Dlaczego w takich wypadkach trzeba składać dokumenty, aby wyrejestrować z ubezpieczeń z jednej umowy i zgłosić z drugiej? Bo tu nie mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Oczywiście, jeśli realizacja obu kontraktów się nie pokrywa.
Z etatu na zlecenie...
Zdarza się, że pracownik kończy umowę o pracę z daną firmą, ale nie kończy z nią współpracy, która może przebiegać już na innej podstawie, np. umowy-zlecenia.
Ogólnie rzecz biorąc, jeśli jeden tytuł do ubezpieczenia wygasł, a drugi powstał, i tak musi dojść do wyrejestrowania stosunku pracy na druku ZUS ZWUA i zgłoszenia do ubezpieczeń nowej formy zatrudnienia. Nie ma tu znaczenia, kiedy nastąpiło przejście z umowy o pracę na zlecenie, na koniec czy w trakcie miesiąca.
Przykład
Pracownik, pan Marek, rozwiąże stosunek pracy za porozumieniem stron 15 czerwca br. (kod tytułu 01 10 00). 20 czerwca podpisze z tą firmą umowę-zlecenie na czas określony do końca 2011 r. z wynagrodzeniem płatnym w miesięcznych ratach. Wynagrodzenie z pracy na etacie za przepracowaną część miesiąca zostanie wypłacone 15 czerwca w wysokości 726 zł (według umowy 1386 zł), a ze zlecenia – 30 czerwca.
Wyrejestrowanie z ubezpieczeń z tytułu umowy o pracę powinno nastąpić od 16 czerwca. Pan Marek nie ma innych tytułów do ubezpieczeń, więc zlecenie będzie rodziło obowiązek w zakresie ubezpieczeń emerytalno-rentowych i oczywiście zdrowotnego.
Ale czy już w czerwcu, kiedy będzie trwała jeszcze umowa o pracę? Tak, bo nie możemy tu mówić o zbiegu obu umów. Nie były one wykonywane jednocześnie. Dlatego też umowę-zlecenie należy potraktować odrębnie. Zgłoszenie zlecenia powinno nastąpić od 20 czerwca (od tego dnia czynności już się rozpoczęły) na druku ZUS ZUA i z kodem 04 11 00. Za czerwiec płatnik powinien złożyć następujące raporty imienne za pana Marka:
- ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 00 i wynagrodzeniem jako podstawą wymiaru poszczególnych składek społecznych i zdrowotnej,
- ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 00, podstawą wymiaru składek emerytalno-rentowych i zdrowotnej, którą stanowi wypłacone wynagrodzenie, oraz kwotami składek.
Przykład
Pan Kazimierz był zatrudniony do 31 maja na umowę o pracę. Wynagrodzenie otrzymał 10 czerwca. Od 1 czerwca podpisał z byłym już pracodawcą umowę-zlecenie, która jest jego jedynym zatrudnieniem i dlatego podlega pod obowiązkowe ubezpieczenia emerytalno-rentowe (dobrowolne chorobowe). Jak to pokazać w dokumentach do ZUS?
Jeśli umowa o pracę uległa rozwiązaniu 31 maja br., to pracodawca miał obowiązek złożyć w ZUS formularz ZWUA i dokonać wyrejestrowania tej osoby z wszystkich ubezpieczeń od 1 czerwca 2011. Zatem, jeśli w umowie oznaczono 1 czerwca jako dzień rozpoczęcia realizacji zlecenia, to z tym dniem powinna nastąpić rejestracja pana Kazimierza w ZUS do ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych, zdrowotnego i wypadkowego, z kodem 04 11 00. Za czerwiec firma powinna za niego złożyć dwa raporty imienne.
Jeden ZUS RCA z kodem 30 00 00, bo w czerwcu nie podlegał on już ubezpieczeniom z racji zatrudnienia. W tym raporcie powinna wykazać wynagrodzenie za maj, wypłacone 10 czerwca. Drugi raport ZUS RCA, tym razem z kodem właściwym dla zleceniobiorcy, powinien zawierać albo zerowe kwoty, jeśli ze zlecenia nie było w czerwcu wypłaty, albo kwotę wypłaconego wynagrodzenia z umowy cywilnej, jeśli takie pan Kazimierz otrzyma.
