Potwierdził to lubelski oddział ZUS w decyzji 246 z 18 marca 2013 r. (WPI/200000/451/ 246/2013).
W tej sprawie, działając w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, spółdzielnia zwróciła się do ZUS o wydanie indywidualnej interpretacji. Chodziło o to, czy trzeba opłacać składki od ustalonego uchwałą rady nadzorczej wynagrodzenia za pełnienie funkcji członka zarządu. Wnioskodawca wskazał, że spółdzielnia zatrudnia na umowę o pracę osobę na stanowisku głównego księgowego, która z tego stanowiska pracy otrzymuje wynagrodzenie. Podlega ono PIT i są od niego odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusze Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Niezależnie od tego uchwałą rady nadzorczej księgowego powołano do pełnienia funkcji zastępcy prezesa zarządu. Jednocześnie rada nadzorcza spółdzielni przyznała za to wynagrodzenie. W ocenie wnioskodawcy wynagrodzenie ustalone uchwałą RN za pełnienie funkcji w zarządzie podlega jedynie opodatkowaniu podatkiem dochodowym, nie podlega natomiast oskładkowaniu. Swoją interpretację uzasadnił tym, że art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej ustawa o sus) nie określa powołania na stanowisko członka zarządu spółdzielni jako odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych.
Należy wiec rozróżnić stosunek organizacyjny, jaki wiąże członka zarządu ze spółdzielnią, od stosunku pracy lub innej umowy, która może być zawarta obok aktu powołania między spółdzielnią a członkiem zarządu. Powołanie do zarządu spółdzielni i przyznanie takiej osobie oraz wypłata za to pensji na podstawie uchwały nie powoduje nawiązania stosunku pracy członka zarządu na mocy powołania. Według wnioskodawcy obowiązek opłacania składek społecznych mógłby powstać tylko wtedy, gdyby obok stosunku organizacyjnego osoba ta została zatrudniona w spółdzielni jako zastępca prezesa.
ZUS uznał interpretację wnioskodawcy za prawidłową. Wskazał, że w takiej sytuacji nie trzeba opłacać składek społecznych od ustalonego uchwałą RN wynagrodzenia za pełnienie funkcji członka zarządu.
dr Marcin Wojewódka radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” sp.k.
Komentuje dr Marcin Wojewódka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy" sp.k.
Należy zgodzić się ze stanowiskiem ZUS, choć nie jest to korzystna interpretacja dla finansowych interesów tej instytucji. Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określa art. 6 ustawy o sus.
W ten sposób, że pojawienie się tego wymogu ustawodawca uzależnił od formy, w jakiej mianowano na stanowisko członka zarządu spółdzielni, a nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji.
Dlatego aby rozstrzygnąć kwestię istnienia obowiązku opłacania ZUS, istotne jest to, czy dana osoba legitymuje się jednym z tytułów do ubezpieczenia określonych tym przepisem. Oznacza to, że do ubezpieczonych nie powinien być zaliczony ten, kto pełni funkcję członka zarządu pod warunkiem, że nie wykonuje jej w stosunku prawnym określonym w tym przepisie (np. zatrudnienie na umowę o pracę).
Zgodnie natomiast z prawem spółdzielczym zarząd kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Członków zarządu, w tym prezesa i jego zastępców, wybiera i odwołuje, stosownie do postanowień statutu, rada lub walne zgromadzenie. Jednocześnie w myśl art. 52 § 1 tej ustawy z członkami zarządu zatrudnionymi w spółdzielni rada spółdzielni nawiązuje stosunek pracy – w zależności od powierzonego stanowiska – na podstawie umowy o pracę albo powołania (art. 68 k.p.).
Trzeba jednak pamiętać, że Sąd Najwyższy w uchwale z 21 lutego 2003 r. (III PZP 19/02) odrzucił możliwość nawiązywania stosunku pracy z członkami zarządu spółdzielni na podstawie powołania. W wyniku wyboru członka zarządu przez uprawniony do tego organ oraz przyjęcia tego wyboru dochodzi między spółdzielnią i osobą wybraną do powstania obligacyjnego stosunku cywilnoprawnego, który można określić mianem „stosunku członkostwa w zarządzie".
Jego treścią jest uprawnienie i obowiązek współdziałania z pozostałymi członkami zarządu w wykonywaniu określonych w ustawie i statucie spółdzielni czynności należących do tego organu. Można zatem powiedzieć, że u podstaw relacji stron leży „stosunek organizacyjny" wyznaczony strukturą spółdzielni. Ze stanu faktycznego wynika, że podwładny, niezależnie od wykonywanego stosunku pracy i uzyskiwanej za to pensji, jest powołany do zarządu i z tego tytułu otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie przyznane uchwałą rady nadzorczej.
Należy więc uznać, że pełnienie funkcji w zarządzie wyłącznie na mocy powołania uchwałą RN również przez zatrudnionego na umowie o pracę na stanowisku niezwiązanym z funkcją nie powoduje obowiązku opłacenia składek społecznych od wynagrodzenia z racji pełnionej funkcji przyznanego uchwałą Rady Nadzorczej i nie wynikającego z wykonywanego niezależnie stosunku pracy.
