Od stycznia br. obowiązują nowe zasady weryfikacji uprawnień do świadczeń zdrowotnych. Wszystkie osoby, których tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego wygasł jeszcze w 2012 r., powinny być wyrejestrowane ze zdrowotnego do końca czerwca br. Ponieważ 30 czerwca w tym roku przypada w niedzielę, to płatnicy składek mają czas do poniedziałku 1 lipca na uporządkowanie ZUS-owskich dokumentów. Obowiązek ten dotyczy wszystkich płatników, którzy nie dokonali wyrejestrowań lub popełnili błąd przy tej operacji. Głównie chodzi o członków rodzin pracowników i zleceniobiorców, ale nie tylko. Takie porządki w papierach wymusiła na płatnikach ustawa z 27 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2012 r., poz. 1016).

Porządek w e-WUŚ

Od początku roku obowiązuje 7-dniowy termin na wyrejestrowanie ze zdrowotnego każdego, kto traci tytuł do tego ubezpieczenia. Co do zasady razem z wykreśleniem podwładnego (etatowca czy zleceniobiorcy) wyrejestrowuje się także ich członków rodzin.

W pierwszym tygodniu stycznia podwładni musieli zadeklarować swojemu płatnikowi, czy zgłaszani przez nich do zdrowotnego członkowie rodzin nadal mają być „doubezpieczani", czy nie. Jeśli syn czy żona nie mają już prawa do bezpłatnego zdrowotnego z racji bycia członkiem rodziny, bo sami zyskali tytuł do ubezpieczenia lub stracili prawo >patrz ramka. Kiedy koniec darmowych świadczeń), to płatnik musi ich wyrejestrować z Narodowego Funduszu Zdrowia. Gdy płatnik nie wywiąże się z tego obowiązku w czerwcowym terminie, musi liczyć się z grzywną (>patrz ramka Kara za dezinformację).

Wymóg wyrejestrowania wymusza funkcjonujący od początku roku elektroniczny system potwierdzania prawa do świadczeń zdrowotnych (e-WUŚ). W nim dane ubezpieczonych są uaktualniane na podstawie informacji przekazywanych przez ZUS.

Po zmianie przepisów konieczne okazało się uściślenie regulacji i terminów, w których płatnicy składek, a także osoby ubezpieczone, muszą informować o swoim statusie ubezpieczeniowym uprawniającym (lub nie) do bezpłatnej opieki medycznej realizowanej  przez NFZ. To właśnie bieżąca aktualizacja systemu e-WUŚ wymaga od płatników i ubezpieczonych starannego i rzetelnego wypełniania wszystkich obowiązków w zakresie zgłaszania i wyrejestrowania danych osób ubezpieczonych oraz członków ich rodzin.

Jakie druki

Aby wyrugować z ubezpieczenia zdrowotnego osobę, która była zgłoszona jako ubezpieczony, należy wypełnić formularz wyrejestrowania ZUS ZWUA. Druk ten składa płatnik także po to, aby zgłosić korektę danych o wyrejestrowaniu ubezpieczonego z ZUS. Jeśli zatem szef już wcześniej wypisał dawnego podwładnego, ale popełnił błąd, musi go teraz naprawić.

Osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, podlega wyrejestrowaniu razem z członkami rodziny. To oznacza, że płatnik składek musi usunąć członków rodziny osoby ubezpieczonej, gdy wyrejestrowuje ubezpieczonego. Do tego należy posłużyć się formularzem ZUS ZCNA. Nie ma znaczenia, czy członek rodziny został zgłoszony uprzednio za pomocą tego samego typu formularza (ZUS ZCNA), czy dawniejszego ZUS ZCZA.

—Anna Abramowska

Kary za dezinformację

Za nieterminowe przestrzeganie wymogów zarówno płatnikom, jak i ubezpieczonym grozi 500 zł grzywny wymierzanej przez sąd zgodnie z kodeksem postępowanie w sprawach o wykroczenia (zob. art. 193 pkt 1–3 i 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm, dalej ustawa zdrowotna). Podlega jej zarówno płatnik, który w terminie nie zgłasza i nie wyrejestrowuje z ubezpieczenia zdrowotnego, jak i ubezpieczony, który nie informuje szefa o okolicznościach powodujących konieczność zgłoszenia lub wyrejestrowania członka rodziny. Wobec płatników, którzy nie wypisali z ubezpieczenia zdrowotnego osób nie majacych prawa do bezpłatnych świadczeń przed końcem 2012 r., zawiesza się grzywnę, jeżeli do końca czerwca 2013 r. sporządzą odpowiednie dokumenty wyrejestrowujące i przekażą je do ZUS.

Kiedy koniec darmowych świadczeń

Utratę statusu członka rodziny powoduje w szczególności nabycie „własnego" tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego (np. umowa o pracę, umowa zlecenie, prowadzenie działalności gospodarczej, zarejestrowanie się jako bezrobotny). Ponadto dziecko można zgłosić do ubezpieczeń jako członka rodziny do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej – do ukończenia 26 lat. Jeśli natomiast ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku.