Od czego zależy stawka składki wypadkowej

W tym roku po raz trzeci sporządziłem i wysłałem formularz ZUS IWA z danymi o wypadkach przy pracy w mojej firmie. Czy wpłynie to na wysokość składki wypadkowej, którą opłacam za swoich pracowników? Od czego może zależeć ta stawka? Czy nową składkę mam zapłacić za kwiecień, jeżeli w tym miesiącu pracownicy dostaną dopiero wynagrodzenia za marzec?

– pyta czytelnik.

Pracodawca, który trzeci raz z rzędu złożył ZUS IWA, od kwietnia zapłaci składkę na ubezpieczenie wypadkowe w nowej wysokości. O stawce dowie się z pisma ZUS, które otrzyma najpóźniej 22 kwietnia 2013 r. (ustawowy termin to 20 kwietnia, ale tym razem wypada on w sobotę, więc ZUS ma czas do najbliższego dnia roboczego).

Pismo z nową wysokością składki wypadkowej na najbliższy rok otrzymają płatnicy, którzy w latach 2010, 2011 i 2012 zgłaszali do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej dziesięć osób (średnio na miesiąc) i za te lata złożyli raporty o wypadkach na formularzu ZUS IWA. Informacje te przesyła się do końca stycznia za poprzedni rok kalendarzowy. Na podstawie zawartych w nich danych ZUS oblicza indywidualną wysokość składki wypadkowej dla każdego takiego płatnika. Nowa stawka będzie obowiązywała przez cały rok, począwszy od rozliczeń za kwiecień 2013 r., do końca marca 2014 r.

Istotne dane

Ustalając stopę procentową składki wypadkowej, ZUS mnoży właściwy procent przypisany dla grupy działalności, do której należy konkretny płatnik, przez tzw. wskaźnik korygujący. Aby dojść do tego działania, wykonuje wcześniej kilka czynności.

Najpierw ZUS sprawdzi grupę działalności płatnika według PKD na 31 grudnia 2012 r., a potem stopę procentową składki i kategorię ryzyka dla tej grupy. Dane te zawiera tabela – załącznik nr 2 do rozporządzenia MPiPS z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DzU nr 200, poz. 1692 ze zm.).

Następnie ZUS obliczy, tzw. wskaźnik korygujący dla każdego płatnika. W tym celu najpierw ustala swoją kategorię ryzyka dla danego płatnika składek. Robi to w oparciu o dane o wypadkowości wynikające z ZUS IWA z trzech ostatnich lat. Bierze pod uwagę liczby:

Wskaźnik korygujący to różnica między kategorią ryzyka dla płatnika wynikającą z tabeli – załącznika nr 2 do rozporządzenia z 29 listopada 2002 r. a indywidualną kategorią ryzyka ustaloną na podstawie ZUS IWA. Algorytm obliczenia tego wskaźnika zawiera rozporządzenie. Wynosi on:

Ustalonym wskaźnikiem ZUS koryguje ogólną wysokość składki procentowej przypisanej dla grupy działalności, do której należy płatnik (kolumna 5 w tabeli). Liczba uzyskana z tego działania to wysokość stopy procentowej składki wypadkowej obowiązującej płatnika przez cały kolejny rok składkowy.

W efekcie tych działań może się okazać, że składka obliczona przez ZUS będzie wyższa lub niższa nawet o połowę w porównaniu do wysokości stopy procentowej przypisanej dla grupy działalności, do której należy dany płatnik.

Od kiedy nowa stawka

Składkę w nowej wysokości trzeba opłacać przez rok, począwszy od 1 kwietnia 2013 r., tj. począwszy od przychodów wypłaconych lub postawionych do dyspozycji pracownika w tym miesiącu. Nie ma znaczenia, za jaki okres należne są te zarobki. Oznacza to, że czytelnik będzie musiał zastosować nową stopę procentową składki wypadkowej już w maju, kiedy będzie regulował należności za kwiecień, mimo że w tym miesiącu pracownicy otrzymają wypłaty za marzec.

Wyższa opłata

Wyższa opłata Jeśli płatnik nie przekaże ZUS IWA albo wykaże w niej nieprawdziwe dane, przez co zaniży obowiązującą go stopę procentową składki wypadkowej, ZUS nałoży na niego karę. Jest ona dotkliwa, ponieważ polega na podniesieniu opłaty na ubezpieczenie wypadkowe o połowę w porównaniu do tej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Do tego płatnik musi uregulować zaległe składki wraz z odsetkami. Im więcej zatrudnionych osób, tym konsekwencje finansowe są bardziej odczuwalne. Gdy skutkiem zaniedbań płatnika doszło do zawyżenia składki wypadkowej, ZUS poprzestaje jedynie na ustaleniu prawidłowej wysokości opłaty na cały rok składkowy. Płatnik ma obowiązek złożyć brakującą ZUS IWA albo ją skorygować. Konieczność korekty dotyczy też dokumentów rozliczeniowych.