ZUS od umów-zleceń: składki społeczne od jednego z kilku zleceń

Tak uznał ZUS Oddział w Gdańsku w decyzji ?nr 181 z 19 maja 2014 r. (DI/100000/43/369/?2014).

W tej sprawie wnioskodawca zwrócił się do ZUS z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji. Wskazał, że zawarł z tą samą osobą więcej niż jedną umowę-zlecenie (o świadczenie usług). Przynajmniej jedna z nich przewiduje wypłatę wynagrodzenia rzadziej niż co miesiąc. Akurat z tytułu tej umowy ?– zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej ustawa o sus) – ubezpieczony jest objęty obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym i rentowymi. Przedsiębiorca wskazał, że jako płatnik ma obowiązek co miesiąc obliczać, rozliczać i przekazywać do ZUS składki od wypłacanych wynagrodzeń (art. 17 ust. 1 ustawy o sus). Ze względu na taką częstotliwość w niektórych miesiącach może zaistnieć sytuacja, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie wynosiła zero i zostanie wykazana tylko podstawa składki zdrowotnej (przychód osiągnięty z pozostałych umów cywilnych). W takim miesiącu zleceniobiorca otrzyma wynagrodzenie tylko z umowy (umów), z tytułu których nie jest objęty ubezpieczeniami społecznymi.

Zdaniem przedsiębiorcy taka sytuacja jest poprawna i zgodna z obowiązującymi przepisami. Kodeks cywilny nie przewiduje obowiązku wypłacenia wynagrodzenia zleceniobiorcy co najmniej raz w miesiącu (w przeciwieństwie do art. 85 § 1 kodeksu pracy).

Ponadto nie istnieje podstawa prawna, aby w takim miesiącu objąć zleceniobiorcę obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu innej umowy-zlecenia (o świadczenie usług) zawartej z płatnikiem. Zakresy przedmiotowe tych kontraktów nie pokrywają się, a wykonywane na ich podstawie czynności nie są tożsame. Wszystkie umowy są odpłatne. Kontrakt, z którego tytułu zleceniobiorca jest objęty obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi, został zawarty najwcześniej. Aby się upewnić co do poprawności swojego stanowiska, przedsiębiorca wniósł do ZUS o wydanie pisemnej interpretacji. Organ rentowy podzielił stanowisko wnioskodawcy.

Marcin ?Wojewódka, radca prawny ?w Kancelarii?Prawa Pracy ?Wojewódka?i Wspólnicy sp.k.

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji, które zostało następnie podzielone przez ZUS, należy przyjąć? z aprobatą. Istnieją bowiem prawne podstawy do twierdzenia, że nie ma obowiązku opłacania składek ?na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ?z tytułu drugiej umowy zlecenia zawartej ?z tym samym zleceniodawcą.

Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu ?i rentowym od dnia oznaczonego jako dzień rozpoczęcia wykonywania takiej umowy do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia. Gdy wykonawca posiada inny tytuł do ubezpieczeń społecznych – np. kolejny kontrakt cywilny zawarty z tym samym podmiotem – występuje zbieg tych tytułów. Natomiast zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 ustawy o sus osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku umów-zleceń jest nimi objęta obowiązkowo z tego kontraktu, ?który zaczęła najwcześniej wykonywać. ?Może jednak dobrowolnie, na swój wniosek, przystąpić do tych ubezpieczeń również z pozostałych umów (wszystkich lub wybranych) albo zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń.

Natomiast wysokość zarobków, jaką osiąga dana osoba z tytułu zawartych umów-zleceń, pozostaje w tym przypadku bez znaczenia. Podobnie ?jak fakt, że z tytułu umowy zawartej najwcześniej i stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych, zleceniobiorca nie otrzymał (nie otrzymuje) w danym miesiącu wynagrodzenia. Taka osoba wciąż podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu ?i rentowym tylko z tego kontraktu, który zaczęła wykonywać najwcześniej.

Powyższe oznacza, że pierwszeństwo ?w podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w razie pracy na podstawie kilku umów-zleceń ustawodawca przypisał temu tytułowi (umowie), który powstał najwcześniej. Dopiero oświadczenie zleceniobiorcy ?może spowodować modyfikację ?w schemacie objęcia wykonawcy ubezpieczeniami.

Na marginesie warto dodać, że jedynie wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia – a nie samo jej zawarcie – powoduje powstanie obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Tak samo jest z możliwością wyboru ?czy zmiany tytułu do tych ubezpieczeń zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy ?o sus.

Reasumując, w sytuacji, gdy z jedną osobą zleceniodawca zawrze kilka umów-zleceń, których zakresy przedmiotowe nie będą ?się pokrywać (czynności nie będą tożsame), zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym wyłącznie ?z tytułu pierwszego kontraktu. ?Nie ma znaczenia, czy z tytułu tej umowy w danym miesiącu otrzymuje wynagrodzenie. Ewentualna zmiana ?w zakresie objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych ?z tytułu późniejszej umowy zależy ?już tylko od inicjatywy samego wykonawcy cywilnego kontraktu.