Od 1 kwietnia 2017 r. ZUS będzie mógł podwyższyć składkę na ubezpieczenie wypadkowe tylko w sytuacji, gdy płatnik, mimo wezwania, będzie uchylał się od podania wymaganych informacji lub złożenia korygujących dokumentów rozliczeniowych.
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, ZUS automatycznie ustala stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 150 proc. stopy ustalonej na podstawie prawidłowych danych we wszystkich przypadkach, w których – na skutek nieprzekazania przez płatnika wymaganych informacji lub przekazania nieprawdziwych informacji – obliczył ją w zaniżonej wysokości. Analogicznie, podwyższenie stopy procentowej następuje również w sytuacji, w której płatnik był zobowiązany do samodzielnego ustalenia wysokości stopy procentowej i obliczył ją w zaniżonej wysokości.
ZUS podwyższa stopę procentową składki niezależnie od winy płatnika i nawet mimo niezwłocznego skorygowania przez niego dokumentów rozliczeniowych. Pod uwagę bierze jedynie sam fakt niepodania informacji, podania nieprawdziwych informacji lub nieprawidłowego obliczenia wysokości składki. Czasami podanie nieprawidłowych informacji było zaś spowodowane niejasnym brzmieniem przepisów lub brakiem odpowiedniego pouczenia przez ZUS.
Podwyższona przez ZUS składka obowiązuje przez cały rok, nawet jeśli zaniżenie wysokości stopy procentowej dotyczyło jednego lub kilku miesięcy.
Automatyzm swoich działań ZUS tłumaczy jednoznacznym brzmieniem obowiązujących przepisów. Zdaniem Zakładu, nie wynika z nich możliwość badania kwestii zawinienia płatnika. Całkowicie inny pogląd prezentuje doktryna. Jej zdaniem jedynie zawinione działanie płatnika kwalifikuje się do zastosowania tej sankcji.
Obecną sytuację negatywnie oceniali płatnicy składek, relatywnie często kwestionując decyzje w sądach. W latach 2014–2015 ponad 60 proc. takich spraw zakończyło się przegraną ZUS. Sądy bowiem, podzielając poglądy doktryny w tym zakresie uznawały, że płatnicy nie mogą być dotknięci sankcją w postaci podwyższenia składki, jeśli nieprzekazanie lub przekazanie nieprawdziwych informacji skutkujących zaniżeniem składki wynikało z przyczyn od nich niezależnych.
Odpowiedzią na te problemy ma być nowelizacja ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z nowymi przepisami, ustalenie stopy procentowej w wysokości 150 proc. będzie możliwe tylko w przypadku nieprzekazania przez płatnika wymaganych informacji lub ich korekty bądź też korekty dokumentów rozliczeniowych mimo wezwania ZUS (po upływie 14 dni od otrzymania takiego wezwania).
Zdaniem autorów nowelizacji będzie ona stanowić remedium m.in. na niekorzystny odbiór regulacji przez płatników składek. Ponadto doprowadzi do zmniejszenia liczby decyzji ZUS podwyższających stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe, a także zredukuje liczbę spraw sądowych wszczynanych przez płatników kwestionujących takie decyzje.
Zmienione przepisy zaczną obowiązywać już 1 kwietnia 2017 r. ?
Autorka jest radcą prawnym Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
podstawa prawna: art. 14 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (DzU poz. 2255)
