15 stycznia 2015 r. to ostatni dzień, kiedy osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą złożyć ?w ZUS wniosek o umorzenie zaległości składkowych za lata ?1999–2009. Czasu pozostało więc niewiele, a niestety wciąż spora grupa dłużników nie ma świadomości, że może skorzystać z takiego rozwiązania.
Podstawa ulgi
Od 15 stycznia 2013 r. obowiązuje ustawa o abolicji (DzU z 2012 r., poz. 1551), dzięki której każdy, kto ?w okresie od 1 stycznia 1999 r. do ?28 lutego 2009 r. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, może wnosić o umorzenie zaległości. Z abolicji co do zasady skorzystać mogą zatem:
Dotyczy to zarówno przedsiębiorców, którzy zakończyli już działalność, jak i tych, którzy prowadzą ją w dalszym ciągu.
Przykład
Pan X w latach 2001–2005 prowadził działalność. W tym okresie powstały zaległości z tytułu nieopłaconych składek. W 2005 r. pan X zakończył działalność gospodarczą. W 2010 r. znów ją podjął i prowadzi do dnia dzisiejszego. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby ZUS umorzył przedsiębiorcy długi, jeśli ten zwróci się z wnioskiem.
Na uwadze należy mieć też fakt, że o umorzenie może starać się również spadkobierca lub osoba trzecia (np. współmałżonek, wspólnik spółki osobowej, członek najbliższej rodziny, firmant), jeśli ZUS wydał względem nich decyzję o odpowiedzialności za długi przedsiębiorcy.
Przykład
Pani Y w latach 2000–2002 prowadziła działalność. W tym okresie powstały zaległości z tytułu nieopłaconych składek. W 2005 r. kobieta zmarła, ?a spadek wprost przyjął jej jedyny syn. Odziedziczył zatem również długi matki względem ZUS. Spadkobierca na podstawie ustawy o abolicji może żądać umorzenia ciążących na nim długów.
Składki i pochodne
Prawodawca wskazuje, że umorzeniu podlegają zaległości powstałe w okresie styczeń 1999 – luty 2009 r. Trzeba jednak zaznaczyć, że w tej materii istnieją pewne ograniczenia. Po pierwsze, ZUS może umorzyć jedynie nieopłacone składki z tytułu działalności należne za przedsiębiorcę (osobę prowadzącą działalność), a nie za zatrudnianych przez niego pracowników. Te drugie – jeśli występują – ubiegający się o abolicję musi uregulować.
Przykład
Pan N. ma w ZUS zaległości za lata 2001–2003 wyłącznie za zatrudnianych w tym czasie pracowników. Nie może skorzystać z abolicji.
Po drugie, przepisy ww. ustawy dotyczą zasadniczo nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe). Dopiero wraz z ich umorzeniem umarzane są związane z nimi odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe oraz koszty egzekucyjne.
Przykład
Pani N. ma dług względem ZUS z tytułu nałożonej na nią opłaty dodatkowej dotyczącej nieopłaconych zaległości ?za 2006 r. Oprócz tego nie posiada żadnych zobowiązań. Nie może skorzystać z umorzenia, bo nie ma zaległości z tytułu nieopłaconych składek. Dług wynika z tzw. opłaty dodatkowej.
Po trzecie, w przypadku, gdy umarzane są należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, umarza się również nieopłacone składki na ubezpieczenia zdrowotne i Fundusz Pracy za ten sam okres (wraz z naliczonymi od nich odsetkami, kosztami egzekucyjnymi itd.). Jeśli więc przedsiębiorca w danym okresie (miesiącu) ma jedynie zaległości na ubezpieczenia zdrowotne czy Fundusz Pracy, nie skorzysta z abolicji – nie występuje tu zaległość na ubezpieczenia społeczne.
Zatem warunkiem niezbędnym do umorzenia tych zaległości jest posiadanie w tym samym okresie (miesiącu) długu z nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Wtedy, niejako automatycznie, za abolicją należności na ubezpieczenia społeczne umarzane zostają składki na ubezpieczenia zdrowotne i Fundusz Pracy oraz wynikające z nich odsetki, koszty egzekucyjne itd.
Przykład
Pan Z. tylko w 2003 r. prowadził działalność gospodarczą. Nie zatrudniał wówczas pracowników. Na jego koncie ?w ZUS widnieją zaległości za: marzec (na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne), kwiecień (na ubezpieczenia zdrowotne), maj (na ubezpieczenia zdrowotne i FP) ?i czerwiec (na ubezpieczenia społeczne ?i zdrowotne). Pan Z. uzyska umorzenie zaległości za marzec i czerwiec – tylko ?w tych miesiącach istnieją długi na ubezpieczenie społeczne.
