[b]– W 2001 r. pracownik miał przekroczoną podstawę ZUS, a mimo to cały czas były odprowadzane składki emerytalne i rentowe. Właśnie mu to poprawiam. Skorygowałam deklarację, a teraz chcę to rozliczyć pracownikowi. Wyszło mi 2152,18 zł nadpłaty emerytalnego i rentowego, a 171,45 zł niedopłaty zdrowotnego. Jak obliczyć podatek od zwracanych pracownikowi pieniędzy? Czy prawidłowe będzie działanie ([2152 zł x 18 proc.] – 71,45 zł) i oddanie zatrudnionemu uzyskanej kwoty?[/b] – pyta czytelniczka DOBREJ FIRMY. – [b]Przy obliczeniach według programu płacowego są trudności ze względu na różnicę w wysokości składek zdrowotnych w 2001 r. i w 2009 r.[/b]

Zwrot nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu przekroczenia rocznej podstawy ich wymiaru stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy w miesiącu, w którym ten zwrot zostanie dokonany. Kwotę zwrotu należy zatem doliczyć do jego wynagrodzenia i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy według zasad i parametrów obowiązujących w 2009 r. Jeśli doliczenie kwoty tego przychodu do bieżącego wynagrodzenia wywołuje problem w programie płacowym, można sporządzić osobną listę ręcznie i ustalić zaliczkę na podatek oraz kwotę do wypłaty.

[srodtytul]Limit 30-krotności[/srodtytul]

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe to tzw. limit trzydziestokrotności. Zatem zarówno w 2001 r., jak i teraz jest to kwota odpowiadająca 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone.

Tak stanowi art. 19 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=53FBB4C628C6C6D30AD1824CF2AD9669?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm., dalej ustawa systemowa)[/link].

Od nadwyżki ponad ten limit płatnik nie powinien już naliczać składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Nie dotyczy to składek na pozostałe ubezpieczenia, czyli składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe i zdrowotne, ani składek na Fundusz Pracy czy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W sytuacji z pytania pracodawca przeoczył to, że podstawa wymiaru składek u pracownika, liczona narastająco od początku 2001 r., przewyższyła górną granicę limitu (62 940 zł) i nadal składki te przekazywał do ZUS. W konsekwencji powstały różnice między składkami należnymi a odprowadzonymi. Firma, która rozliczyła w miesięcznych dokumentach składki na ubezpieczenia emerytalne i  rentowe od podstawy wyższej niż roczna kwota ograniczenia, ma obowiązek dokonać korekty tych dokumentów.

[srodtytul]Nadpłaty i niedopłaty[/srodtytul]

W wyniku sporządzenia korekty dokumentów rozliczeniowych wystąpi nadpłata składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz niedopłata składki na ubezpieczenie zdrowotne. Trzeba bowiem pamiętać, że podstawę wymiaru składki zdrowotnej pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, w części finansowanej przez pracownika. Podstawa ta, na skutek niesłusznego potrącania składek społecznych, była zaniżona. Stąd braki na koncie ubezpieczenia zdrowotnego.

Za datę stwierdzenia nienależnie opłaconych składek uważa się datę otrzymania przez ZUS imiennego raportu miesięcznego korygującego i deklaracji rozliczeniowej korygującej.

[srodtytul]Wyłącznie na wniosek[/srodtytul]

Nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek. ZUS zawiadamia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które mogą być zwrócone, chyba że nie stanowią więcej niż 5 proc. najniższego wynagrodzenia.

Wniosek o zwrot nienależnie opłaconych składek płatnik może złożyć po stwierdzeniu, że składki zostały nienależnie opłacone, jednak nie później niż w ciągu siedmiu dni od otrzymania zawiadomienia o przekroczeniu limitu.

Nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku, po pomniejszeniu go o kwotę niedopłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zwrotu z ZUS nienależnie opłaconych składek nie można dochodzić, jeżeli od daty ich opłacenia upłynęło dziesięć lat. Nie oznacza to jednak, że po upływie tego czasu składki przepadają. W takiej sytuacji ZUS zalicza nadpłatę na poczet bieżących lub zaległych składek, a w razie ich braku na poczet przyszłych składek.

[srodtytul]Ile powinien otrzymać zatrudniony [/srodtytul]

Pracodawca musi rozliczyć się z pracownikiem, tj. oddać mu część nadpłaconych składek, którą on sam jako ubezpieczony sfinansował z własnego dochodu. Jest to połowa składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (taki był podział finansowania tych składek w 2001 r.).

Kwota zwrotu nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika jest jego przychodem ze stosunku pracy. W miesiącu, w którym zwrot zostanie wypłacony pracownikowi (lub postawiony do jego dyspozycji), podlega on opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Wcześniej przychód ten został bowiem zaniżony o nienależnie potrącone składki na ubezpieczenia społeczne. W  podstawie opodatkowania pracodawca uwzględnia kwotę zwrotu nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i  rentowe (przed pomniejszeniem jej o pobraną składkę na ubezpieczenie zdrowotne).

Od wyliczonej zaliczki zakład pracy odlicza składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej 7,75 proc. podstawy jej wymiaru. W tym wypadku będzie to różnica między składką zdrowotną odliczoną od zaliczki przed korektą a podlegającą odliczeniu po korekcie (podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne po korekcie została podwyższona, dlatego również wyższa jest kwota składki podlegającej odliczeniu od zaliczki).

[srodtytul]Jak wyliczać[/srodtytul]

Według czytelniczki łączna nadpłata składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2001 r. to 2152,18 zł, a łączna niedopłata składki zdrowotnej 171,45 zł. Jednak według naszych obliczeń ta ostatnia nie jest kwotą prawidłową, co niżej zostanie wykazane.

Załóżmy, że zwrot nadpłaty na rzecz pracownika nastąpi we wrześniu br. Do przychodu wrześniowego pracownika powinna zostać doliczona kwota nadpłaty przed pomniejszeniem o niedopłatę składki na ubezpieczenie zdrowotne, w wysokości 2152,18 zł. Natomiast od wyliczonej zaliczki na podatek pracodawca odliczy składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 166,79 zł (tj. 2152,18 zł x 7,75 proc.).

Załóżmy, że wynagrodzenie pracownika wynosi 4000 zł. Zwrot nadpłaty składek nie podlega ani składkom na ubezpieczenia społeczne, ani na zdrowotne.

Zatem:

- składki na ubezpieczenia społeczne za wrzesień

4000 zł x 13,71 proc. = 548,40 zł

- podstawa wymiaru składki zdrowotnej

4000 zł – 548,40 zł = 3451,60 zł

- składka na ubezpieczenie zdrowotne do przekazania do ZUS

3451,60 zł x 9 proc. = 310,64 zł

- składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku

3451,60 zł x 7,75 proc. = 267,50 zł

- podstawa obliczenia zaliczki na podatek

4000 zł + 2152,18 zł = 6152,18 zł – (548,40 zł + 111,25 zł) = 5492,53 zł, po zaokrągleniu 5493 zł

- zaliczka na podatek

(5493 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 942,41 zł

- zaliczka po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego

942,41 zł – (267,50 zł + 166,79 zł) = 508,12 zł, po zaokrągleniu 508 zł

[b]Do wypłaty we wrześniu: 6152,18 zł – (548,40 zł + 310,64 zł + 508 zł + 166,79 zł) = 4618,35 zł[/b]