Zasiłek opiekuńczy: Gdy chorują dziecko lub matka, będą pieniądze, ale limitowane

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem:

• zdrowym w wieku do ukończenia 8 lat w razie:

– nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,

– porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,

– pobytu małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej,

• chorym w wieku do ukończenia 14 lat.

Przy opiece nad dziećmi zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres limitowany w roku kalendarzowym i wynosi 60 dni. Tak stanowi art. 32 ust. 1 pkt 1–2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa).

Poza dziećmi ubezpieczony może ubiegać się o zasiłek opiekuńczy nad innym chorym członkiem rodziny (art. 32 ust. 1 pkt 3, ust. 2 ustawy zasiłkowej), za którego uważa się małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo, dzieci po ukończeniu 14 lat.

Zasiłek opiekuńczy nad chorym członkiem rodziny wiąże się ze znacznie krótszym okresem, za który uzyska się świadczenia w trakcie roku i wynosi 14 dni.

Trzeba łączyć okresy

• Jestem zatrudniona na etat. Wychowuję dwoje dzieci w wieku 5 i 8 lat. Czy zasiłek opiekuńczy przysługuje mi przez 60 dni na każde z nich?

Nie.

Łączny okres, przez jaki może być wypłacany zasiłek opiekuńczy z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny z różnych przyczyn i bez względu na liczbę członków rodziny wymagających opieki, nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Dlatego pracownicy przysługuje prawo do opieki jedynie przez 60, a nie przez 120 dni.

Przykład

Od 11 do 22 lutego br. (12 dni) pani Ewa zajmowała się chorą 10-letnią córką. Ponownie z racji opieki nad tym dzieckiem miała zwolnienie lekarskie od 28 marca do 25 kwietnia br. (29 dni). Od 8 lipca do 2 sierpnia br. (26 dni) pani Ewa opiekowała się chorym 12-letnim synem. Z racji opieki nad dzieckiem w lipcu i sierpniu br. pracownica miała prawo do zasiłku od 8 do 26 lipca br. (19 dni) do wykorzystania z 60 dni w 2013 r. Od 27 lipca do 2 sierpnia br. zasiłek opiekuńczy już jej nie przysługiwał, gdyż 27 lipca br. wyczerpał się 60-dniowy limit jego wypłaty na 2013 r.

Graniczne urodziny

• Jak ustalić okres wypłaty zasiłku opiekuńczego dla pracownicy, która wychowuje dzieci w wieku 5 i 16 lat, i każde z nich choruje?

Do ukończenia przez dziecko 14 lat życia, gdy jest ono chore, zasiłek opiekuńczy przysługuje do 60 dni, a gdy latorośl ukończy ten wiek – tylko do 14 dni w roku kalendarzowym. Po przekroczeniu 14 lat przy ustalaniu okresu wypłaty zasiłku opiekuńczego stosuje się bowiem zasady dotyczące innych dorosłych członków rodziny.

Jeśli dziecko zaczęło chorować jeszcze przed 14. urodzinami, to do tego dnia trzeba brać pod uwagę 60-dniowy limit wypłaty świadczenia. Natomiast po 14. urodzinach trzeba uwzględnić 14-dniowy limit wypłaty zasiłku. Co istotne – w roku kalendarzowym nie można przekroczyć 60 dni wypłaty świadczenia na wszystkie pozostałe osoby, nad którymi była sprawowana opieka.

Przykład

Pan Stanisław prowadzi działalność gospodarczą i z tego tytułu podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Od 17 lipca do 5 sierpnia br. (20 dni) przedłożył zwolnienie lekarskie z racji opieki nad chorym synem urodzonym 22 lipca 1999 r. Prawo do 60-dniowego okresu zasiłku opiekuńczego nad synem przedsiębiorcy przysługuje do 21 lipca br. Od następnego dnia właściwy limit roczny, za który można na niego pobrać zasiłek, wynosi 14 dni.

Ważne jest tutaj to, czy biznesmen nie wykorzystał go na innych członków familii. Pan Stanisław ma prawo do zasiłku opiekuńczego od 17 do 21 lipca (5 dni) – do ukończenia przez syna 14 lat i od 22 lipca do 4 sierpnia br. (14 dni). Za 5 sierpnia br. zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, gdyż został wykorzystany 14-dniowy limit opieki nad chorym członkiem rodziny.

Dla obojga rodziców

Limitowanie okresu wypłaty zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym na opiekę nad dzieckiem, które ukończyło 14 lat, dotyczy także sytuacji, gdy z opieki nad nim korzystają oboje rodzice i gdy zasiłek pobierano także na młodsze dzieci w rodzinie.

Przykład

Zatrudniona na umowę o pracę pani Zofia ma dwoje dzieci w wieku 5 lat i 16 lat. W marcu i kwietniu br. korzystała z opieki nad młodszym dzieckiem łącznie przez 40 dni i otrzymała z tego tytułu zasiłek opiekuńczy. W czerwcu br. przez 10 dni chorowało 16-letnie dziecko i opiekował się nim ojciec, któremu za ten okres pracodawca wypłacił zasiłek opiekuńczy. Ponownie starsze dziecko zachorowało w lipcu br. przez 12 dni.

Wtedy z wnioskiem o zasiłek opiekuńczy wystąpiła do swojego pracodawcy pani Zofia, która opiekowała się tym dzieckiem w czasie anginy. W tym wypadku zasiłek opiekuńczy przysługuje jej tylko za 4 dni, tj. do wykorzystania 14 dni, ponieważ z racji opieki nad dzieckiem, które ukończyło 14 lat, zasiłek przysługuje obojgu rodzicom łącznie przez nie dłużej niż 14 dni.

Suma zwolnień i opiekunów

• W maju br. za 10 dni pracownica otrzymała zasiłek opiekuńczy w związku z opieką nad chorą matką. W czerwcu br. dostarczyła kolejne zwolnienie na matkę na 8 dni. W czerwcu wypłaciliśmy jej zasiłek opiekuńczy za 4 dni do wykorzystania z 14 dni opieki nad chorym członkiem rodziny. Za pozostałe 4 dni pracownica nie miała prawa do zasiłku. Teraz dostaliśmy od niej zwolnienie lekarskie na opiekę nad chorym 6-letnim synem na 58 dni. Czy wyliczając limit wykorzystanego okresu zasiłku opiekuńczego, należy do niego włączyć 4 dni, za które pracownica nie otrzymała świadczenia?

Nie.

Limit przysługującego zasiłku opiekuńczego dotyczy wszystkich osób, nad którymi sprawuje się opiekę oraz wszystkich osób, które tę opiekę sprawują. W związku z tym okresy sprawowania opieki sumuje się, niezależnie od liczby dzieci i członków rodziny wymagających pieczy i troski oraz liczby członków uprawnionych do zasiłku opiekuńczego.

W okresie 14 i 60 dni w roku kalendarzowym nie należy jednak uwzględniać okresu, w którym zasiłek nie przysługuje. Łącznie pracownica opiekowała się chorą matką przez 18 dni (w maju i czerwcu), natomiast zasiłek opiekuńczy otrzymała za 14 dni. Dlatego do 60 dni w roku kalendarzowym należy wliczyć tylko ten okres, za który dostała zasiłek opiekuńczy, tj. 14 dni. Pracownica ma zatem prawo do zasiłku opiekuńczego nad chorym 6-letnim synem maksymalnie przez 46 dni, tj. do wykorzystania 60-dniowego rocznego limitu.

Podstawa prawna:

art. 32, art. 33 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.)