Choroba powoduje, że pracownik nie przychodzi do pracy. Jednak czas, gdy się kuruje, nie może pozbawić go środków do życia. Co do zasady zgodnie z art. 92 § 1 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy [/link]przez 33 dni w roku kalendarzowym (a gdy ukończył już 50. rok życia – 14 dni) dostaje wynagrodzenie chorobowe. Potem skorzystać może z zasiłku chorobowego.
[b]Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu[/b]. Tak jest w przypadku pracowników. Okres wyczekiwania dotyczy wszystkich ubezpieczonych bez względu na rodzaj zawartej umowy o pracę (na okres próbny, na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy i na czas nieokreślony).
Jeśli natomiast ubezpiecza się dobrowolnie (tak zrobić może np. przedsiębiorca), to prawo do tego świadczenia nabywa po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Takie reguły wyznacza art. 4 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=786C3D3B66A4B2541B2C412BDDF68F6C?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm[/link].; ustawa).
Do okresów ubezpieczenia chorobowego uprawniających do zasiłku chorobowego wlicza się też poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego. Tak jest tylko, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni. Albo wtedy, gdy była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
[srodtytul]Przerwy nie bez znaczenia[/srodtytul]
Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Przy czym na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:
1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
2) z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie :
a) lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,
b) opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;
3) wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Tak stanowi art. 6 ust. 2 ustawy.
[b]Ubezpieczenie chorobowe pracownika trwa od dnia nawiązania stosunku pracy, do dnia jego ustania[/b].
Zatem rozwiązanie angażu powoduje ustanie tego ubezpieczenia. Nie oznacza to jednak, że po utracie pracy nie można otrzymać świadczeń z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby.
[b]Sąd Najwyższy w wyroku z 7 kwietnia 2009 r. (I UK 337/08) [/b]wyjaśnił, że zasadą jest, że zasiłek chorobowy pełni funkcję rekompensującą utratę zarobku. Nie budzi zatem wątpliwości powiązanie prawa do zasiłku z utratą wynagrodzenia za pracę na skutek niezdolności do niej.
Po ustaniu zatrudnienia pracownik nie pracuje, nie nabywa zatem prawa do wynagrodzenia. Co do zasady nie ma więc podstaw do rekompensaty, gdyż utrata zarobku nastąpiła w tym okresie nie na skutek choroby, lecz ustania zatrudnienia. Ustawodawca przewidział jednak (ze względów społecznych) prawo do zasiłku również w okresie po ustaniu zatrudnienia.
Jest to jednak prawo o charakterze wyjątkowym. Nie ma postaw do zakwestionowania ze względów aksjologicznych zróżnicowania wysokości zasiłku chorobowego w zależności od tego, czy przypada on za okres trwania ubezpieczenia czy za okres po jego ustaniu.
Odpadnięcie funkcji rekompensacyjnej zasiłku w odniesieniu do okresu po ustaniu zatrudnienia stanowi dostateczną podstawę do zróżnicowania (obniżenia, w niektórych przypadkach) wysokości zasiłku. Cecha różnicująca: pozostawanie w okresie ubezpieczenia musi być uznana za relewantną.
[srodtytul]Odstępstwo od zasady[/srodtytul]
Na podstawie art. 7 ustawy [b]zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni[/b] i powstała nie później niż w ciągu:
- 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
- 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
W praktyce pracownik może skorzystać z zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia w dwóch przypadkach. Po pierwsze wtedy, gdy choroba zaczęła się jeszcze w trakcie, gdy obowiązywała umowa o pracę i trwa po jej ustaniu. Po drugie, jeśli choroba wystąpiła już po ustaniu angażu, ale w czasie dopuszczalnym przez przepisy.
[ramka][b]Przykład[/b]
Umowa o pracę pana Bartka rozwiązała się 31 marca 2010 r. Po ustaniu zatrudnienia mężczyzna zachorował na grypę.
Miało to miejsce w okresie od 26 do 29 kwietnia. Wystąpił do ZUS z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego. Świadczenia jednak nie dostanie.
A to dlatego, że choroba powstała później niż po 14 dniach od ustania tytułu do ubezpieczenia chorobowego, nie trwała też bez przerwy 30 dni.[/ramka]
[ramka][b]Przykład[/b]
Firma rozwiązała angaż z panią Matyldą 31 marca br. W czasie trwania zatrudnienia kobieta zachorowała. Lekarz wystawił jej zwolnienie za okres od 22 lutego do 4 kwietnia.
Pracodawca wypłacił jej zasiłek chorobowy za okres od 22 lutego do 31 marca. Z kolei ZUS wypłacił świadczenie za okres od 1 do 4 kwietnia, czyli za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego.[/ramka]
