Bezrobotni: stypendium europejskie a zwolnienie z ZUS

Tak uznał lubelski oddział ZUS w decyzji 385 z 1 kwietnia 2014 r. (WPI/?200000/43/385/2014).

Wnioskodawca poprosił ZUS ?o pisemną interpretację przepisów. Wskazał, że jako firma realizująca projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego (program operacyjny „Kapitał ludzki") organizuje szkolenia i staże zawodowe. Ich uczestnicy otrzymują stypendia szkoleniowe/stażowe. Są nimi osoby o różnym statusie ubezpieczeniowym – zarówno bezrobotni (czyli osoby niezatrudnione ?i niewykonujące innej pracy zarobkowej, zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia zarejestrowane ?w urzędzie pracy oraz poszukujące pracy zarobkowej), jak i osoby nieaktywne zawodowo (czyli bez zatrudnienia, ale niebędące bezrobotnymi w rozumieniu przepisów).

Wśród uczestników są też osoby, które pobierają inne świadczenia: rentę z tytułu niezdolności do pracy, socjalną, rodzinną, zasiłek pielęgnacyjny, emeryturę, zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek stały finansowany przez miejski ośrodek pomocy społecznej. Na szkolenie zawodowe i do odbycia stażu uczestnicy zgłaszają się dobrowolnie. Nie są na nie kierowani przez żadne instytucje, gdyż rekrutację samodzielnie prowadzi wnioskodawca. W związku ?z tym poprosił ZUS o interpretację, czy takie osoby, którym wypłacane są stypendia za udział w szkoleniu lub stażu i które jednocześnie pobierają rentę z racji niezdolności do pracy lub socjalną, rodzinną lub zasiłek pielęgnacyjny (emeryturę, zasiłek dla bezrobotnych lub stały finansowany przez MOPS), podlegają ubezpieczeniom społecznym. ?A jeżeli tak, to jakim. Wnioskodawca uważa, że pobierający stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostali skierowani przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom (emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu) tylko wtedy, gdy nie mają innych tytułów do ubezpieczeń społecznych, tj. zasiłek dla bezrobotnych, emerytura, renta ?z tytułu niezdolności do pracy. ZUS częściowo podzielił jego stanowisko.

Komentarz eksperta:

Marcin? Wojewódka, radca prawny ?w Kancelarii ?Prawa Pracy ?Wojewódka ?i Wspólnicy sp.k.

To kolejna decyzja o niezwykle istotnej kwestii precyzyjnego zdefiniowania osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu ?i rentowym, który określa art. 6 ustawy ?z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. ?DzU z 2013 r., poz. 1442 ze zm., dalej  ustawa o sus). Zgodnie z jej art. 6 ust. 1 pkt 9a obowiązkowo podlegają nim ?m.in. osoby fizyczne pobierające w Polsce stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które skierowały je inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych. Definiuje się je jako osoby pobierające stypendium. Jak jednak pokazuje ta interpretacja ZUS, nie wszyscy pobierający stypendium podlegają ubezpieczeniom. Gdy osoba pobiera pieniądze w czasie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które została skierowana przez inny podmiot niż PUP ?i jednocześnie pobiera zasiłek dla bezrobotnych, stypendium nie będzie ozusowane. A to dlatego, że ten sam art. 6 ustawy o sus jako samodzielny tytuł do ubezpieczeń emerytalno-rentowych wskazuje m.in. pobierających zasiłek ?dla bezrobotnych. ?W stosunku do tych, którzy zachowają prawo do tego zasiłku, w okresie skierowania na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe przez innego kierującego, obowiązek składkowy istnieje jedynie z racji pobierania świadczenia (zasiłku). Wówczas osoby takie nie podlegają ubezpieczeniom ?od stypendium. Natomiast do osób, ?które pobierają stypendium ?i jednocześnie świadczenie pielęgnacyjne, stosuje się art. 9 ust. 6a ustawy o sus. W świetle art. 6 ust. 2b wójt, burmistrz lub prezydent miasta ?nie opłaca składki emerytalnej ?i rentowych za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli podlega ona ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu na mocy ustawy o sus lub odrębnych przepisów. ?W opisanej sytuacji ten inny tytuł stanowi stypendium. W konsekwencji osoba pobierająca je i jednocześnie świadczenie pielęgnacyjne, objęta jest obowiązkowymi ubezpieczeniami ?z tytułu pobierania stypendium.

Inaczej jest też przy zasiłku stałym finansowanym przez MOPS. Jest on przyznawany na podstawie ustawy ?z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 182 ze zm.). Jego pobieranie ?nie jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Zatem pobierający stypendium obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym ?i wypadkowemu z tej racji.