Prawo do emerytury nie zwalnia ze składek od zlecenia

- Zawarliśmy umowę-zlecenia z emerytem na okres od 25 stycznia do 20 czerwca 2013 r. za wynagrodzeniem w wysokości 300 zł, płatnym po zakończeniu umowy. Z tego tytułu zgłosiliśmy go do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, a składki potrąciliśmy w czerwcu 2013 r. (wtedy wypłacono wynagrodzenie). Okazało się jednak, że w maju 2013 r. emeryt zawarł drugą umowę-zlecenie z innym podmiotem na okres od 4 do 31 maja 2013 r. z pensją w wysokości 1600 zł, od której odprowadzono tylko składkę zdrowotną. Czy prawidłowo naliczyliśmy i odprowadziliśmy składki za tę osobę?

– pyta czytelnik.

Tak.

Osoba uprawniona do emerytury, która wykonuje pracę na podstawie dwóch lub więcej umów-zleceń, obowiązkowo objęta jest ubezpieczeniami społecznymi tylko z jednej z nich. Z zasady jest to ta zawarta najwcześniej, ale nie musi. Przychód z każdej umowy stanowi natomiast podstawę wymiaru składki zdrowotnej.

Ogólne zasady

Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Wyłącznie ubezpieczenie chorobowe jest dla niego dobrowolne. Tak wskazuje art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm., dalej ustawa o sus).

Emerytów pracujących na zlecenie dotyczy jednak przepis szczególny – art. 9 ust. 4a i 4b o sus. Zgodnie z nim uprawnienia emerytalne niczego w zakresie ubezpieczeń zleceniobiorcy nie zmieniają, chyba że jednocześnie jest on zatrudniony w innej firmie na umowę o pracę.

Oznacza to, że zbieg ubezpieczeń z tytułu dwóch umów- -zleceń zawartych przez emeryta należy rozstrzygnąć na ogólnych zasadach.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o sus zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu tej umowy-zlecenia, którą zawarł najwcześniej. Może jednak zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na kontrakt zawarty później.

Oznacza to, że jeżeli emeryt, o którym mowa w pytaniu, najpierw zawarł umowę-zlecenie na okres od 25 stycznia 2013 r. do 20 czerwca 2013 r., a następnie z innym zleceniodawcą kontrakt na kilkanaście dni maja br., objęty był obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi tylko z tytułu pierwszej umowy (jeśli nie zgłosił zamiaru podlegania im z tytułu później zawartego kontraktu).

Bez znaczenia jest tu wysokość wynagrodzenia za wykonanie poszczególnych zleceń ani to, że wypłata z tytułu pierwszego kontraktu nastąpiła dopiero w czerwcu 2013 r.

Trzy zdrowotne

W zakresie ubezpieczenia zdrowotnego sytuacja zleceniobiorcy, który osiąga przychody z dwóch lub więcej umów cywilnych, przedstawia się inaczej. Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.), osoba wykonująca pracę na podstawie umowy-zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Równocześnie z art. 82 ust. 2 tej ustawy wynika, że w przypadku gdy ubezpieczony w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o których mowa w art. 66 ust. 1, uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka zdrowotna należna jest odrębnie od każdego z uzyskanych przychodów.

W praktyce oznacza to, że jeśli emeryt jednocześnie wykonuje pracę na podstawie dwóch lub więcej umów-zleceń, składka zdrowotna musi być odprowadzona od wynagrodzenia z każdego kontraktu. Nie zmienia tego fakt, że opłatę na ubezpieczenie zdrowotne pobiera również ZUS z emerytury. To inny tytuł do ubezpieczeń, a ustawa zdrowotna każe regulować składkę z każdego tytułu odrębnie.