Jakie są skutki podatkowe zmiany przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzonych ustawą z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy – Prawo Bankowe (Dz. U. Nr 71, poz. 609) dla osób, które w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego prowadziły działalność gospodarczą i w związku z tym traciły prawo do podlegania z tytułu pobierania tego zasiłku, ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu finansowanemu z budżetu państwa i zobowiązane były do opłacania składek z tytułu tej działalności ?

Przepisy prawne przedmiotowej ustawy są skierowane do określonej grupy podatników, którzy zostali objęci zwolnieniem z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy za określony okres czasu.

Zwolnienie z tego obowiązku skutkuje bądź wystąpieniem nadpłaty tych świadczeń, która może być zaliczana na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych składek, bądź wyeliminowaniem powstałych za wyżej wymieniony okres zaległości w opłacaniu obowiązkowych składek.

Skutki prawno - podatkowe na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych umorzenia tych składek są uzależnione od faktu, czy składki te były uprzednio odliczone od dochodu (przychodu) czy zaliczone do kosztów podatkowych prowadzonej działalności gospodarczej.

Jeżeli zatem zapłacone składki zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, to ich umorzenie stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej; przychodu z działalności gospodarczej nie będzie stanowiła kwota umorzonych składek (w tym odsetek i opłat prolongacyjnych) która uprzednio nie została uwzględniona w kosztach podatkowych.

Kwota umorzonych składek podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach według progresywnej skali podatkowej albo według 19% stawki, jeżeli podatnik wybrał ten sposób opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej.

Natomiast w przypadku wyboru opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz.930, z późn. zm.), umorzenie przedmiotowych składek opodatkowane jest stawką ryczałtu w wysokości 3% przychodów.

Stosownie bowiem do art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. e) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym(...), ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 3% przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Inne skutki podatkowe wywołuje umorzenie składek w sytuacji, w której składki te zostały uprzednio odliczone od dochodu na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub przychodu na podstawie art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym(...).

W takim przypadku zrefundowane składki należy doliczyć odpowiednio do dochodu w warunkach określonych w art. 45 ust. 3 a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub przychodu stosownie do art. 21 ust. 2a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (...).

W przypadku składek oraz związanych z nimi odsetek za zwłokę i opłat prolongacyjnych, które nie były zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jak również nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania, ich umorzenie jest neutralne podatkowo, a otrzymane przez podatników lub postawione im do dyspozycji kwoty należy uznać za ich własne środki pieniężne.

Środki te mogą zostać przeznaczone np.: na uregulowanie innych składek należnych za okresy przeszłe, teraźniejsze lub przyszłe.