Mleko dla pracowników - kiedy nie jest wliczane do podstawy składek ZUS

Tak uznał ZUS w Lublinie w decyzji wydanej 2 września 2015 r. (WPI/ 200000/43/963/2015).

Przedsiębiorca wskazał we wniosku o wydanie interpretacji, że przy prowadzonej działalności gospodarczej zatrudnia pracowników, którym zamierza dobrowolnie finansować mleko o wartości nieprzekraczającej 190 zł miesięcznie na osobę. Chce je opłacać z własnych środków obrotowych i przyznawać podwładnym wykonującym pracę na stanowiskach, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia. Podwładni będą uprawnieni wyłącznie do otrzymania świadczenia rzeczowego – tj. mleka, bez możliwości zamiany go na ekwiwalent pieniężny. Mleko będzie wydawane pracownikom do spożycia wyłącznie w dniach świadczenia przez nich pracy. Zatrudnieni będą je spożywać w pomieszczeniach firmy bez możliwości wyniesienia do domu. Wartość otrzymywanego przez pracowników mleka będzie stanowić ich przychód z tytułu stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym stanie faktycznym wnioskodawca zapytał, czy słuszne jest jego stanowisko, że wartość mleka będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek. Podstawą ulgi jest przepis o zwolnieniu ze składek wartości finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia, bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu, do wartości nieprzekraczającej 190 zł miesięcznie.

Po rozpatrzeniu wniosku ZUS ustalił, że w tym przypadku od wartości mleka nie powinno się naliczać składek. Powołał się przy tym na art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z przepisów tych wynika, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:

- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz

- zasiłków z ubezpieczenia społecznego,

- przychodów wymienionych w katalogu zawartym we wskazanym rozporządzeniu, który ma zamknięty charakter.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 11 tego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączona jest wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków, które udostępnia pracownikom do spożycia, bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 190 zł. Przepis ten wprowadza jeden z wyjątków od zasady uwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe każdego przychodu uzyskiwanego przez pracownika z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym musi podlegać ścisłej wykładni.

Komentarz eksperta

dr Marcin Wojewódka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

Należy się zgodzić z interpretacją przepisów dokonaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sprawie oskładkowania posiłku w postaci mleka dla pracowników. Wnioskodawca słusznie zauważył, że zapewnił im mleko, kierując się wolą zrekompensowania niedogodności pracy w środowisku z występującymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia. Jest to oczywiście świadczenie rzeczowe dla pracowników i stanowi dla nich przychód ze stosunku pracy. W przepisach ustawodawca zdefiniował posiłek jako „pożywienie jedzone dla zaspokojenia głodu". Moim zdaniem nic nie stoi na przeszkodzie, żeby tym posiłkiem było mleko, które jest produktem posiadającym wiele wartości odżywczych, tyle że w formie płynnej, a nie stałej.

Drugi istotny aspekt w tym stanie faktycznym, który przesądza o zasadności stanowiska wnioskodawcy potwierdzonego przez ZUS, jest brak możliwości zamiany prawa do mleka na ekwiwalent pieniężny. Oznacza to, że pracownik nie może otrzymać gotówki na jego zakup, ale musi otrzymać gotowy produkt, który powinien niezwłocznie spożyć w miejscu świadczonej pracy.

Ostatnim istotnym elementem jest tu wartość świadczenia stanowiącego posiłek w skali miesiąca. Zgodnie z przepisami dopiero od nadwyżki ponad 190 zł należy naliczyć i potrącić składki na ubezpieczenia społeczne. W omawianym przypadku, gdy ten limit nie zostanie przekroczony, nie powstanie przychód podlegający oskładkowaniu.