Interpretacja przepisów z ZUS na wyraźne życzenie przedsiębiorcy

W indywidualnej sprawie biznesmen może złożyć wniosek do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez niego daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Zezwala na to art. 10 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 220, poz. 1447 ze zm.).

ZUS udziela interpretacji w decyzji, od której przysługuje odwołanie. Wskazuje ona prawidłowe stanowisko z uzasadnieniem prawnym oraz pouczeniem o prawie wniesienia zaskarżenia.

Organ powinien wydać interpretację bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu 30 dni od otrzymania wniosku. Jeśli nie zmieści się w tym czasie, biznesmen ma prawo uznać, że następnego dnia po upływie terminu wydania interpretacji została sporządzona taka stwierdzająca prawidłowość opinii zawartej we wniosku.

Przykład

Przedsiębiorca wystąpił 9 sierpnia do ZUS o interpretację w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: od których składników wynagrodzenia należy odprowadzać składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Organ nie wydał jej w 30 dni od złożenia wniosku. Biznesmen może uznać, że 10 września, czyli następnego dnia po tym, kiedy upłynął termin, wydano interpretację stwierdzającą prawidłowość jego stanowiska zawartego we wniosku o wydanie interpretacji.

Do sądu

Interpretacja wiąże organy, które ją wydały, właściwe dla przedsiębiorcy i wolno ją zmienić wyłącznie poprzez wznowienie postępowania. Nie zmienia się jednak interpretacji, w wyniku której nastąpiły nieodwracalne skutki prawne.

Przedsiębiorca, który uzna, że stanowisko ZUS jest błędne, ma prawo je zaskarżyć, odwołując się w ciągu miesiąca od doręczenia do właściwego sądu okręgowego (za pośrednictwem ZUS). Nie uiszcza za to opłaty sądowej.

Przykład

Biznesmen wystąpił do ZUS o wydanie interpretacji przepisów w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe. Nie zgadza się jednak z opinią ZUS i może odwołać się od niej do sądu. Jego wyrok będzie wiążący dla organu.

Fakty lub przyszłość

We wniosku przedsiębiorca musi przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Wniosek ma więc dotyczyć indywidualnego problemu.

Formularz wniosku o wydanie interpretacji zamieszcza strona internetowa ZUS: zus.pl/pliki/formularze/fill&print/wniosekOinterpretacje.pdf.

Przedstawiamy 2 przykłady wniosków o interpretację przepisów oraz interpretacji wydanych przez ZUS.

Wniosek 1

Spółka zatrudnia pracowników, którzy pracują w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Wśród nich są osoby zatrudnione na część etatu. Zdaniem występującego o interpretację osoby te nie są pracownikami wykonującymi pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i nie uzyskują prawa do emerytury pomostowej.

Dlatego ma wątpliwość, czy musi opłacać składki na Fundusz Emerytur Pomostowych. Jego zdaniem nie ciąży na nim taki obowiązek. Argumentując swoje stanowisko, powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z 22 lutego 2012 r. (II UK 130/11). Jego teza brzmi: „obowiązek opłacania składek na FEP dotyczy pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy (art. 35 ust. 1 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych)".

Interpretacja ZUS nr 596/2013 z 6 maja 2013 r. (wyciąg)

ZUS uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Obowiązek opłacania składek na FEP ma umocowanie w przepisach ustawy o emeryturach pomostowych. Jej art. 35 stanowi, że składki na FEP opłaca się za pracownika, który urodził się po 31 grudnia 1948 r. i wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zobowiązanie płatnika powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tych prac.

[...] Wskazać przy tym należy, że płatnik zobowiązany jest opłacać składkę na FEP za wszystkich pracowników spełniających powyższe warunki, w tym także za tych, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w niepełnym wymiarze czasu pracy. Art. 35 ustawy o emeryturach pomostowych nie uzależnia bowiem obowiązku opłacania składek od wymiaru czasu pracy, jak też wykonywania jej przed 1 stycznia 1999 r. Przepis ten odsyła jedynie do art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, które definiują jedynie pojęcie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w oderwaniu od wymiaru czasu pracy.

[...] Natomiast orzeczenie Sądu Najwyższego z 22 lutego 2012 r., na które powołuje się wnioskodawca, ma – w ocenie ZUS – charakter jednostkowy i nie stanowi powszechnie obowiązującego prawa.

Wniosek 2

Wnioskodawca prowadzi w Polsce pozarolniczą działalność gospodarczą i jednocześnie ma umowę o pracę w słowackiej firmie. Ze względu na zatrudnienie na Słowacji został przyjęty do tamtejszego systemu ubezpieczeń.

Praca tam wykonywana nie nosi znamion pracy marginalnej. Wątpliwości wnioskodawcy dotyczą obowiązku opłacania w Polsce składek społecznych i zdrowotnej z biznesu. Wynikają one z tego, że ustawodawstwem właściwym jest dla niego to słowackie.

Interpretacja ZUS nr 1543/2012 z 17 stycznia 2013 r.:

Osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w jednym państwie członkowskim (czyli jest np. pracownikiem) i pracę na własny rachunek w innym państwie członkowskim (np. pozarolniczą działalność gospodarczą w Polsce), podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym wykonuje swoją pracę najemną (czyli w tym, gdzie jest pracownikiem).

Tak wynika z art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (DzU UE L Nr 166 poz. 1 z 30 kwietnia 2004 r.).

W razie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej w Polsce i równoczesnego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na Słowacji oraz objęcia systemem ubezpieczeń na Słowacji nie istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce.

Dodatkowe informacje:

W trybie wniosku o interpretację ZUS nie dokonuje rozstrzygnięcia w sprawie ustalenia właściwego ustawodawstwa.

Sprawa rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności na terenie Polski, gdy właściwe jest ustawodawstwo słowackie, należy do zakresu kompetencji dyrektora właściwego wojewódzkiego oddziału NFZ.

Ile za wniosek

Opłata za wniosek wynosi 40 zł. Gdy zawiera on kilka stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych, opłatę reguluje się w wysokości stanowiącej ich wielokrotność.

Uiszcza się ją na rachunek organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej, właściwych do wydania interpretacji. Gdy biznesmen nie opłaci wniosku, nie zostanie on rozpatrzony.