…i odwrotnie
Analogicznie postępujemy w przypadku sytuacji odwrotnej, tzn. gdy zleceniobiorca w trakcie jednego miesiąca kończy umowę-zlecenie, a potem podejmuje pracę w tej samej firmie w ramach etatu. Jeśli okresy wykonywania obu umów się nie pokrywają, postępujemy podobnie.
Od łączonych umów do jednej
Zacznijmy od przykładowej sytuacji. Firma ma pracownika, który jednocześnie wykonuje dla niej zlecenie, z wynagrodzeniem 1500 zł płatnym miesięcznie.
Oprócz tego umowa przewiduje, metodą kilometrówki, zwrot kosztów przejazdów prywatnym samochodem w celu realizacji zadań. 17 czerwca br. umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu, ale zlecenie będzie nadal wykonywane. Z etatu pensja pracownika wynosi 4000 zł. Jak rozliczyć pod względem składkowym przychód pracownika za czerwiec z obu umów?
Zwrot kosztów podróży odbywanych w ramach zlecenia jest zwolniony ze składek na ZUS. Zatem powinny być naliczone od wynagrodzenia z etatu za przepracowaną cześć czerwca oraz wynagrodzenia ze zlecenia.
Zarówno umowa o pracę, jak i zlecenie są tytułami do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz zdrowotnego. Współistnienie obu tych kontraktów jednocześnie może oznaczać – przy zachowaniu odpowiednich warunków – że tylko jedna z nich pozostanie tytułem obowiązkowym, tj. umowa o pracę, a zlecenie – dobrowolnym (obowiązkowa będzie podwójna składka zdrowotna). Jednak nie jest tak w przypadku osoby będącej w danej firmie zarazem pracownikiem i zleceniobiorcą.
Otóż osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub innej o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, która umowę taką zawarła z własnym pracodawcą lub na jej podstawie wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, jest traktowana jako pracownik.
Podlega więc obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom. Tak wynika z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. W przypadku takich pracowników w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uwzględnia się również przychód z tytułu danej umowy cywilnej, np. agencyjnej, zlecenia albo o dzieło.
Zawierając z pracownikiem umowę, w tym wypadku zlecenie, nie trzeba dokonywać odrębnego zgłoszenia na druku ZUS ZUA. Wystarczy w imiennym raporcie rozliczeniowym ZUS RCA wykazywać podstawę wymiaru powiększoną o wynagrodzenie ze zlecenia.
Jeśli chodzi o przychód z tytułu zwrotu kosztów podróży zleceniobiorcy, to jest on zwolniony ze składek ubezpieczeniowych, ale do wysokości, jaka obowiązuje pracowników sfery budżetowej.
Tak więc wolna od składek jest kwota stanowiąca iloczyn przejechanych kilometrów zapisanych w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez zleceniobiorcę i określonej odgórnie stawki za 1 km, wyznaczonej przez ministra infrastruktury.
Jeżeli umowa o pracę rozwiąże się 17 czerwca 2011, to pracownika należy wyrejestrować z ubezpieczeń z tytułu stosunku pracy na druku ZUS ZWUA od 18 czerwca. Z przykładowej sytuacji wynika, że umowa-zlecenie będzie kontynuowana.
Wobec tego jedynym tytułem do ubezpieczeń pozostanie to zlecenie. Zleceniobiorcę trzeba więc będzie zgłosić obowiązkowo do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego, z kodem właściwym zleceniobiorcom. Zgłoszenia dokonuje się na druku ZUS ZUA od 18 czerwca br.
Za czerwiec przysługuje pracownikowi wynagrodzenie z etatu za przepracowaną cześć miesiąca (od 1 do 17 czerwca) oraz stałe wynagrodzenie ze zlecenia i zwrot kosztów podróży wolny od składek. Z tytułu zlecenia przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Złożymy więc następujące raporty:
- ZUS RCA z kodem 01 10 00 i podstawą wymiaru składek społecznych i zdrowotnej ustaloną jako suma wynagrodzenia za pracę i ze zlecenia w części przypadającej na okres z etatem,
- ZUS RCA z kodem 04 11 00 i podstawą wymiaru składek z samego zlecenia stanowiącą część wynagrodzenia przysługującą za okres pozostawania w stosunku cywilnoprawnym.
W rozrachunku miesięcznym całe wynagrodzenie ze zlecenia będzie podlegało ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu.
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
Kto i od jakiej umowy płaci składki
»
»
»
