Masz wątpliwości przy składkach, zwróć się do ZUS o interpretację

Jaka jest różnica między zwykłym pismem a interpretacją ZUS? Kiedy i kto może starać się o takie stanowisko i w jakich sprawach? Czy i kiedy organ odpowie na wątpliwości pytającego?

Kto jest uprawniony

W myśl art. 10 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2010 r. nr 220, poz. 1447 ze zm.) z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, może wystąpić jedynie przedsiębiorca. Będzie to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu w sposób zorganizowany i ciągły zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową.

Oznacza to, że z wnioskiem o pisemną interpretację nie może wystąpić płatnik składek, który nie ma statusu przedsiębiorcy, np. jednostka budżetowa, osoba kontynuująca opłacanie składek, a także wspólnik spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej lub wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. I to mimo, że osoby te opłacają składki do ZUS, a wspólnicy spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej oraz wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. są ich płatnikami. Nie ma natomiast przeszkód, aby o takie wyjaśnienie wystąpiła spółka jawna, partnerska czy komandytowa.

Z wnioskiem o interpretację nie ma prawa wystąpić także spółka cywilna, choć jest płatnikiem składek np. za zatrudnionych pracowników czy zleceniobiorców, bo nie jest przedsiębiorcą. Nie ma natomiast przeciwwskazań, aby wyjaśnienia przepisów domagał się wspólnik jako przedsiębiorca.

O co można zapytać

Przedsiębiorcy wolno domagać się od ZUS pisemnej interpretacji tylko tych przepisów, z których wynika dla niego obowiązek opłacania składek społecznych. Odnosi się to do wszystkich regulacji z ubezpieczeń społecznych, które określają, za kogo i od jakiej podstawy należy opłacać składki.

Interpretacja dotyczy głównie wykładni przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek, a także ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w zakresie w jakim regulują zasady różnicowania stopy procentowej składki wypadkowej. Zapytać wolno także o regulacje dotyczące podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wniosek przedsiębiorcy nie może dotyczyć udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania tych przepisów, które nie regulują wymogu opłacania składek społecznych, ale określają prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i zasady ich wypłaty. W konsekwencji ZUS nie odpowie przedsiębiorcom na piśmie w sprawie przepisów emerytalno-rentowych czy zasiłkowych.

Objaśnienie w tym trybie nie może dotyczyć podstawy wymiaru zasiłku, jak i informacji w zakresie podlegania ubezpieczeniom za osoby, za które płatnik składek nie opłaca, a tylko je wykazuje, tj. za pobierające zasiłek macierzyński i przebywające na urlopie wychowawczym.

Co ma być we wniosku

We podaniu skierowanym do ZUS przedsiębiorca przede wszystkim przedstawia stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe, a także własne stanowisko w tej sprawie. Przez to ostatnie należy rozumieć jego interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów regulujących obowiązek opłacania składek społecznych w tym stanie faktycznym lub wobec opisanego zdarzenia przyszłego.

Oznacza to, że wniosek o pisemną interpretację przepisów ubezpieczeniowych musi dotyczyć indywidualnie oznaczonej sprawy.

We wniosku o interpretację oprócz przedstawienia faktów lub zdarzenia przyszłego oraz własnego stanowiska biznesmen musi też podać:

- firmę przedsiębiorcy,

- siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania i adres przedsiębiorcy,

- numer identyfikacji podatkowej (NIP),

- numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo w Ewidencji Działalności Gospodarczej,

- adres do korespondencji, gdy jest on inny niż adres siedziby albo adres zamieszkania przedsiębiorcy.

Wniosek o pisemną interpretację podpisuje przedsiębiorca (w przypadku osób fizycznych) lub osoba uprawniona do jego reprezentowania.

Jeżeli wniosek zawiera braki formalne, ZUS występuje do przedsiębiorcy o ich usunięcie w ciągu siedmiu dni i poucza go, że jeśli nie wyeliminuje tych niedociągnięć, wniosek nie będzie rozpoznany.

30 dni na odpowiedź

ZUS udziela interpretacji, wydając decyzję administracyjną. Wskazuje ona prawidłowe stanowisko w sprawie z uzasadnieniem prawnym i pouczeniem o środkach zaskarżenia. Przedsiębiorca, który uzna, że interpretacja ZUS jest błędna, ma prawo zaskarżyć tę decyzję. W ciągu miesiąca od jej otrzymania wnosi odwołanie do właściwego sądu okręgowego. Przy czym odwołanie od decyzji ZUS nie jest obciążone opłatą sądową.

ZUS musi udzielić przedsiębiorcy pisemnej interpretacji przepisów ubezpieczeniowych bez zbędnej zwłoki, ale nie później niż w ciągu 30 dni od otrzymania kompletnego i opłaconego wniosku. Jeżeli w tym terminie przedsiębiorca jej nie dostanie, może uznać, że prawidłowa jest jego opinia, którą wskazał, występując o interpretację.

Jakie skutki dla biznesu

Przedsiębiorca nie jest związany interpretacją udzieloną przez ZUS. Zatem na własną odpowiedzialność może się do niej nie zastosować. Interpretacja jest natomiast wiążąca dla ZUS i może ją zmienić wyłącznie w drodze wznowienia postępowania.

Zgodnie z art. 145 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego w sprawie zakończonej decyzją ostateczną procedurę wznawia się, jeżeli:

- dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

- decyzję wydano w wyniku przestępstwa,

- decyzję wydał pracownik lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu (stosownie do art. 24, 25 i 27 k.p.a.),

- strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

- wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję,

- decyzję wydano bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

- zagadnienie wstępne rozstrzygnął właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2 k.p.a.),

- decyzję wydano w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Jeżeli przedsiębiorca zastosuje się do wydanej interpretacji, nie wolno go obciążyć jakimikolwiek daninami publicznymi, sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim posłużył się zaprezentowanym tam stanowiskiem. Oznacza to, że jeśli biznesmen uzyska z ZUS opinię o stosowaniu przepisów, nie ponosi odpowiedzialności za ich użycie w takim zakresie, jaki wynika z przedstawionego przez niego stanu faktycznego.

Wobec przedsiębiorcy ZUS nie może więc wydać innego rozstrzygnięcia w przedstawionym stanie faktycznym, niż podał w decyzji interpretacyjnej. Tego samego stanu faktycznego nie wolno zatem ocenić odmiennie niż w interpretacji. Rozstrzygnięcie co do tych samych faktów można zmienić wyłącznie poprzez wznowienie postępowania. Jednak nie zmieni się wtedy interpretacja, w wyniku której nastąpiły nieodwracalne skutki prawne.

Jakie opłaty

Za wniosek o wydanie przez ZUS pisemnej interpretacji trzeba zapłacić 40 zł. Gdy będzie on dotyczył odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych, opłatę od wniosku będzie stanowiła wielokrotność tych stanów faktycznych lub zdarzeń.

Można to opłacić w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia wniosku na właściwy rachunek bankowy ZUS. Biznesmen dołącza dowód uiszczenia tej opłaty do wniosku.

Termin na wydanie przez ZUS pisemnej interpretacji biegnie dopiero od dnia otrzymania przez organ rentowy kompletnego i opłaconego wniosku przedsiębiorcy.