Pensja prokurenta wolna od ZUS

Tak stwierdził Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w decyzji 875/2014 z 23 lipca 2014 r. (WPI/ 200000/43/875/2014).

W tej sprawie pracodawca prowadzący drukarnię zwrócił się do ZUS ?z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji w sprawie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego prokurentowi, powołanemu przez zarząd spółki, który jednocześnie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na stanowisku niezwiązanym z pełnieniem tej funkcji. We wniosku przedsiębiorca wskazał, że w spółce z o.o. planowane jest ustanowienie przez zarząd spółki prokurenta, który ma pełnić funkcję wyłącznie na podstawie organizacyjno-prawnego stosunku powołania. Wnioskodawca wskazał, że zakres jego obowiązków nie będzie wynikał ze stosunku pracy, umowy-zlecenia ani innej umowy ?o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. Jednak z tytułu sprawowania swojej funkcji prokurent będzie regularnie otrzymywał od spółki kwotowo określone wynagrodzenie.

Osoba, która ma zostać ustanowiona na prokurenta, będzie równocześnie zatrudniona w spółce na podstawie umowy o pracę. Jednak funkcję prokurenta będzie pełnić niezależnie od wiążącego ją stosunku pracy. Ponadto powierzone jej obowiązki pracownicze będą odmienne od czynności, które będzie wykonywać w zakresie umocowania jako prokurent. W ramach stosunku pracy przyszły prokurent ma nadzorować dział produkcji przedsiębiorstwa. Obowiązki w tym zakresie będą obejmowały kierowanie zespołem pracowników, zapewnienie właściwych parametrów produkcji oraz jej terminowości i ciągłości. Zatem czynności objęte stosunkiem pracy będą skoncentrowane na jednej z wewnętrznych jednostek organizacyjnych wnioskodawcy i w przeważającej części będą realizowane w siedzibie firmy. ?Z kolei funkcja prokurenta ma obejmować reprezentowanie przedsiębiorcy wobec innych podmiotów, w tym wobec kontrahentów spółki. Rolą prokurenta będzie w szczególności negocjowanie i zawieranie umów handlowych oraz reprezentowanie oferty spółki na targach i imprezach branżowych. ?W przeciwieństwie do obowiązków wynikających ze stosunku pracy, czynności prokurenta będą ukierunkowane na zewnątrz, a ich specyfika będzie wymagała udawania się w podróże służbowe. W ocenie przedsiębiorcy, pełnienie funkcji prokurenta jedynie na podstawie powołania nie stanowi tytułu do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym. ZUS podzielił stanowisko wnioskodawcy.

Komentarz eksperta

Marcin ?Wojewódka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka ?i Wspólnicy sp. k.

Mamy tutaj do czynienia z kolejną zgodną z prawem furtką, która pozwala bardziej kreatywnym przedsiębiorcom ?i ich prokurentom na optymalizowanie obciążeń z tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Formalnie bowiem należy zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy potwierdzonym komentowaną decyzją ZUS. Istotnie, katalog osób podlegających ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym został określony w przepisie art. 6 ustawy ?z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a w odniesieniu do ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego odpowiednio w jej ?art. 11 i art. 12. Powołane przepisy ?nie zaliczają do objętych obowiązkiem ubezpieczeń osób pełniących funkcję prokurenta, jeśli ta rola nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie (np. umowa o pracę czy umowa-zlecenie). W konsekwencji ustanowiony prokurent nie podlega ubezpieczeniom społecznym, a przychód z tytułu wynagrodzenia za pełnienie tej funkcji nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Bez znaczenia pozostaje przy tym, że prokurent jednocześnie związany jest ?z tym samym przedsiębiorcą stosunkiem pracy. Jego obowiązki jako pracownika ?są bowiem odmienne od tych pełnionych jako prokurent.

Taka decyzja ZUS to potwierdzenie już prezentowanego stanowiska przez ZUS Oddział w Gdańsku, który podobnie orzekł w interpretacji indywidualnej ?z 22 października 2013 r. (DU100000/451/1287/2013).

Przypomnijmy, że prokura to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych ?i pozasądowych, jakie są związane ?z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Jest ona szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, ale nie rodzi obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. W rezultacie, jeżeli funkcja prokurenta pełniona jest wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego, ?to – mimo pobierania ustalonego przez zarząd wynagrodzenia z tego tytułu – jest ono wolne od oskładkowania.

Należy jednak pamiętać, że tego rodzaju furtka, uprawnienie do wypłacania pracownikowi kwot niepodlegających obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, nie może być nadużywana. Musi zostać zachowana odpowiednia proporcja między wysokością pensji prokurenta wynikającą ze stosunku pracy oraz stosunku prokury. Moim zdaniem proporcja ta powinna odpowiadać zakresowi oraz czasochłonności zadań ?i czynności wynikających z poszczególnych tytułów. Uzasadnione wątpliwości będzie budził przypadek, gdyby prokurent z tytułu podlegającej ubezpieczeniom społecznym umowy ?o pracę otrzymywał ustawowe wynagrodzenie minimalne, a z tytułu pełnionej funkcji prokurenta – kilkakrotność tej płacy. Taka sytuacja mogłaby zostać uznana za nadużycie prawa, nawet jeśli formalnie jest zgodna z powołanymi powyżej przepisami.