ZUS: Ulga składkowa od jubileuszówki

Potwierdził to Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w decyzji nr 197 z 23 maja 2013 r.

W tej sprawie, działając w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, pracodawca zwrócił się do oddziału ZUS o wydanie indywidualnej interpretacji. W złożonym wniosku wskazał, że wypłaca swoim pracownikom nagrody jubileuszowe. Jest to świadczenie pieniężne wypłacane nie częściej niż raz na 5 lat, do którego zatrudnieni nabywają prawo w następstwie osiągnięcia określonego stażu pracy, czyli przepracowania konkretnego czasu wyrażonego w latach.

Do końca 2012 r. nagrody jubileuszowe były wypłacane na podstawie obowiązującego u pracodawcy regulaminu wynagradzania, a od początku 2013 r. podstawą prawną ich przyznawania jest zarządzenie wydawane przez odpowiedni organ pracodawcy, do którego przeniesiono zapisy dotyczące wypłaty tych świadczeń. Firma ma je wydawać co roku, określając obowiązujące w tym czasie zasady przyznawania nagród jubileuszowych lub ustalając brak ich wypłaty w tym roku. Jednak bez względu na to, czy nagrody jubileuszowe będą w danym roku faktycznie wypłacane, każda z uprawnionych osób może otrzymać ją nie częściej niż raz na 5 lat.

W takim stanie faktycznym pracodawca powziął wątpliwość, czy wypłacane na podstawie zarządzenia nagrody jubileuszowe stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.  W jego opinii te świadczenia są wolne od składek. Stanowisko to wywiódł z tego, że przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.) stanowią, że zwolnione ze składek są nagrody (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikom nie częściej niż co 5 lat. Zdaniem wnioskodawcy warunki z rozporządzenia zostaną spełnione, ponieważ nagrody jubileuszowe są świadczeniem, które pracownicy będą otrzymywać w związku z indywidualnym stażem pracy, a nie z tytułu innych okoliczności. ZUS podzielił to stanowisko.

Komentarz eksperta:

dr Marcin Wojewódka, radca prawny w kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy" sp. k.

Co do zasady należy się zgodzić z interpretacją dokonaną przez wnioskodawcę i potwierdzoną w decyzji ZUS. Istotnie z analizy obowiązujących przepisów jednoznacznie wynika, że podstawą zwolnienia ze składek świadczenia pieniężnego wypłacanego pracownikowi z tytułu jego stażu pracy jest wyłącznie fakt przepracowania określonej liczby lat. Okres ten nie może być krótszy niż 5 lat liczonych od daty nabycia prawa do poprzedniej nagrody jubileuszowej.

W sytuacji wskazanej przez pracodawcę zostają więc spełnione przesłanki do wypłacania  pracownikom takich świadczeń zwolnionych ze składek. Ponadto nagrody jubileuszowe nie są stawiane do dyspozycji zatrudnionych na podstawie indywidualnych decyzji pracodawcy podejmowanej ad hoc, leczy wnikają z jasnych i sformalizowanych zasad uregulowanych w zakładowym zarządzeniu.

Z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych nie ma znaczenia, w akcie jakiej rangi pracodawca ureguluje zasady nabywania przez pracowników nagród jubileuszowych. Ważne jest, żeby przestrzegana była zasada, zgodnie z którą prawo do nagrody jubileuszowej przysługuje zatrudnionym nie częściej niż raz na 5 lat. To wystarczy, aby zostały formalnie spełnione przesłanki pozwalające na zwolnienie tego świadczenia z podstawy wymiaru składek. Powyższa zasada zostaje zachowana tak w przypadku, gdy nagroda jubileuszowa wynika z postanowień regulaminu wynagradzania lub zakładowego układu zbiorowego pracy obowiązującego w zakładzie, jak i wówczas, gdy uprawnienie do niej powstaje na podstawie corocznie wydawanego przez pracodawcę zarządzenia.

Omawiana sytuacja może jednak budzić wątpliwości z punktu widzenia przepisów prawa pracy. Nie ulega bowiem wątpliwości, że prawo do nagrody jubileuszowej, jako do składnika wynagrodzenia, stanowi jeden z warunków umowy o pracę łączącej danego pracownika z pracodawcą. Jak wynika z art. 772 § 5 k.p. w związku z art. 24113 § 2 k.p., postanowienia regulaminu wynagradzania wprowadza się w drodze wypowiedzenia podwładnym dotychczasowych warunków umowy o pracę. W sytuacji przeniesienia uprawnień do nagród jubileuszowych z obowiązującego bezterminowo regulaminu wynagradzania do corocznego zarządzenia pracodawcy, co z pewnością stanowi pogorszenie warunków pracy zatrudnionych osób, niezbędne jest wręczenie podwładnym wypowiedzeń zmieniających. Ze stanu faktycznego w sprawie nie wynika, aby takie pracownicy otrzymali takie oświadczenia. Oznacza to, że prawnie bezskuteczne może być pozbawienie (na podstawie corocznego zarządzenia pracodawcy) pracowników prawa do nagrody, którą nabyłby w danym roku na podstawie uchylonych postanowień regulaminu wynagradzania. Innymi słowy nawet jeśli w danym roku kalendarzowym zarządzenie pracodawcy będzie przewidywało brak wypłaty nagród, to pracownikom, którym nie wypowiedziano skutecznie warunków wynikających z dotychczasowego regulaminu wynagradzania, będzie przysługiwało skuteczne roszczenie o takie świadczenie.