Od roku prowadzę butik i zatrudniam dwóch pracowników. Opłacam za siebie z tego tytułu składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne; nie przystąpiłam do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jestem w piątym miesiącu ciąży. Czy jeśli zgłoszę się teraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i zacznę opłacać te składki, to dostanę zasiłek macierzyński, mimo że osiągnę okres wyczekiwania krótszy od 180 dni. Jakie formularze powinnam ewentualnie złożyć do ZUS?
– pyta czytelniczka DF.
Osoba wykonująca działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia do zaprzestania jej prowadzenia.
W tym samym okresie trzeba regulować składki zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne. Objęcie nim następuje od dnia złożenia wniosku, ale nie wcześniej. Nie ma problemu, by przystąpić do niego na bieżąco, w tym w trakcie ciąży.
Przystępując do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego np. od 14 sierpnia 2008 r., przedsiębiorca przekazuje formularz ZUS ZWUA. Wyrejestrowuje się na nim z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, wpisując w pole „data ustania obowiązku ubezpieczeń” 14.08.2008. Składa też druk ZUS ZUA, zgłaszając się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz do zdrowotnego. W polu „data powstania obowiązku ubezpieczeń” też podaje 14.08.2008. Po załatwieniu tych formalności zostanie objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Procedura ta wynika z art. 9 ust. 6 i z art. 11 ust. 2 ustawy z 13 października o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.). Nie oznacza to jednak, że od razu uzyska prawo do wszystkich świadczeń z tego ubezpieczenia.
W takiej sytuacji zasiłek choroby i tak przysługuje dopiero po 180 dniach podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, czyli po przebyciu okresu wyczekiwania. Gdy kobieta zachoruje przed upływem tego okresu, nie dostanie świadczenia i będzie musiała opłacić za siebie składki. Inaczej jest z zasiłkiem macierzyńskim, nie ma bowiem znaczenia okres wyczekiwania.
Prawo do tego zasiłku nabywa osoba, która w dniu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu urodzi dziecko. Nie ma więc przeszkód, by czytelniczka przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego w piątym miesiącu ciąży. Potwierdza to art. 4 ust. 1 pkt 2 oraz art. 29 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.).
Ważne jest jednak nie tylko przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego, ale również terminowe uiszczanie tych składek. Choćby jednodniowe spóźnienie lub zapłata w niepełnej wysokości powoduje bowiem automatyczne ustanie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który składka przysługuje.
Bizneswoman przebywająca na zasiłku macierzyńskim z tytułu działalności gospodarczej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Składki za nią wykazuje ZUS, który też wypłaca jej zasiłek. Warunkiem podlegania tym ubezpieczeniom z zasiłku jest brak innych tytułów do tych ubezpieczeń oraz ustalonego prawa do emerytury lub renty. Za czas pobierania zasiłku macierzyńskiego nie reguluje za siebie składek na ubezpieczenia społeczne z racji działalności. W dalszym musi jednak płacić zdrowotne.
