To zależy od kilku okoliczności. Zgodnie z art. 31 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna) na wcześniejszą emeryturę mogą przejść osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r.:

Komu się należy

Uprawnienie do przejścia na emeryturę na tych warunkach mają osoby z ustalonym prawem do renty z tytułu:

Za osobę uprawnioną należy uważać tę, która decyzją ZUS ma ustalone prawo do świadczenia z tego przepisu, chociażby go nie pobierała (np. wskutek zawieszenia). Emerytura z tej regulacji nie przysługuje takim osobom, które uległy wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy po 31 grudnia 2002 r. i są uprawnione do renty z powodu niezdolności do pracy na mocy art. 57a ustawy emerytalnej.

Katalog wyłączeń

Wcześniejszej emerytury na tych zasadach nie dostaną urodzeni po 31 grudnia 1948 r. Poczynając od 1 stycznia 2009 r., prawo do wcześniejszego świadczenia na podstawie art. 31 ustawy emerytalnej mogą nabyć tylko mężczyźni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., uprawnieni do renty z racji niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową, którzy dotychczas nie osiągnęli 65 lat. Ostatni z mężczyzn 65 lat osiągną do 31 grudnia 2013 r. W praktyce więc z przejścia z renty wypadkowej lub tzw. chorobowej panowie będą mogli skorzystać tylko do końca bieżącego roku.

Wcześniejsza emerytura nie przysługuje osobom uprawnionym do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, który miał miejsce po 31 grudnia 2002 r. Wynika to stąd, że prawo do renty z racji niezdolności do pracy nabywają one na podstawie ustawy emerytalnej, a nie ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm., dalej ustawa wypadkowa).

Do wyboru

Wcześniejsza emerytura przysługuje zarówno uprawnionym do całkowitej, jak i częściowej renty z tytułu niezdolności do pracy.

Przy przyznawaniu wcześniejszego świadczenia to, że pobiera się lub nie pobiera renty wypadkowej, nie ma znaczenia. Wcześniejszą emeryturę mogą więc nabyć też ci, którym ZUS zawiesił wypłatę.

Przykład

Pan Stanisław, urodzony 15 maja 1948 r., od listopada 2008 r. jest uprawniony do renty z racji częściowej niezdolności do etatowego zajęcia spowodowanej wypadkiem przy pracy. Ma 27-letni okres składkowy i nieskładkowy i w 2008 r. osiągnął 60 lat. Z chwilą ukończenia 65 lat złożył w ZUS wniosek o wcześniejszą emeryturę, którą uzyskał, bo spełniał wszystkie warunki.

Ustawa wypadkowa dopuszcza wypłatę renty z racji niezdolności do pracy, będącej wynikiem wypadku przy pracy, i emerytury. Osoba uprawniona do takiej renty, która nabyła prawo do wcześniejszej emerytury, może zatem pobierać półtora świadczenia: pełną emeryturę powiększoną o połowę renty wypadkowej, albo pełną rentę wypadkową powiększoną o połowę emerytury.

Art. 26 ustawy wypadkowej gwarantuje taką wypłatę w zależności od wyboru zainteresowanego:

Jeżeli świadczeniobiorca nie określi, co woli, ZUS będzie wypłacał świadczenia według wariantu korzystniejszego dla osoby uprawnionej do emerytury i renty wypadkowej.

Te zasady stosuje się odpowiednio do tego, kto nabył prawo do renty w zamian za gospodarstwo rolne przekazane na własność państwa oraz do pobierającego uposażenie w stanie spoczynku przyznane ze względu na wiek.

Jeżeli osoba uprawniona osiąga przychód powodujący zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości określony w ustawie emerytalnej, niezależnie od wysokości tego przychodu może pobierać jedno, wskazane przez siebie świadczenie. Będzie to albo renta wypadkowa, albo emerytura. Gdy przestanie osiągać przychód oraz poinformuje o tym ZUS, ten wznowi wypłatę półtora świadczenia.