[b]– Jesteśmy firmą budowlaną. Na podstawie umowy z zakładem karnym chcemy zatrudnić skazanych. Kto powinien ich zgłosić do ubezpieczeń: nasza firma czy zakład karny?
Jakie składki w takiej sytuacji powinny być za nich opłacane? [/b]– pyta czytelnik.
Odpowiedź jest uzależniona od podstawy zatrudnienia. Bo nie każda powoduje powstanie obowiązku ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.
[srodtytul]Ważna jest podstawa[/srodtytul]
Zasady, na jakich ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają osoby odbywające karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowane, wykonujące pracę najemną, regulują ustawy:
- [link= http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804 ]z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm., dalej ustawa systemowa)[/link],
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=701DB69D3AFC0E252C877186869FD1B7?id=282315]z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.)[/link].
Dla tej grupy osób istotne jest ustalenie, na jakiej podstawie mają wykonywać pracę zarobkową. Zgodnie z art. 121 § 1 i 2 kodeksu karnego wykonawczego skazanemu zapewnia się w miarę możliwości świadczenie pracy. Zatrudnia się go na podstawie skierowania do pracy albo umożliwia się mu wykonywanie pracy zarobkowej w ramach umowy o pracę, umowy-zlecenia, umowy o dzieło, umowy o pracę nakładczą lub na innej podstawie prawnej.
[srodtytul]Skierowanie decyduje[/srodtytul]
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Obowiązek ten powstaje w dniu rozpoczęcia wykonywania pracy, a ustaje w dniu zakończenia jej wykonywania.
Dla osób odbywających karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanych, które wykonują pracę zarobkową na podstawie skierowania do pracy, ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Oznacza to, że zostają nim objęte na swój wniosek, za pośrednictwem podmiotu, na rzecz którego wykonują pracę, który jako płatnik składek zaznacza odpowiednie pole w dokumencie zgłoszenia do ubezpieczeń ZUS ZUA.
Osoby te nie są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.
[srodtytul]Zgłasza i rozlicza zatrudniający[/srodtytul]
Płatnikiem składek dla osób odbywających karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanych, pracujących na podstawie skierowania do pracy, jest podmiot, na którego rzecz praca jest wykonywana. To on
- zgłasza te osoby do właściwych ubezpieczeń, składając druk ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 08 00 xx,
- co miesiąc rozlicza i opłaca należne składki.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przysługujące im wynagrodzenie za pracę.
[srodtytul]Może być etat albo umowa cywilna[/srodtytul]
Osoby odbywające karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowane mogą również wykonywać pracę w ramach stosunku pracy. W takim wypadku podlegają ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu tak jak pracownicy. Obowiązek ubezpieczeń powstaje wówczas w dniu nawiązania stosunku pracy, a ustaje w dniu jego ustania.
Płatnikiem składek na ubezpieczenia osób odbywających karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanych, które wykonują pracę zarobkową w ramach stosunku pracy, jest pracodawca. Zgłoszenia tych osób do ubezpieczeń społecznych dokonuje na druku ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx.
Skazany (tj. osoba odbywająca karę pozbawienia wolności) a także osoba tymczasowo aresztowana mogą wykonywać pracę na podstawie umowy-zlecenia, o dzieło lub o pracę nakładczą. W razie wykonywania pracy na podstawie umowy o dzieło, która nie została zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na rzecz tego pracodawcy, nie ma żadnych ubezpieczeń.
Inaczej jest w przypadku umowy-zlecenia. Zleceniobiorca podlega bowiem obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a także obowiązkowi ubezpieczenia wypadkowego. Obowiązkowe dla zleceniobiorcy jest także ubezpieczenie zdrowotne. Jedynie ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny.
