Od 1 października 2011 r. uprawnieni do równoczesnego pobierania emerytury oraz kontynuowania zatrudnienia u tego samego pracodawcy mogą skorzystać z ponownego przeliczenia pobieranej emerytury.
Jeżeli emeryt od 1 stycznia 2009 r. do 30 września 2011 r. pobierał emeryturę, do której prawo zostało zawieszone od 1 października 2011 r. z powodu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania angażu z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał go bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury (art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn. DzU ?z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna), może zgłosić wniosek o ponowne ustalenie wysokości tego świadczenia. Określają to zasady wynikające z art. 194d – 194h ustawy, jeśli nie pobrał emerytury wskutek tego zawieszenia przez co najmniej ?18 miesięcy.
Z przeliczenia skorzystają jednak wyłącznie ci, którzy do końca września 2011 r. pobierali emeryturę, łącząc ją ?z pracą zawodową, a dopiero od 1 października 2011 r. wybrali etat.
Urodzeni do końca 1948 r.
Świadczeniobiorca, który pracował po przejściu na emeryturę lub rentę i osiągał korzystne zarobki, może wnioskować o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia ?z uwzględnieniem zarobków, które w całości lub w części uzyskał po przyznaniu świadczenia. Warunek – wskaźnik przeliczonej podstawy wymiaru emerytury będzie wyższy od poprzedniego. W tym wypadku podstawa wymiaru oraz wysokość emerytury zostaną obliczone od kwoty bazowej obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o przeliczenie.
Przykład
Pan Kazimierz przeszedł na emeryturę w 2009 r. ZUS ustalił podstawę jej wymiaru, uwzględniając zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych ?(od 1999 r. do 2008 r.). Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wyniósł 117,25 proc. Po jej przyznaniu pan Kazimierz pracuje do dziś na etacie. Wskaźnik wysokości podstawy świadczenia obliczony ?z uwzględnieniem zarobków z lat 2010 – 2013 wynosi 135,45 proc. Jeśli zgłosi wniosek o przeliczenie emerytury z nowymi zarobkami, ZUS obliczy ją ponownie ?i zastosuje kwotę bazową obowiązującą od 1 marca 2014 r.
Osoby, które po przyznaniu świadczenia nie pobrały emerytury lub renty wskutek zawieszenia prawa (np. osiągały zarobki przekraczające ?130 proc. przeciętnego wynagrodzenia lub kontynuowały bez rozwiązania stosunku pracy zatrudnienie podjęte przed przejściem na emeryturę), do przeliczenia nie muszą wskazywać wyższych zarobków. Mogą podać niższe, uzyskane w całości lub w części ?po przyznaniu emerytury.
Emeryturę będzie można przeszacować przy użyciu nowej kwoty bazowej również wtedy, gdy nowy wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia jest niższy od ostatnio obliczonego. Będzie tak, gdy od dnia ustalenia prawa do świadczenia do zgłoszenia wniosku ?o przeliczenie podstawy zainteresowany nie pobrał emerytury (nawet za jeden miesiąc), dlatego że zawieszono mu prawo do tego świadczenia. Ponadto będzie to możliwe, gdy występujący o przeliczenie wskazuje zarobki osiągnięte ?w całości po przyznaniu emerytury, a nowy wskaźnik podstawy to co najmniej 130 proc.
Przykład
Pan Stanisław przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 1999 r. Wskaźnik wysokości jej podstawy wyniósł 138 proc. Po rozwiązaniu angażu podjął zatrudnienie i nadal pracuje. Obecnie ma zamiar zgłosić wniosek o przeliczenie podstawy emerytury. Do jej ustalenia chce wskazać wynagrodzenie z okresu ?po przyznaniu świadczenia ?tj. z okresu 2004 – 2013. ?Z wstępnych wyliczeń wynika, ?że nowy wskaźnik to 130,50 proc. Będzie wprawdzie niższy ?od ustalonego poprzednio, ale ponieważ przekracza 130 proc., ZUS obliczy podstawę wymiaru ?i wysokość świadczenia, stosując nową kwotę bazową od 1 marca 2014 r.
Urodzeni ?po 31 grudnia 1948 r.
Również ci, którzy nabyli emerytury według nowych zasad i nadal pozostają ?w ubezpieczeniu społecznym, bo np. pracują, mają szanse ponownie obliczyć ich wysokość. Polega to na powiększeniu tego świadczenia o kwotę wynikającą z podzielenia składek (odpowiednio zwaloryzowanych), zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia. Chodzi tu ?o składki zewidencjonowane od miesiąca, od którego podjęto wypłatę emerytury po raz pierwszy. Jeśli natomiast emerytura była już przeliczana, to od miesiąca, w którym nastąpiło przeliczenie – do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia.
Osobom, które nabyły emerytury według nowych zasad ?i nadal pozostają w ubezpieczeniach, czyli np. pracują, przysługuje prawo do ponownego obliczenia ich wysokości. Polega ono na powiększeniu emerytury o kwotę wynikającą z podzielenia składek (odpowiednio zwaloryzowanych), zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, przez wyrażone ?w miesiącach średnie dalsze trwanie życia. Chodzi tu ?o składki zewidencjonowane od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy. A jeśli emerytura była już przeliczana – od miesiąca, w którym nastąpiło to przeliczenie – do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury.
Ponowne ustalenie wysokości emerytury może być dokonane nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego, albo po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Złożenie przez członka otwartego funduszu emerytalnego wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury dla urodzonych po ?31 grudnia 1948 r. oznacza jednocześnie złożenie wniosku o ponowne ustalenie wysokości okresowej emerytury kapitałowej w trybie art. 25 ustawy z 21 listopada 2008 r. ?o emeryturach kapitałowych (DzU nr 228, poz. 1507 ze zm.).
Ponowne ustalenie wysokości tzw. nowej emerytury dla tego, kto nadal pracuje, następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Do podwyższenia dojdzie nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek w tej sprawie. Jeżeli w wyniku ponownego ustalenia emerytura lub renta jest niższa, świadczenie przysługuje w dotychczasowej wysokości.
Na wniosek osoby, której emeryturę przyznano z urzędu w latach 2009-2013, emeryturę oblicza się ponownie zgodnie z art. 183 ustawy.
Z tym, że podstawę obliczenia świadczenia w części ustalonej według nowych zasad pomniejsza się w proporcji do części emerytury obliczonej według mieszanego sposobu.
Ponowne ustalenie następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po ustaniu ubezpieczeń emerytalnych ?i rentowych. Jeżeli w wyniku ponownych rachunków emerytura jest niższa, przysługuje ta w dotychczasowej wysokości.
Tylko raz
Ustalenie wysokości emerytury zgodnie z art. 194c–194g ustawy emerytalnej może nastąpić tylko raz.