartej w opisie stanu faktycznego, odnoszącej się do ustalonego ustawodawstwa słowackiego, wynika, że wnioskodawca nie podlega polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego, tj. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.
W konsekwencji nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dlatego należy zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy, potwierdzonym w interpretacji ZUS. W takiej sytuacji nie ma bowiem obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności, ponieważ właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo słowackie.
